ఋభుగీతా ౩౮ ॥ ప్రపఞ్చ శూన్యత్వ ప్రకరణమ్ ॥

ఋభుః -

• వక్ష్యే అత్యద్భుతం వ్యక్తం సచ్చిదానన్దమాత్రకమ్ ।
• సర్వప్రపఞ్చశూన్యత్వం సర్వమాత్మేతి నిశ్చితమ్ ॥ ౧॥
• ఆత్మరూపప్రపఞ్చం వా ఆత్మరూపప్రపఞ్చకమ్ ।
• సర్వప్రపఞ్చం నాస్త్యేవ సర్వం బ్రహ్మేతి నిశ్చితమ్ ॥ ౨॥
• నిత్యానుభవమానన్దం నిత్యం బ్రహ్మేతి భావనమ్ ।
• చిత్తరూపప్రపఞ్చం వా చిత్తసంసారమేవ వా ॥ ౩॥
• ఇదమస్తీతి సత్తాత్వమహమస్తీతి వా జగత్ ।
• స్వాన్తఃకరణదోషం వా స్వాన్తఃకరణకార్యకమ్ ॥ ౪॥
• స్వస్య జీవభ్రమః కశ్చిత్ స్వస్య నాశం స్వజన్మనా ।
• ఈశ్వరః కశ్చిదస్తీతి జీవోఽహమితి వై జగత్ ॥ ౫॥
• మాయా సత్తా మహా సత్తా చిత్తసత్తా జగన్మయమ్ ।
• యద్యచ్చ దృశ్యతే శాస్త్రైర్యద్యద్వేదే చ భాషణమ్ ॥ ౬॥
• ఏకమిత్యేవ నిర్దేశం ద్వైతమిత్యేవ భాషణమ్ ।
• శివోఽస్మీతి భ్రమః కశ్చిత్ బ్రహ్మాస్మీతి విభ్రమః ॥ ౭॥
• విష్ణురస్మీతి విభ్రాన్తిర్జగదస్తీతి విభ్రమః ।var was జగదస్మీతి
• ఈషదస్తీతి వా భేదం ఈషదస్తీతి వా ద్వయమ్ ॥ ౮॥
• సర్వమస్తీతి నాస్తీతి సర్వం బ్రహ్మేతి నిశ్చయమ్ ।
• ఆత్మధ్యానప్రపఞ్చం వా స్మరణాదిప్రపఞ్చకమ్ ॥ ౯॥
• దుఃఖరూపప్రపఞ్చం వా సుఖరూపప్రపఞ్చకమ్ ।
• ద్వైతాద్వైతప్రపఞ్చం వా సత్యాసత్యప్రపఞ్చకమ్ ॥ ౧౦॥
• జాగ్రత్ప్రపఞ్చమేవాపి తథా స్వప్నప్రపఞ్చకమ్ ।
• సుప్తిజ్ఞానప్రపఞ్చం వా తుర్యజ్ఞానప్రపఞ్చకమ్ ॥ ౧౧॥
• వేదజ్ఞానప్రపఞ్చం వా శాస్త్రజ్ఞానప్రపఞ్చకమ్ ।
• పాపబుద్ధిప్రపఞ్చం వా పుణ్యభేదప్రపఞ్చకమ్ ॥ ౧౨॥
• జ్ఞానరూపప్రపఞ్చం వా నిర్గుణజ్ఞానప్రపఞ్చకమ్ ।
• గుణాగుణప్రపఞ్చం వా దోషాదోషవినిర్ణయమ్ ॥ ౧౩॥
• సత్యాసత్యవిచారం వా చరాచరవిచారణమ్ ।
• ఏక ఆత్మేతి సద్భావం ముఖ్య ఆత్మేతి భావనమ్ ॥ ౧౪॥
• సర్వప్రపఞ్చం నాస్త్యేవ సర్వం బ్రహ్మేతి నిశ్చయమ్ ।
• ద్వైతాద్వైతసముద్భేదం నాస్తి నాస్తీతి భాషణమ్ ॥ ౧౫॥
• అసత్యం జగదేవేతి సత్యం బ్రహ్మేతి నిశ్చయమ్ ।
• కార్యరూపం కారణం చ నానాభేదవిజృమ్భణమ్ ॥ ౧౬॥
• సర్వమన్త్రప్రదాతారం దూరే దూరం తథా తథా ।
• సర్వం సన్త్యజ్య సతతం స్వాత్మన్యేవ స్థిరో భవ ॥ ౧౭॥
• మౌనభావం మౌనకార్యం మౌనయోగం మనఃప్రియమ్ ।
• పఞ్చాక్షరోపదేష్టారం తథా చాష్టాక్షరప్రదమ్ ॥ ౧౮॥
• యద్యద్యద్యద్వేదశాస్త్రం యద్యద్భేదో గురోఽపి వా ।
• సర్వదా సర్వలోకేషు సర్వసఙ్కల్పకల్పనమ్ ॥ ౧౯॥
