ഋഭുഗീതാ ൧൧ ॥ ജീവനമുക്ത-പ്രകരണമ് ॥

ഋഭുഃ -

• ബ്രഹ്മജ്ഞാനം പ്രവക്ഷ്യാമി ജീവന്മുക്തസ്യ ലക്ഷണമ് ।
• ആത്മമാത്രേണ യസ്തിഷ്ഠേത് സ ജീവന്മുക്ത ഉച്യതേ ॥ ൧॥
• അഹം ബ്രഹ്മവദേവേദമഹമാത്മാ ന സംശയഃ ।
• ചൈതന്യാത്മേതി യസ്തിഷ്ഠേത് സ ജീവന്മുക്ത ഉച്യതേ ॥ ൨॥
• ചിദാത്മാഹം പരാത്മാഹം നിര്ഗുണോഽഹം പരാത്പരഃ ।
• ഇത്യേവം നിശ്ചയോ യസ്യ സ ജീവന്മുക്ത ഉച്യതേ ॥ ൩॥
• ദേഹത്രയാതിരിക്തോഽഹം ബ്രഹ്മ ചൈതന്യമസ്മ്യഹമ് ।
• ബ്രഹ്മാഹമിതി യസ്യാന്തഃ സ ജീവന്മുക്ത ഉച്യതേ ॥ ൪॥
• ആനന്ദഘനരൂപോഽസ്മി പരാനന്ദപരോഽസ്മ്യഹമ് ।
• യശ്ചിദേവം പരാനന്ദം സ ജീവന്മുക്ത ഉച്യതേ ॥ ൫॥
• യസ്യ ദേഹാദികം നാസ്തി യസ്യ ബ്രഹ്മേതി നിശ്ചയഃ ।
• പരമാനന്ദപൂര്ണോ യഃ സ ജീവന്മുക്ത ഉച്യതേ ॥ ൬॥
• യസ്യ കിഞ്ചിദഹം നാസ്തി ചിന്മാത്രേണാവതിഷ്ഠതേ ।
• പരാനന്ദോ മുദാനന്ദഃ സ ജീവന്മുക്ത ഉച്യതേ ॥ ൭॥
• ചൈതന്യമാത്രം യസ്യാന്തശ്ചിന്മാത്രൈകസ്വരൂപവാന് ।
• ന സ്മരത്യന്യകലനം സ ജീവന്മുക്ത ഉച്യതേ ॥ ൮॥var was കലലം
• സര്വത്ര പരിപൂര്ണാത്മാ സര്വത്ര കലനാത്മകഃ ।
• സര്വത്ര നിത്യപൂര്ണാത്മാ സ ജീവന്മുക്ത ഉച്യതേ ॥ ൯॥
• പരമാത്മപരാ നിത്യം പരമാത്മേതി നിശ്ചിതഃ ।
• ആനന്ദാകൃതിരവ്യക്തഃ സ ജീവന്മുക്ത ഉച്യതേ ॥ ൧൦॥
• ശുദ്ധകൈവല്യജീവാത്മാ സര്വസങ്ഗവിവര്ജിതഃ ।
• നിത്യാനന്ദപ്രസന്നാത്മാ സ ജീവന്മുക്ത ഉച്യതേ ॥ ൧൧॥
• ഏകരൂപഃ പ്രശാന്താത്മാ അന്യചിന്താവിവര്ജിതഃ ।
• കിഞ്ചിദസ്തിത്വഹീനോ യഃ സ ജീവന്മുക്ത ഉച്യതേ ॥ ൧൨॥
• ന മേ ചിത്തം ന മേ ബുദ്ധിര്നാഹങ്കാരോ ന ചേന്ദ്രിയഃ ।
• കേവലം ബ്രഹ്മമാത്രത്വാത് സ ജീവന്മുക്ത ഉച്യതേ ॥ ൧൩॥
• ന മേ ദോഷോ ന മേ ദേഹോ നേ മേ പ്രാണോ ന മേ ക്വചിത് ।
• ദൃഢനിശ്ചയവാന് യോഽന്തഃ സ ജീവന്മുക്ത ഉച്യതേ ॥ ൧൪॥
• ന മേ മായാ ന മേ കാമോ ന മേ ക്രോധോഽപരോഽസ്മ്യഹമ് ।
