ഋഭുഗീതാ ൩൮ ॥ പ്രപഞ്ച ശൂന്യത്വ പ്രകരണമ് ॥

ഋഭുഃ -

• വക്ഷ്യേ അത്യദ്ഭുതം വ്യക്തം സച്ചിദാനന്ദമാത്രകമ് ।
• സര്വപ്രപഞ്ചശൂന്യത്വം സര്വമാത്മേതി നിശ്ചിതമ് ॥ ൧॥
• ആത്മരൂപപ്രപഞ്ചം വാ ആത്മരൂപപ്രപഞ്ചകമ് ।
• സര്വപ്രപഞ്ചം നാസ്ത്യേവ സര്വം ബ്രഹ്മേതി നിശ്ചിതമ് ॥ ൨॥
• നിത്യാനുഭവമാനന്ദം നിത്യം ബ്രഹ്മേതി ഭാവനമ് ।
• ചിത്തരൂപപ്രപഞ്ചം വാ ചിത്തസംസാരമേവ വാ ॥ ൩॥
• ഇദമസ്തീതി സത്താത്വമഹമസ്തീതി വാ ജഗത് ।
• സ്വാന്തഃകരണദോഷം വാ സ്വാന്തഃകരണകാര്യകമ് ॥ ൪॥
• സ്വസ്യ ജീവഭ്രമഃ കശ്ചിത് സ്വസ്യ നാശം സ്വജന്മനാ ।
• ഈശ്വരഃ കശ്ചിദസ്തീതി ജീവോഽഹമിതി വൈ ജഗത് ॥ ൫॥
• മായാ സത്താ മഹാ സത്താ ചിത്തസത്താ ജഗന്മയമ് ।
• യദ്യച്ച ദൃശ്യതേ ശാസ്ത്രൈര്യദ്യദ്വേദേ ച ഭാഷണമ് ॥ ൬॥
• ഏകമിത്യേവ നിര്ദേശം ദ്വൈതമിത്യേവ ഭാഷണമ് ।
• ശിവോഽസ്മീതി ഭ്രമഃ കശ്ചിത് ബ്രഹ്മാസ്മീതി വിഭ്രമഃ ॥ ൭॥
• വിഷ്ണുരസ്മീതി വിഭ്രാന്തിര്ജഗദസ്തീതി വിഭ്രമഃ ।var was ജഗദസ്മീതി
• ഈഷദസ്തീതി വാ ഭേദം ഈഷദസ്തീതി വാ ദ്വയമ് ॥ ൮॥
• സര്വമസ്തീതി നാസ്തീതി സര്വം ബ്രഹ്മേതി നിശ്ചയമ് ।
• ആത്മധ്യാനപ്രപഞ്ചം വാ സ്മരണാദിപ്രപഞ്ചകമ് ॥ ൯॥
• ദുഃഖരൂപപ്രപഞ്ചം വാ സുഖരൂപപ്രപഞ്ചകമ് ।
• ദ്വൈതാദ്വൈതപ്രപഞ്ചം വാ സത്യാസത്യപ്രപഞ്ചകമ് ॥ ൧൦॥
• ജാഗ്രത്പ്രപഞ്ചമേവാപി തഥാ സ്വപ്നപ്രപഞ്ചകമ് ।
• സുപ്തിജ്ഞാനപ്രപഞ്ചം വാ തുര്യജ്ഞാനപ്രപഞ്ചകമ് ॥ ൧൧॥
• വേദജ്ഞാനപ്രപഞ്ചം വാ ശാസ്ത്രജ്ഞാനപ്രപഞ്ചകമ് ।
• പാപബുദ്ധിപ്രപഞ്ചം വാ പുണ്യഭേദപ്രപഞ്ചകമ് ॥ ൧൨॥
• ജ്ഞാനരൂപപ്രപഞ്ചം വാ നിര്ഗുണജ്ഞാനപ്രപഞ്ചകമ് ।
• ഗുണാഗുണപ്രപഞ്ചം വാ ദോഷാദോഷവിനിര്ണയമ് ॥ ൧൩॥
• സത്യാസത്യവിചാരം വാ ചരാചരവിചാരണമ് ।
• ഏക ആത്മേതി സദ്ഭാവം മുഖ്യ ആത്മേതി ഭാവനമ് ॥ ൧൪॥
