ഋഭുഗീതാ ൩ ॥ ശിവ-ഋഭു സംവാദ ॥

സൂതഃ -

• തതോ മഹേശാത് സംശ്രുത്യ സൂത്രാണി ഋഭുരേവ ഹി ।
• കൈലാസേശം മഹാദേവം തുഷ്ടാവ വിനയാഞ്ജലിഃ ॥ ൧॥
• ലബ്ധജ്ഞാനോ മഹാദേവാന് മുനിഭ്യോഽകഥയച്ച തത് ।
• തത് സ്തുതിം ച ശൃണുഷ്വേതി ജഗാദ ഗിരിജാസുതഃ ॥ ൨॥
• ജൈഗീഷവ്യം മഹാത്മാനം ജിതഷഡ്വര്ഗമുത്തമമ് ।

സ്കന്ദഃ -

• സംസ്തുത്യ സാംബമീശാനമൃഭുര്ജ്ഞാനമവിന്ദത ।
• ശാംഭവഃ സ മഹായോഗീ തുഷ്ടാവാഷ്ടതനും ഹരമ് ॥ ൩॥

ഋഭുഃ -

• ഗന്ധദ്വിപവരവൃന്ദത്വചിരുചിബന്ധോദ്യതപട
• ഗന്ധപ്രമുഖ മദാന്ധവ്രജദലി ഹരിമുഖനഖരോദ്യത്
• സ്കന്ധോദ്യന്മുഖ ബന്ധക്ഷുരനിഭ നിര്യദ്രസദസൃഭിന്ദന്നഗധര
• വിന്ധ്യപ്രഭശിവ മേധ്യപ്രഭുവര ।
• മേധ്യോത്തമശിവ ഭേദ്യാഖിലജഗദുദ്യദ്ഭവഗത
• വേദ്യാഗമശിവ ഗദ്യസ്തുതപദ പദ്യപ്രകടഹൃ -
• ദുദ്യദ്ഭവഗദ വൈദ്യോത്തമ പാഹി ശമ്ഭോ ॥ ൪॥
• ചണ്ഡദ്വിപകര കാണ്ഡപ്രഭഭുജ ദണ്ഡോദ്യതനഗ
• ഖണ്ഡത്രിപുര മഹാണ്ഡസ്ഫുടദുഡുപശിഖണ്ഡ ।
• ദ്യുതിവര ഗണ്ഡദ്വയ കോദണ്ഡാന്തക ദണ്ഡിതപാദ പാഹി ശംഭോ ॥ ൫॥
• കിഞ്ചിജ്ജലലവ സിഞ്ചദ്ദ്വിജകുല മുഞ്ചദ്വൃജിന
• കുലുംചദ്വിജപതി ചഞ്ചച്ഛവിജട കുഞ്ചത്പദനഖ
• മുഞ്ചന്നതവര കരുണാ പാഹി ശംഭോ ॥ ൬॥
• ദേവ ശങ്കര ഹരമഹേശ്വര പാപതസ്കര അമരമയസ്കര ।
• ശിവദശംകര പുരമഹേശ്വര ഭവഹരേശ്വര പാഹി ശംഭോ ॥ ൭॥
• അങ്ഗജഭങ്ഗ തുരങ്ഗരഥാങ്ഗ ജലധിനിഷങ്ഗ
• ധൃതഭുജങ്ഗാങ്ഗ ദൃശി സുപതങ്ഗ
• കരസുകുരങ്ഗ ജടധൃതഗങ്ഗ
• യമിഹൃദിസങ്ഗ ഭജശിവലിങ്ഗ ഭവഭയഭങ്ഗ ॥ ൮॥
• ശംബരകരശര ദമ്ബരവരചര ഡംബരഘോഷണ ദുംബരഫലജഗ
• നികുരുംബഭരഹര ബിംബിതഹൃദിചിര ലംബിതപദയുഗ
• ലംബോദരജനകാന്തകഹര ശിവ ബിന്ദുവരാസന
• ബിന്ദുഗഹന ശരദിന്ദുവദനവര കുന്ദധവല ഗണവൃന്ദവിനത
• ഭവഭയഹര പരവര കരുണാകര ഫണിവരഭൂഷണ
• സ്മര ഹര ഗരധര പരിപാഹി ॥ ൯॥
• രാസഭവൃഷഭേഭ ശരഭാനനഗണഗുണനന്ദിത-
• ത്രിഗുണപഥാതിഗ ശരവണഭവനുത തരണിസ്ഥിത വരുണാലയ
• കൃതപാരണ മുനിശരണായിത പദപദ്മാരുണ പിങ്ഗജടാധര
• കുരു കരുണാം ശങ്കര ശം കുരു മേ ॥ ൧൦॥
• ജമ്ഭപ്രഹരണ കുമ്ഭോദ്ഭവനുത കുമ്ഭപ്രമഥ നിശുമ്ഭദ്യുതിഹര
• ഭിന്ദദ്രണഗണ ഡിമ്ഭായിതസുര താരകഹരസുത
• കുംഭ്യുദ്യതപദ വിന്ധ്യസ്ഥിതദിതിമാന്ദ്യപ്രഹര മദാന്ധദ്വിപവര