• ന മേ കിഞ്ചിദിദം വാഽപി സ ജീവന്മുക്ത ഉച്യതേ ॥ ൧൫॥
• ന മേ ദോഷോ ന മേ ലിങ്ഗം ന മേ ബന്ധഃ ക്വചിജ്ജഗത് ।
• യസ്തു നിത്യം സദാനന്ദഃ സ ജീവന്മുക്ത ഉച്യതേ ॥ ൧൬॥
• ന മേ ശ്രോത്രം ന മേ നാസാ ന മേ ചക്ഷുര്ന മേ മനഃ ।
• ന മേ ജിഹ്വേതി യസ്യാന്തഃ സ ജീവന്മുക്ത ഉച്യതേ ॥ ൧൭॥
• ന മേ ദേഹോ ന മേ ലിങ്ഗം ന മേ കാരണമേവ ച ।
• ന മേ തുര്യമിതി സ്വസ്ഥഃ സ ജീവന്മുക്ത ഉച്യതേ ॥ ൧൮॥
• ഇദം സര്വം ന മേ കിഞ്ചിദയം സര്വം ന മേ ക്വചിത് ।
• ബ്രഹ്മമാത്രേണ യസ്തിഷ്ഠേത് സ ജീവന്മുക്ത ഉച്യതേ ॥ ൧൯॥
• ന മേ കിഞ്ചിന്ന മേ കശ്ചിന്ന മേ കശ്ചിത് ക്വചിജ്ജഗത് ।
• അഹമേവേതി യസ്തിഷ്ഠേത് സ ജീവന്മുക്ത ഉച്യതേ ॥ ൨൦॥
• ന മേ കാലോ ന മേ ദേശോ ന മേ വസ്തു ന മേ സ്ഥിതിഃ ।
• ന മേ സ്നാനം ന മേ പ്രാസഃ സ ജീവന്മുക്ത ഉച്യതേ ॥ ൨൧॥
• ന മേ തീര്ഥം ന മേ സേവാ ന മേ ദേവോ ന മേ സ്ഥലമ് ।
• ന ക്വചിദ്ഭേദഹീനോഽയം സ ജീവന്മുക്ത ഉച്യതേ ॥ ൨൨॥
• ന മേ ബന്ധം ന മേ ജന്മ ന മേ ജ്ഞാനം ന മേ പദമ് ।
• ന മേ വാക്യമിതി സ്വസ്ഥഃ സ ജീവന്മുക്ത ഉച്യതേ ॥ ൨൩॥
• ന മേ പുണ്യം ന മേ പാപം ന മേ കായം ന മേ ശുഭമ് ।
• ന മേ ദൃശ്യമിതി ജ്ഞാനീ സ ജീവന്മുക്ത ഉച്യതേ ॥ ൨൪॥
• ന മേ ശബ്ദോ ന മേ സ്പര്ശോ ന മേ രൂപം ന മേ രസഃ ।
• ന മേ ജീവ ഇതി ജ്ഞാത്വാ സ ജീവന്മുക്ത ഉച്യതേ ॥ ൨൫॥
• ന മേ സര്വം ന മേ കിഞ്ചിത് ന മേ ജീവം ന മേ ക്വചിത് ।
• ന മേ ഭാവം ന മേ വസ്തു സ ജീവന്മുക്ത ഉച്യതേ ॥ ൨൬॥
• ന മേ മോക്ഷ്യേ ന മേ ദ്വൈതം ന മേ വേദോ ന മേ വിധിഃ ।
• ന മേ ദൂരമിതി സ്വസ്ഥഃ സ ജീവന്മുക്ത ഉച്യതേ ॥ ൨൭॥
• ന മേ ഗുരുര്ന മേ ശിഷ്യോ ന മേ ബോധോ ന മേ പരഃ ।
• ന മേ ശ്രേഷ്ഠം ക്വചിദ്വസ്തു സ ജീവന്മുക്ത ഉച്യതേ ॥ ൨൮॥
• ന മേ ബ്രഹ്മാ ന മേ വിഷ്ണുര്ന മേ രുദ്രോ ന മേ രവിഃ ।