• സര്വപ്രപഞ്ചം നാസ്ത്യേവ സര്വം ബ്രഹ്മേതി നിശ്ചയമ് ।
• ദ്വൈതാദ്വൈതസമുദ്ഭേദം നാസ്തി നാസ്തീതി ഭാഷണമ് ॥ ൧൫॥
• അസത്യം ജഗദേവേതി സത്യം ബ്രഹ്മേതി നിശ്ചയമ് ।
• കാര്യരൂപം കാരണം ച നാനാഭേദവിജൃമ്ഭണമ് ॥ ൧൬॥
• സര്വമന്ത്രപ്രദാതാരം ദൂരേ ദൂരം തഥാ തഥാ ।
• സര്വം സന്ത്യജ്യ സതതം സ്വാത്മന്യേവ സ്ഥിരോ ഭവ ॥ ൧൭॥
• മൌനഭാവം മൌനകാര്യം മൌനയോഗം മനഃപ്രിയമ് ।
• പഞ്ചാക്ഷരോപദേഷ്ടാരം തഥാ ചാഷ്ടാക്ഷരപ്രദമ് ॥ ൧൮॥
• യദ്യദ്യദ്യദ്വേദശാസ്ത്രം യദ്യദ്ഭേദോ ഗുരോഽപി വാ ।
• സര്വദാ സര്വലോകേഷു സര്വസങ്കല്പകല്പനമ് ॥ ൧൯॥
• സര്വവാക്യപ്രപഞ്ചം ഹി സര്വചിത്തപ്രപഞ്ചകമ് ।
• സര്വാകാരവികല്പം ച സര്വകാരണകല്പനമ് ॥ ൨൦॥
• സര്വദോഷപ്രപഞ്ചം ച സുഖദുഃഖപ്രപഞ്ചകമ് ।
• സഹാദേയമുപാദേയം ഗ്രാഹ്യം ത്യാജ്യം ച ഭാഷണമ് ॥ ൨൧॥
• വിചാര്യ ജന്മമരണം വാസനാചിത്തരൂപകമ് ।
• കാമക്രോധം ലോഭമോഹം സര്വഡമ്ഭം ച ഹുംകൃതിമ് ॥ ൨൨॥
• ത്രൈലോക്യസംഭവം ദ്വൈതം ബ്രഹ്മേന്ദ്രവരുണാദികമ് ।
• ജ്ഞാനേന്ദ്രിയം ച ശബ്ദാദി ദിഗ്വായ്വര്കാദിദൈവതമ് ॥ ൨൩॥
• കര്മേന്ദ്രിയാദിസദ്ഭാവം വിഷയം ദേവതാഗണമ് ।
• അന്തഃകരണവൃത്തിം ച വിഷയം ചാധിദൈവതമ് ॥ ൨൪॥
• ചിത്തവൃത്തിം വിഭേദം ച ബുദ്ധിവൃത്തിനിരൂപണമ് ।
• മായാമാത്രമിദം ദ്വൈതം സദസത്താദിനിര്ണയമ് ॥ ൨൫॥
• കിഞ്ചിദ് ദ്വൈതം ബഹുദ്വൈതം ജീവദ്വൈതം സദാ ഹ്യസത് ।
• ജഗദുത്പത്തിമോഹം ച ഗുരുശിഷ്യത്വനിര്ണയമ് ॥ ൨൬॥
• ഗോപനം തത്പദാര്ഥസ്യ ത്വംപദാര്ഥസ്യ മേലനമ് ।
• തഥാ ചാസിപദാര്ഥസ്യ ഐക്യബുദ്ധ്യാനുഭാവനമ് ॥ ൨൭॥
• ഭേദേഷു ഭേദാഭേദം ച നാന്യത് കിഞ്ചിച്ച വിദ്യതേ ।
• ഏതത് പ്രപഞ്ചം നാസ്ത്യേവ സര്വം ബ്രഹ്മേതി നിശ്ചയഃ ॥ ൨൮॥
• സര്വം ചൈതന്യമാത്രത്വാത് കേവലം ബ്രഹ്മ ഏവ സഃ ।
• ആത്മാകാരമിദം സര്വമാത്മനോഽന്യന്ന കിഞ്ചന ॥ ൨൯॥