• കൃത്തിപ്രവര സുധാന്ധോനുതപദ ബുദ്ധ്യാഗമശിവ
• മേധ്യാതിഥിവരദ മമാവന്ധ്യം കുരു ദിവസം
• തവ പൂജനതഃ പരിപാഹി ശംഭോ ॥ ൧൧॥
• കുന്ദസദൃശ മകരന്ദനിഭസുരവൃന്ദവിനുത കുരുവിന്ദമണിഗണ
• വൃന്ദനിഭാങ്ഘ്രിജമന്ദര വസദിന്ദുമകുട ശരദംബുജകൃശ
• ഗരനിന്ദനഗല സുന്ദരഗിരിതനയാകൃതി
• ദേഹവരാങ്ഗബിന്ദുകലിത ശിവലിങ്ഗഗഹന സുതസിന്ദുരവരമുഖ
• ബന്ധുരവരസിന്ധുനദീതട ലിങ്ഗനിവഹവരദിഗ്വസ പാഹി ശംഭോ ॥ ൧൨॥
• പന്നഗാഭരണ മാരമാരണ വിഭൂതിഭൂഷണ ശൈലജാരമണ ।
• ആപദുദ്ധരണ യാമിനീരമണശേഖര സുഖദ പാഹി ശംഭോ ॥ ൧൩॥
• ദക്ഷാധ്വരവരശിക്ഷ പ്രഭുവര ത്ര്യക്ഷ പ്രബലമഹോക്ഷസ്ഥിത
• സിതവക്ഷസ്സ്ഥലകുലചക്ഷുഃശ്രവസ വരാക്ഷസ്രജ ഹര ।
• വീക്ഷാനിഹതാധോക്ഷജാത്മജ വരകക്ഷാശ്രയ പുരപക്ഷവിദാരണ
• ലീക്ഷായിതസുര ഭിക്ഷാശന ഹര പദ്മാക്ഷാര്ചനതുഷ്ട
• ഭഗാക്ഷിഹരാവ്യയ ശങ്കര മോക്ഷപ്രദ പരിപാഹി മഹേശ്വര ॥ ൧൪॥
• അക്ഷയഫലദ ശുഭാക്ഷ ഹരാക്ഷതതക്ഷകകര
• ഗരഭക്ഷ പരിസ്ഫുരദക്ഷ ക്ഷിതിരഥ സുരപക്ഷാവ്യയ ।
• പുരഹര ഭവ ഹര ഹരിശര ശിവ ശിവ
• ശങ്കര കുരു കുരു കരുണാം ശശിമൌലേ ॥ ൧൫॥
• ഭജാമ്യഗസുതാധവം പശുപതിം മഹോക്ഷധ്വജം
• വലക്ഷഭസിതോജ്ജ്വലം പ്രകടദക്ഷദാഹാക്ഷികമ് ।
• ഭഗാക്ഷിഹരണം ശിവം പ്രമഥിതോരുദക്ഷാധ്വരം
• പ്രപക്ഷസുരതാമുനിപ്രമഥശിക്ഷിതാധോക്ഷജമ് ॥ ൧൬॥
• ശ്രീനാഥാക്ഷിസരോജരാജിതപദാംഭോജൈകപൂജോത്സവൈ-
• ര്നിത്യം മാനസമേതദസ്തു ഭഗവന് സദ്രാജമൌലേ ഹര ।
• ഭൂഷാഭൂതഭുജങ്ഗസങ്ഗത മഹാഭസ്മാങ്ഗനേത്രോജ്വല-
• ജ്ജ്വാലാദഗ്ധമനങ്ഗപതങ്ഗദൃഗുമാകാന്താവ ഗങ്ഗാധര ॥ ൧൭॥
• സ്വാത്മാനന്ദപരായണാംബുജഭവസ്തുത്യാഽധുനാ പാഹി മാമ്
• ... ... ... ... ... ... ... ... |
• ഗിരിജാമുഖസഖ ഷണ്മുഖ പഞ്ചമുഖോദ്യതദുര്മുഖമുഖ-
• ഹര ആഖുവഹോന്മുഖ ലേഖഗണോന്മുഖ ശങ്കര ഖഗഗമപരിപൂജ്യ ॥ ൧൮॥
• കോടിജന്മവിപ്രകര്മശുദ്ധചിത്തവര്ത്മനാം
• ശ്രൌതസിദ്ധശുദ്ധഭസ്മദഗ്ധസര്വവര്ഷ്മണാമ് ।
• രുദ്രഭുക്തമേധ്യഭുക്തിദഗ്ധസര്വപാപ്മനാം
• രുദ്രസൂക്തി ഉക്തിഭക്തിഭുക്തിമുക്തിദായികാമ് ।
• പുരഹര ഇഷ്ടതുഷ്ടിമുക്തിലാസ്യവാസനാ
• ഭക്തിഭാസകൈലാസമീശ ആശു ലഭ്യതേ ॥ ൧൯॥