• ന മേ കര്മ ക്വചിദ്വസ്തു സ ജീവന്മുക്ത ഉച്യതേ ॥ ൨൯॥
• ന മേ പൃഥ്വീ ന മേ തോയം ന മേ തേജോ ന മേ വിയത് ।
• ന മേ കാര്യമിതി സ്വസ്ഥഃ സ ജീവന്മുക്ത ഉച്യതേ ॥ ൩൦॥
• ന മേ വാര്താ ന മേ വാക്യം ന മേ ഗോത്രം ന മേ കുലമ് ।
• ന മേ വിദ്യേതി യഃ സ്വസ്ഥഃ സ ജീവന്മുക്ത ഉച്യതേ ॥ ൩൧॥
• ന മേ നാദോ ന മേ ശബ്ദോ ന മേ ലക്ഷ്യം ന മേ ഭവഃ ।
• ന മേ ധ്യാനമിതി സ്വസ്ഥഃ സ ജീവന്മുക്ത ഉച്യതേ ॥ ൩൨॥
• ന മേ ശീതം ന മേ ചോഷ്ണം ന മേ മോഹോ ന മേ ജപഃ ।
• ന മേ സന്ധ്യേതി യഃ സ്വസ്ഥഃ സ ജീവന്മുക്ത ഉച്യതേ ॥ ൩൩॥
• ന മേ ജപോ ന മേ മന്ത്രോ ന മേ ഹോമോ ന മേ നിശാ ।
• ന മേ സര്വമിതി സ്വസ്ഥഃ സ ജീവന്മുക്ത ഉച്യതേ ॥ ൩൪॥
• ന മേ ഭയം ന മേ ചാന്നം ന മേ തൃഷ്ണാ ന മേ ക്ഷുധാ ।
• ന മേ ചാത്മേതി യഃ സ്വസ്ഥഃ സ ജീവന്മുക്ത ഉച്യതേ ॥ ൩൫॥
• ന മേ പൂര്വം ന മേ പശ്ചാത് ന മേ ചോര്ധ്വം ന മേ ദിശഃ ।
• ന ചിത്തമിതി സ്വസ്ഥഃ സ ജീവന്മുക്ത ഉച്യതേ ॥ ൩൬॥
• ന മേ വക്തവ്യമല്പം വാ ന മേ ശ്രോതവ്യമണ്വപി ।
• ന മേ മന്തവ്യമീഷദ്വാ സ ജീവന്മുക്ത ഉച്യതേ ॥ ൩൭॥
• ന മേ ഭോക്തവ്യമീഷദ്വാ ന മേ ധ്യാതവ്യമണ്വപി ।
• ന മേ സ്മര്തവ്യമേവായം സ ജീവന്മുക്ത ഉച്യതേ ॥ ൩൮॥
• ന മേ ഭോഗോ ന മേ രോഗോ ന മേ യോഗോ ന മേ ലയഃ ।
• ന മേ സര്വമിതി സ്വസ്ഥഃ സ ജീവന്മുക്ത ഉച്യതേ ॥ ൩൯॥
• ന മേഽസ്തിത്വം ന മേ ജാതം ന മേ വൃദ്ധം ന മേ ക്ഷയഃ ।
• അധ്യാരോപോ ന മേ സ്വസ്ഥഃ സ ജീവന്മുക്ത ഉച്യതേ ॥ ൪൦॥
• അധ്യാരോപ്യം ന മേ കിഞ്ചിദപവാദോ ന മേ ക്വചിത് ।
• ന മേ കിഞ്ചിദഹം യത്തു സ ജീവന്മുക്ത ഉച്യതേ ॥ ൪൧॥
• ന മേ ശുദ്ധിര്ന മേ ശുഭ്രോ ന മേ ചൈകം ന മേ ബഹു ।
• ന മേ ഭൂതം ന മേ കാര്യം സ ജീവന്മുക്ത ഉച്യതേ ॥ ൪൨॥
• ന മേ കോഽഹം ന മേ ചേദം ന മേ നാന്യം ന മേ സ്വയമ് ।
• ന മേ കശ്ചിന്ന മേ സ്വസ്ഥഃ സ ജീവന്മുക്ത ഉച്യതേ ॥ ൪൩॥