• തുര്യാതീതം ബ്രഹ്മണോഽന്യത് സത്യാസത്യം ന വിദ്യതേ ।
• സര്വം ത്യക്ത്വാ തു സതതം സ്വാത്മന്യേവ സ്ഥിരോ ഭവ ॥ ൩൦॥
• ചിത്തം കാലം വസ്തുഭേദം സങ്കല്പം ഭാവനം സ്വയമ് ।
• സര്വം സംത്യജ്യ സതതം സര്വം ബ്രഹ്മൈവ ഭാവയ ॥ ൩൧॥
• യദ്യദ്ഭേദപരം ശാസ്ത്രം യദ്യദ് ഭേദപരം മനഃ ।
• സര്വം സംത്യജ്യ സതതം സ്വാത്മന്യേവ സ്ഥിരോ ഭവ ॥ ൩൨॥
• മനഃ കല്പിതകല്പം വാ ആത്മാകല്പനവിഭ്രമമ് ।
• അഹംകാരപരിച്ഛേദം ദേഹോഽഹം ദേഹഭാവനാ ॥ ൩൩॥
• സര്വം സംത്യജ്യ സതതമാത്മന്യേവ സ്ഥിരോ ഭവ ।
• പ്രപഞ്ചസ്യ ച സദ്ഭാവം പ്രപഞ്ചോദ്ഭവമന്യകമ് ॥ ൩൪॥
• ബന്ധസദ്ഭാവകലനം മോക്ഷസദ്ഭാവഭാഷണമ് ।
• ദേവതാഭാവസദ്ഭാവം ദേവപൂജാവിനിര്ണയമ് ॥ ൩൫॥
• പഞ്ചാക്ഷരേതി യദ്ദ്വൈതമഷ്ടാക്ഷരസ്യ ദൈവതമ് ।
• പ്രാണാദിപഞ്ചകാസ്തിത്വമുപപ്രാണാദിപഞ്ചകമ് ॥ ൩൬॥
• പൃഥിവീഭൂതഭേദം ച ഗുണാ യത് കുണ്ഠനാദികമ് ।
• വേദാന്തശാസ്ത്രസിദ്ധാന്തം ശൈവാഗമനമേവ ച ॥ ൩൭॥
• ലൌകികം വാസ്തവം ദോഷം പ്രവൃത്തിം ച നിവൃത്തികമ് ।
• സര്വം സംത്യജ്യ സതതമാത്മന്യേവ സ്ഥിരോ ഭവ ॥ ൩൮॥
• ആത്മജ്ഞാനസുഖം ബ്രഹ്മ അനാത്മജ്ഞാനദൂഷണമ് ।
• രേചകം പൂരകം കുമ്ഭം ഷഡാധാരവിശോധനമ് ॥ ൩൯॥
• ദ്വൈതവൃത്തിശ്ച ദേഹോഽഹം സാക്ഷിവൃത്തിശ്ചിദംശകമ് ।
• അഖണ്ഡാകാരവൃത്തിശ്ച അഖണ്ഡാകാരസംമതമ് ॥ ൪൦॥
• അനന്താനുഭവം ചാപി അഹം ബ്രഹ്മേതി നിശ്ചയമ് ।
• ഉത്തമം മധ്യമം ചാപി തഥാ ചൈവാധമാധമമ് ॥ ൪൧॥
• ദൂഷണം ഭൂഷണം ചൈവ സര്വവസ്തുവിനിന്ദനമ് ।
• അഹം ബ്രഹ്മ ഇദം ബ്രഹ്മ സര്വം ബ്രഹ്മൈവ തത്ത്വതഃ ॥ ൪൨॥
• അഹം ബ്രഹ്മാസ്മി മുഗ്ധോഽസ്മി വൃദ്ധോഽസ്മി സദസത്പരഃ ।
• വൈശ്വാനരോ വിരാട് സ്ഥൂലപ്രപഞ്ചമിതി ഭാവനമ് ॥ ൪൩॥
• ആനന്ദസ്ഫാരണേനാഹം പരാപരവിവര്ജിതഃ ।
• നിത്യാനന്ദമയം ബ്രഹ്മ സച്ചിദാനന്ദവിഗ്രഹഃ ॥ ൪൪॥
• ദൃഗ്രൂപം ദൃശ്യരൂപം ച മഹാസത്താസ്വരൂപകമ് ।