സ്കന്ദഃ -

• തത്സ്തുത്യാ തോഷിതഃ ശംഭുസ്തമാഹ ഋഭുമീശ്വരഃ ।
• പ്രസന്നഃ കരുണാമ്ഭോധിരമ്ഭോജസുതമോദനഃ ॥ ൨൦॥

ഈശ്വരഃ -

• വേദാന്തപാഠപഠനേന ഹഠാദിയോഗൈഃ
• ശ്രീനീലകണ്ഠപദഭക്തിവികുണ്ഠഭാവാഃ ।
• യേ കര്മഠാ യതിവരാ ഹരിസൌരിഗേഹേ
• സാലാവൃകൈര്വരകഠോരകുഠാരഘാതൈഃ ॥ ൨൧॥
• ഭിന്നോത്തമാങ്ഗഹൃദയാശ്ച ഭുസുണ്ഡിഭിസ്തേ ।
• ഭിക്ഷാശനാ ജരഠരാസഭവദ്ഭ്രമന്തി ॥ ൨൨॥
• വിദ്യുച്ചഞ്ചലജീവിതേഽപി ന മനാഗുത്പദ്യതേ ശാംഭവീ
• ഭക്തിര്ഭീമപദാമ്ബുജോത്തമപദേ ഭസ്മത്രിപുണ്ഡ്രേഽപി ച ।
• രുദ്രാക്ഷാമലരുദ്രസൂക്തിജപനേ നിഷ്ഠാ കനിഷ്ഠാത്മനാം
• വിഷ്ഠാവിഷ്ടകുനിഷ്ഠകഷ്ടകുധിയാം ദുഷ്ടാത്മനാം സര്വദാ ॥ ൨൩॥
• ഭ്രഷ്ടാനാം ദുരദൃഷ്ടതോ ജനിജരാനാശേന നഷ്ടാത്മനാം
• ജ്യേഷ്ഠശ്രീശിപിവിഷ്ടചാരുചരണാംഭോജാര്ചനാനാദരഃ ।
• തേനാനിഷ്ടപരംപരാസമുദയൈരഷ്ടാകൃതേര്ന സ്മൃതിഃ
• വിഷ്ഠാപൂരിതദുര്മുഖേഷു നരകേ ഭ്രഷ്ടേ ചിരം സംസ്ഥിതിഃ ॥ ൨൪॥
• അജ്ഞായത്തേഷ്വഭിജ്ഞാഃ സുരവരനികരം സ്തോത്രശാസ്ത്രാദിതുഷ്ടം
• സത്രാശം മന്ത്രമാത്രൈര്വിധിവിഹിതധിയാ സാമഭാഗൈര്യജന്തി ।
• ശ്രാദ്ധേ ശ്രദ്ധാഭരണഹരണഭ്രാന്തരൂപാന്പിതൄംസ്തേ
• തത്തച്ഛ്രദ്ധാസമുദിതമനഃ സ്വാന്തരാ ശമ്ഭുമീശമ് ॥
• നാഭ്യര്ചന്തി പ്രണതശരണം മോക്ഷദം മാം മഹേശമ് ॥ ൨൫॥
• ആര്യാഃ ശര്വസമര്ചനേന സതതം ദൂര്വാദലൈഃ കോമലൈഃ
• ബില്വാഖര്വദലൈശ്ച ശങ്കരമഹാഭാഗം ഹൃദന്തഃ സദാ ।
• പര്വസ്വപ്യവിശേഷിതേന മനസാ ഗര്വം വിഹായാദരാത്
• ദുര്ഗാണ്യാശു തരന്തി ശങ്കരകൃപാപീയൂഷധാരാരസൈഃ ॥ ൨൬ ॥
• ശ്രീചന്ദ്രചൂഡചരണാംബുജ പൂജനേന
• കാലം നയന്തി പശുപാശവിമുക്തിഹേതോഃ ।
• ഭാവാഃ പരം ഭസിതഫാലലസത്ത്രിപുണ്ഡ്ര-
• രുദ്രാക്ഷകങ്കണലസത്കരദണ്ഡയുഗ്മാഃ ॥ ൨൭॥