• సర్వవాక్యప్రపఞ్చం హి సర్వచిత్తప్రపఞ్చకమ్ ।
• సర్వాకారవికల్పం చ సర్వకారణకల్పనమ్ ॥ ౨౦॥
• సర్వదోషప్రపఞ్చం చ సుఖదుఃఖప్రపఞ్చకమ్ ।
• సహాదేయముపాదేయం గ్రాహ్యం త్యాజ్యం చ భాషణమ్ ॥ ౨౧॥
• విచార్య జన్మమరణం వాసనాచిత్తరూపకమ్ ।
• కామక్రోధం లోభమోహం సర్వడమ్భం చ హుంకృతిమ్ ॥ ౨౨॥
• త్రైలోక్యసంభవం ద్వైతం బ్రహ్మేన్ద్రవరుణాదికమ్ ।
• జ్ఞానేన్ద్రియం చ శబ్దాది దిగ్వాయ్వర్కాదిదైవతమ్ ॥ ౨౩॥
• కర్మేన్ద్రియాదిసద్భావం విషయం దేవతాగణమ్ ।
• అన్తఃకరణవృత్తిం చ విషయం చాధిదైవతమ్ ॥ ౨౪॥
• చిత్తవృత్తిం విభేదం చ బుద్ధివృత్తినిరూపణమ్ ।
• మాయామాత్రమిదం ద్వైతం సదసత్తాదినిర్ణయమ్ ॥ ౨౫॥
• కిఞ్చిద్ ద్వైతం బహుద్వైతం జీవద్వైతం సదా హ్యసత్ ।
• జగదుత్పత్తిమోహం చ గురుశిష్యత్వనిర్ణయమ్ ॥ ౨౬॥
• గోపనం తత్పదార్థస్య త్వంపదార్థస్య మేలనమ్ ।
• తథా చాసిపదార్థస్య ఐక్యబుద్ధ్యానుభావనమ్ ॥ ౨౭॥
• భేదేషు భేదాభేదం చ నాన్యత్ కిఞ్చిచ్చ విద్యతే ।
• ఏతత్ ప్రపఞ్చం నాస్త్యేవ సర్వం బ్రహ్మేతి నిశ్చయః ॥ ౨౮॥
• సర్వం చైతన్యమాత్రత్వాత్ కేవలం బ్రహ్మ ఏవ సః ।
• ఆత్మాకారమిదం సర్వమాత్మనోఽన్యన్న కిఞ్చన ॥ ౨౯॥
• తుర్యాతీతం బ్రహ్మణోఽన్యత్ సత్యాసత్యం న విద్యతే ।
• సర్వం త్యక్త్వా తు సతతం స్వాత్మన్యేవ స్థిరో భవ ॥ ౩౦॥
• చిత్తం కాలం వస్తుభేదం సఙ్కల్పం భావనం స్వయమ్ ।
• సర్వం సంత్యజ్య సతతం సర్వం బ్రహ్మైవ భావయ ॥ ౩౧॥
• యద్యద్భేదపరం శాస్త్రం యద్యద్ భేదపరం మనః ।
• సర్వం సంత్యజ్య సతతం స్వాత్మన్యేవ స్థిరో భవ ॥ ౩౨॥
• మనః కల్పితకల్పం వా ఆత్మాకల్పనవిభ్రమమ్ ।
• అహంకారపరిచ్ఛేదం దేహోఽహం దేహభావనా ॥ ౩౩॥
• సర్వం సంత్యజ్య సతతమాత్మన్యేవ స్థిరో భవ ।
• ప్రపఞ్చస్య చ సద్భావం ప్రపఞ్చోద్భవమన్యకమ్ ॥ ౩౪॥
• బన్ధసద్భావకలనం మోక్షసద్భావభాషణమ్ ।
• దేవతాభావసద్భావం దేవపూజావినిర్ణయమ్ ॥ ౩౫॥
• పఞ్చాక్షరేతి యద్ద్వైతమష్టాక్షరస్య దైవతమ్ ।
• ప్రాణాదిపఞ్చకాస్తిత్వముపప్రాణాదిపఞ్చకమ్ ॥ ౩౬॥
• పృథివీభూతభేదం చ గుణా యత్ కుణ్ఠనాదికమ్ ।
• వేదాన్తశాస్త్రసిద్ధాన్తం శైవాగమనమేవ చ ॥ ౩౭॥
• లౌకికం వాస్తవం దోషం ప్రవృత్తిం చ నివృత్తికమ్ ।
• సర్వం సంత్యజ్య సతతమాత్మన్యేవ స్థిరో భవ ॥ ౩౮॥
• ఆత్మజ్ఞానసుఖం బ్రహ్మ అనాత్మజ్ఞానదూషణమ్ ।
• రేచకం పూరకం కుమ్భం షడాధారవిశోధనమ్ ॥ ౩౯॥