• കൈവല്യം സര്വനിധനം സര്വഭൂതാന്തരം ഗതമ് ॥ ൪൫॥
• ഭൂതഭവ്യം ഭവിഷ്യച്ച വര്തമാനമസത് സദാ ।
• കാലഭാവം ദേഹഭാവം സത്യാസത്യവിനിര്ണയമ് ॥ ൪൬॥
• പ്രജ്ഞാനഘന ഏവാഹം ശാന്താശാന്തം നിരഞ്ജനമ് ।
• പ്രപഞ്ചവാര്താസ്മരണം ദ്വൈതാദ്വൈതവിഭാവനമ് ॥ ൪൭॥
• ശിവാഗമസമാചാരം വേദാന്തശ്രവണം പദമ് ।
• അഹം ബ്രഹ്മാസ്മി ശുദ്ധോഽസ്മി ചിന്മാത്രോഽസ്മി സദാശിവഃ ॥ ൪൮॥
• സര്വം ബ്രഹ്മേതി സന്ത്യജ്യ സ്വാത്മന്യേവ സ്ഥിരോ ഭവ ।
• അഹം ബ്രഹ്മ ന സന്ദേഹ ഇദം ബ്രഹ്മ ന സംശയഃ ॥ ൪൯॥
• സ്ഥൂലദേഹം സൂക്ഷ്മദേഹം കാരണം ദേഹമേവ ച ।
• ഏവം ജ്ഞാതും ച സതതം ബ്രഹ്മൈവേദം ക്ഷണേ ക്ഷണേ ॥ ൫൦॥
• ശിവോ ഹ്യാത്മാ ശിവോ ജീവഃ ശിവോ ബ്രഹ്മ ന സംശയഃ ।
• ഏതത് പ്രകരണം യസ്തു സകൃദ്വാ സര്വദാപി വാ ॥ ൫൧॥
• പഠേദ്വാ ശൃണുയാദ്വാപി സ ച മുക്തോ ന സംശയഃ ।
• നിമിഷം നിമിഷാര്ധം വാ ശ്രുത്വൈതബ്രഹ്മഭാഗ്ഭവേത് ॥ ൫൨॥
• ലോകാലോകജഗത്സ്ഥിതിപ്രവിലയപ്രോദ്ഭാവസത്താത്മികാ
• ഭീതിഃ ശങ്കരനാമരൂപമസ്കൃദ്വ്യാകുര്വതേ കേവലമ് ।
• സത്യാസത്യനിരങ്കുശശ്രുതിവചോവീചീഭിരാമൃശ്യതേ
• യസ്ത്വേതത് സദിതീവ തത്ത്വവചനൈര്മീമാംസ്യതേഽയം ശിവഃ ॥ ൫൩॥

• ॥ ഇതി ശ്രീശിവരഹസ്യേ ശങ്കരാഖ്യേ ഷഷ്ഠാംശേ ഋഭുനിദാഘസംവാദേ പ്രപഞ്ചശൂന്യത്വപ്രകരണം നാമ അഷ്ടത്രിംശോഽധ്യായഃ ॥

Special Thanks

The Sanskrit works, published by Sri Ramanasramam, have been approved to be posted on sanskritdocuments.org by permission of Sri V.S. Ramanan, President, Sri Ramanasramam.

Credits

Encoded by Anil Sharma anilandvijaya at gmail.com
Proofread by Sunder Hattangadi and Anil Sharma

https://sanskritdocuments.org

Send corrections to sanskrit at cheerful.com