• ന മേ മാംസം ന മേ രക്തം ന മേ മേദോ ന മേ ശകൃത് ।
• ന മേ കൃപാ ന മേഽസ്തീതി സ ജീവന്മുക്ത ഉച്യതേ ॥ ൪൪॥
• ന മേ സര്വം ന മേ ശുക്ലം ന മേ നീലം ന മേ പൃഥക് ।
• ന മേ സ്വസ്ഥഃ സ്വയം യോ വാ സ ജീവന്മുക്ത ഉച്യതേ ॥ ൪൫॥
• ന മേ താപം ന മേ ലോഭോ ന മേ ഗൌണ ന മേ യശഃ ।
• നേ മേ തത്ത്വമിതി സ്വസ്ഥഃ സ ജീവന്മുക്ത ഉച്യതേ ॥ ൪൬॥
• ന മേ ഭ്രാന്തിര്ന മേ ജ്ഞാനം ന മേ ഗുഹ്യം ന മേ കുലമ് ।
• ന മേ കിഞ്ചിദിതി ധ്യായന് സ ജീവന്മുക്ത ഉച്യതേ ॥ ൪൭॥
• ന മേ ത്യാജ്യം ന മേ ഗ്രാഹ്യം ന മേ ഹാസ്യം ന മേ ലയഃ ।
• ന മേ ദൈവമിതി സ്വസ്ഥഃ സ ജീവന്മുക്ത ഉച്യതേ ॥ ൪൮॥
• ന മേ വ്രതം ന മേ ഗ്ലാനിഃ ന മേ ശോച്യം ന മേ സുഖമ് ।
• ന മേ ന്യൂനം ക്വചിദ്വസ്തു സ ജീവന്മുക്ത ഉച്യതേ ॥ ൪൯॥
• ന മേ ജ്ഞാതാ ന മേ ജ്ഞാനം ന മേ ജ്ഞേയം ന മേ സ്വയമ് ।
• ന മേ സര്വമിതി ജ്ഞാനീ സ ജീവന്മുക്ത ഉച്യതേ ॥ ൫൦॥
• ന മേ തുഭ്യം ന മേ മഹ്യം ന മേ ത്വത്തോ ന മേ ത്വഹമ് ।
• ന മേ ഗുരുര്ന മേ യസ്തു സ ജീവന്മുക്ത ഉച്യതേ ॥ ൫൧॥
• ന മേ ജഡം ന മേ ചൈത്യം ന മേ ഗ്ലാനം ന മേ ശുഭമ് ।
• ന മേ ന മേതി യസ്തിഷ്ഠേത് സ ജീവന്മുക്ത ഉച്യതേ ॥ ൫൨॥
• ന മേ ഗോത്രം ന മേ സൂത്രം ന മേ പാത്രം ന മേ കൃപാ ।
• ന മേ കിഞ്ചിദിതി ധ്യായീ സ ജീവന്മുക്ത ഉച്യതേ ॥ ൫൩॥
• ന മേ ചാത്മാ ന മേ നാത്മാ ന മേ സ്വര്ഗം ന മേ ഫലമ് ।
• ന മേ ദൂഷ്യം ക്വചിദ്വസ്തു സ ജീവന്മുക്ത ഉച്യതേ ॥ ൫൪॥
• ന മേഽഭ്യാസോ ന മേ വിദ്യാ ന മേ ശാന്തിര്ന മേ ദമഃ ।
• ന മേ പുരമിതി ജ്ഞാനീ സ ജീവന്മുക്ത ഉച്യതേ ॥ ൫൫॥
• ന മേ ശല്യം ന മേ ശങ്കാ ന മേ സുപ്തിര്ന മേ മനഃ ।
• ന മേ വികല്പ ഇത്യാപ്തഃ സ ജീവന്മുക്ത ഉച്യതേ ॥ ൫൬॥
• ന മേ ജരാ ന മേ ബാല്യം ന മേ യൌവനമണ്വപി ।
• ന മേ മൃതിര്ന മേ ധ്വാന്തം സ ജീവന്മുക്ത ഉച്യതേ ॥ ൫൭॥