• പഞ്ചാക്ഷരപ്രണവസൂക്തധിയാ വദന്തി
• നാമാനി ശാംഭവമനോഹരദാനി ശംഭോ ।
• മുക്തിപ്രദാനി സതതം ശിവഭക്തവര്യാഃ
• യേ ബില്വമൂലശിവലിങ്ഗസമര്ചനേന ॥ ൨൮॥
• കാലം നയേദ്വിമലകോമലബില്വപത്രൈഃ
• നോ തസ്യ കാലജഭയം ഭവതാപപാപമ് ।
• സന്താപഭൂപജനിതം ഭജതാം മഹേശമ് ॥ ൨൯॥
• ശശ്വദ്വിശ്വേശപാദൌ യമശമനിയമൈര്ഭൂതിരുദ്രാക്ഷഗാത്രോ
• വിശ്വത്രസ്തോ ഭുജങ്ഗാങ്ഗദവരഗിരിജാനായകേ ലബ്ധഭക്തിഃ ।
• മുഗ്ധോഽപ്യധ്യാത്മവിദ് യോ ഭവതി ഭവഹരസ്യാര്ചയാ പ്രാപ്തകാമഃ ॥ ൩൦॥
• ശബ്ദൈരബ്ദശതേഽപി നൈവ സ ലഭേത് ജ്ഞാനം ന തര്കഭ്രമൈഃ
• മീമാംസാ ദ്വയതസ്തഥാദ്വയപദം കിം സാംഖ്യസംഖ്യാ വദ ।
• യോഗായാസപരംപരാദിവിഹിതൈര്വേദാന്തകാന്താരകേ
• ശ്രാമ്യന് ഭക്തിവിവര്ജിതേന മനസാ ശമ്ഭോഃ പദേ മുക്തയേ ॥ ൩൧॥
• കിം ഗങ്ഗയാ വാ മകരേ പ്രയാഗ-
• സ്നാനേന വാ യോഗമഖക്രിയാദ്യൈഃ ।
• യത്രാര്ചിതം ലിങ്ഗവരം ശിവസ്യ
• തത്രൈവ സര്വാര്ഥപരംപരാ സ്യാത് ॥ ൩൨॥
• ശ്രീശൈലോ ഹിമഭൂധരോഽരുണഗിരിര്വൃദ്ധാദ്രിഗോപര്വതൌ
• ശ്രീമദ്ധേമസഭാവിഹാര ഭഗവന് നൃത്തം ത്രിനേത്രോ ഗിരിഃ ।
• കൈലാസോത്തരദക്ഷിണൌ ച ഭഗവാന് യത്രാര്ചനേ ശങ്കരോ
• ലിങ്ഗേ സന്നിഹിതോ വസത്യനുദിനം ശാങ്ഗസ്യ ഹൃത്പങ്കജേ ॥ ൩൩॥
• തത്രാവിമുക്തം ശശിചൂഡവാസം
• ഓംകാരകാലഞ്ജര രുദ്രകോടിമ് ।
• ഗങ്ഗാബുധേഃ സങ്ഗമമമ്ബികാപതി-
• പ്രിയം തു ഗോകര്ണകസഹ്യജാതടമ് ॥ ൩൪॥
• യത്രാഭ്യര്ണഗതം മഹേശകരുണാപൂര്ണം തു തൂര്ണം ഹൃദാ
• ലിങ്ഗം പൂജിതമപ്യപാസ്തദുരിതം തീര്ഥാനി ഗങ്ഗാദയഃ ।
• പുണ്യാശ്ചാശ്രമസംഘകാ ഗിരിവരക്ഷേത്രാണി ശംഭോഃ പദം
• ഭക്തിയുക്തഭജനേന മഹേശേ ശക്തിവജ്ജഗദിദം പരിഭാതി ॥ ൩൫॥
• കര്മന്ദിവൃന്ദാ അപി വേദമൌലി-