• ద్వైతవృత్తిశ్చ దేహోఽహం సాక్షివృత్తిశ్చిదంశకమ్ ।
• అఖణ్డాకారవృత్తిశ్చ అఖణ్డాకారసంమతమ్ ॥ ౪౦॥
• అనన్తానుభవం చాపి అహం బ్రహ్మేతి నిశ్చయమ్ ।
• ఉత్తమం మధ్యమం చాపి తథా చైవాధమాధమమ్ ॥ ౪౧॥
• దూషణం భూషణం చైవ సర్వవస్తువినిన్దనమ్ ।
• అహం బ్రహ్మ ఇదం బ్రహ్మ సర్వం బ్రహ్మైవ తత్త్వతః ॥ ౪౨॥
• అహం బ్రహ్మాస్మి ముగ్ధోఽస్మి వృద్ధోఽస్మి సదసత్పరః ।
• వైశ్వానరో విరాట్ స్థూలప్రపఞ్చమితి భావనమ్ ॥ ౪౩॥
• ఆనన్దస్ఫారణేనాహం పరాపరవివర్జితః ।
• నిత్యానన్దమయం బ్రహ్మ సచ్చిదానన్దవిగ్రహః ॥ ౪౪॥
• దృగ్రూపం దృశ్యరూపం చ మహాసత్తాస్వరూపకమ్ ।
• కైవల్యం సర్వనిధనం సర్వభూతాన్తరం గతమ్ ॥ ౪౫॥
• భూతభవ్యం భవిష్యచ్చ వర్తమానమసత్ సదా ।
• కాలభావం దేహభావం సత్యాసత్యవినిర్ణయమ్ ॥ ౪౬॥
• ప్రజ్ఞానఘన ఏవాహం శాన్తాశాన్తం నిరఞ్జనమ్ ।
• ప్రపఞ్చవార్తాస్మరణం ద్వైతాద్వైతవిభావనమ్ ॥ ౪౭॥
• శివాగమసమాచారం వేదాన్తశ్రవణం పదమ్ ।
• అహం బ్రహ్మాస్మి శుద్ధోఽస్మి చిన్మాత్రోఽస్మి సదాశివః ॥ ౪౮॥
• సర్వం బ్రహ్మేతి సన్త్యజ్య స్వాత్మన్యేవ స్థిరో భవ ।
• అహం బ్రహ్మ న సన్దేహ ఇదం బ్రహ్మ న సంశయః ॥ ౪౯॥
• స్థూలదేహం సూక్ష్మదేహం కారణం దేహమేవ చ ।
• ఏవం జ్ఞాతుం చ సతతం బ్రహ్మైవేదం క్షణే క్షణే ॥ ౫౦॥
• శివో హ్యాత్మా శివో జీవః శివో బ్రహ్మ న సంశయః ।
• ఏతత్ ప్రకరణం యస్తు సకృద్వా సర్వదాపి వా ॥ ౫౧॥
• పఠేద్వా శృణుయాద్వాపి స చ ముక్తో న సంశయః ।
• నిమిషం నిమిషార్ధం వా శ్రుత్వైతబ్రహ్మభాగ్భవేత్ ॥ ౫౨॥
• లోకాలోకజగత్స్థితిప్రవిలయప్రోద్భావసత్తాత్మికా
• భీతిః శఙ్కరనామరూపమస్కృద్వ్యాకుర్వతే కేవలమ్ ।
• సత్యాసత్యనిరఙ్కుశశ్రుతివచోవీచీభిరామృశ్యతే
• యస్త్వేతత్ సదితీవ తత్త్వవచనైర్మీమాంస్యతేఽయం శివః ॥ ౫౩॥

• ॥ ఇతి శ్రీశివరహస్యే శఙ్కరాఖ్యే షష్ఠాంశే ఋభునిదాఘసంవాదే ప్రపఞ్చశూన్యత్వప్రకరణం నామ అష్టత్రింశోఽధ్యాయః ॥

Special Thanks

The Sanskrit works, published by Sri Ramanasramam, have been approved to be posted on sanskritdocuments.org by permission of Sri V.S. Ramanan, President, Sri Ramanasramam.

Credits

Encoded by Anil Sharma anilandvijaya at gmail.com
Proofread by Sunder Hattangadi and Anil Sharma

https://sanskritdocuments.org

Send corrections to sanskrit at cheerful.com