• ന മേ ലോകം ന മേ ഭോഗം ന മേ സര്വമിതി സ്മൃതഃ ।
• ന മേ മൌനമിതി പ്രാപ്തം സ ജീവന്മുക്ത ഉച്യതേ ॥ ൫൮॥
• അഹം ബ്രഹ്മ ഹ്യഹം ബ്രഹ്മ ഹ്യഹം ബ്രഹ്മേതി നിശ്ചയഃ ।
• ചിദഹം ചിദഹം ചേതി സ ജീവന്മുക്ത ഉച്യതേ ॥ ൫൯॥
• ബ്രഹ്മൈവാഹം ചിദേവാഹം പരൈവാഹം ന സംശയഃ ।
• സ്വയമേവ സ്വയം ജ്യോതിഃ സ ജീവന്മുക്ത ഉച്യതേ ॥ ൬൦॥
• സ്വയമേവ സ്വയം പശ്യേത് സ്വയമേവ സ്വയം സ്ഥിതഃ ।
• സ്വാത്മന്യേവ സ്വയം ഭൂതഃ സ ജീവന്മുക്ത ഉച്യതേ ॥ ൬൧॥
• സ്വാത്മാനന്ദം സ്വയം ഭുംക്ഷ്വേ സ്വാത്മരാജ്യേ സ്വയം വസേ ।
• സ്വാത്മരാജ്യേ സ്വയം പശ്യേ സ ജീവന്മുക്ത ഉച്യതേ ॥ ൬൨॥
• സ്വയമേവാഹമേകാഗ്രഃ സ്വയമേവ സ്വയം പ്രഭുഃ ।
• സ്വസ്വരൂപഃ സ്വയം പശ്യേ സ ജീവന്മുക്ത ഉച്യതേ ॥ ൬൩॥
• ജീവന്മുക്തിപ്രകരണം സര്വവേദേഷു ദുര്ലഭമ് ।
• യഃ ശൃണോതി സകൃദ്വാപി ബ്രഹ്മൈവ ഭവതി സ്വയമ് ॥ ൬൪॥
• യേ വേദവാദവിധികല്പിതഭേദബുദ്ധ്യാ
• പുണ്യാഭിസന്ധിതധിയാ പരികര്ശയന്തഃ ।
• ദേഹം സ്വകീയമതിദുഃഖപരം പരാഭി-
• സ്തേഷാം സുഖായ ന തു ജാതു തവേശ പാദാത് ॥ ൬൫॥
• കഃ സന്തരേത ഭവസാഗരമേതദുത്യ-
• ത്തരങ്ഗസദൃശം ജനിമൃത്യുരൂപമ് ।
• ഈശാര്ചനാവിധിസുബോധിതഭേദഹീന-
• ജ്ഞാനോഡുപേന പ്രതരേദ്ഭവഭാവയുക്തഃ ॥ ൬൬॥

• ॥ ഇതി ശ്രീശിവരഹസ്യേ ശങ്കരാഖ്യേ ഷഷ്ഠാംശേ ഋഭുനിദാഘസംവാദേ ജീവന്മുക്തപ്രകരണം നാമ ഏകാദശോഽധ്യായഃ ॥

Special Thanks

The Sanskrit works, published by Sri Ramanasramam, have been approved to be posted on sanskritdocuments.org by permission of Sri V.S. Ramanan, President, Sri Ramanasramam.

Credits

Encoded by Anil Sharma anilandvijaya at gmail.com
Proofread by Sunder Hattangadi and Anil Sharma

https://sanskritdocuments.org

Send corrections to sanskrit at cheerful.com