• സിദ്ധാന്തവാക്യകലനേഽപി ഭവന്തി മന്ദാഃ ।
• കാമാദിബദ്ധഹൃദയാഃ സിതഭസ്മപുണ്ഡ്ര-
• രുദ്രാക്ഷ ശങ്കരസമര്ചനതോ വിഹീനാഃ ॥ ൩൬॥
• ഹീനാ ഭവന്തി ബഹുധാപ്യബുധാ ഭവന്തി
• മത്പ്രേമവാസഭവനേഷു വിഹീനവാസാഃ ॥ ൩൭॥
• അഷ്ടമ്യാമഷ്ടമൂര്തിര്നിശി ശശിദിവസേ സോമചൂഡം തു മുക്ത്യൈ
• ഭൂതായാം ഭൂതനാഥം ധൃതഭസിതതനുര്വീതദോഷേ പ്രദോഷേ ।
• ഗവ്യൈഃ പഞ്ചാമൃതാദ്യൈഃ ഫലവരജരസൈര്ബില്വപത്രൈശ്ച ലിങ്ഗേ
• തുങ്ഗേ ശാങ്ഗേഽപ്യസങ്ഗോ ഭജതി യതഹൃദാ നക്തഭുക്ത്യൈകഭക്തഃ ॥ ൩൮॥
• ജ്ഞാനാനുത്പത്തയേ തദ്ധരിവിധിസമതാബുദ്ധിരീശാനമൂര്തൌ
• ഭസ്മാക്ഷാധൃതിരീശലിങ്ഗഭജനാശൂന്യം തു ദുര്മാനസമ് ।
• ശംഭോസ്തീര്ഥമഹത്സുതീര്ഥവരകേ നിന്ദാവരേ ശാങ്കരേ
• ശ്രീമദ്രുദ്രജപാദ്യദ്രോഹകരണാത് ജ്ഞാനം ന ചോത്പദ്യതേ ॥ ൩൯॥
• ഈശോത്കര്ഷധിയൈകലിങ്ഗനിയമാദഭ്യര്ചനം ഭസ്മധൃക്
• രുദ്രാക്ഷാമല സാരമന്ത്ര സുമഹാപഞ്ചാക്ഷരേ ജാപിനാമ് ।
• ഈശസ്ഥാനനിവാസശാംഭവകഥാ ഭക്തിശ്ച സംകീര്തനം
• ഭക്തസ്യാര്ചനതോ ഭവേത് സുമഹാജ്ഞാനം പരം മുക്തിദമ് ॥ ൪൦॥
• ആദ്യന്തയോര്യഃ പ്രണവേന യുക്തം
• ശ്രീരുദ്രമന്ത്രം പ്രജപത്യഘഘ്നമ് ।
• തസ്യാംഘ്രിരേണും ശിരസാ വഹന്തി
• ബ്രഹ്മാദയഃ സ്വാഘനിവൃത്തികാമാഃ ॥ ൪൧॥
• അപൂര്വാഥര്വോക്ത ശ്രുതിശിരസി വിജ്ഞാനമനഘം
• മഹാഖര്വാജ്ഞാനപ്രശമനകരം യോ വിരചയേത് ।
• മുനേ ഹൃത്പര്വാണാം വിശസനകരം സപ്തമനുഭി-
• ര്വ്രതം ശീര്ഷണ്യം യോ വിരചയതി തസ്യേദമുദിതമ് ॥ ൪൨॥
• ഗുരൌ യസ്യ പ്രേമ ശ്രുതിശിരസി സൂത്രാര്ഥപദഗം
• മയി ശ്രദ്ധാ വൃദ്ധാ ഭവതി കില തസ്യൈഷ സുലഭഃ ।
• അനന്യോ മാര്ഗോഽയമ് അകഥിതമിദം ത്വയ്യപി മുദാ
• യദാ ഗോപ്യോ മുഗ്ധേ സുവിഹിതമുനിഷ്വേവ ദിശ വൈ ॥ ൪൩॥

സ്കന്ദഃ -

• ഇതി സ്തുത്വാ ശംഭോഃ പ്രമുദിതമനാസ്ത്വേഷ സ ഋഭുഃ
• മുനിര്നത്വാ ദേവം നഗമഗപദീശസ്യ നിലയമ് ।
• യതോ ഗങ്ഗാ തുങ്ഗാ പ്രപതതി ഹിമാദ്രേഃ ശിഖരതോ
• മുനീന്ദ്രേഷ്വാഹേദം തദപി ശൃണു വിപ്രോത്തമ ഹൃദാ ॥ ൪൪॥

ഋഭുഃ -

• പതന്ത്വശനയോ മുഹുര്ഗിരിവരൈഃ സമുദ്രോര്വരാ
• ഭവത്വധരസംപ്ലവാ ഗ്രഹഗണാഃ സുരാ യാന്ത്വഘഃ ।
• ഭവജ്ജനിമ പൂജനാന്മമ മനോ ന യാത്യന്യതഃ
• ശപാമി പ്രപദേ പ്രഭോസ്തവ സരോരുഹാഭേ ഹര ॥ ൪൫॥

• ॥ ഇതി ശ്രീശിവരഹസ്യേ ശങ്കരാഖ്യേ ഷഷ്ഠാംശേ ശിവഋഭുസംവാദോ നാമ തൃതീയോഽധ്യായഃ ॥

Special Thanks

The Sanskrit works, published by Sri Ramanasramam, have been approved to be posted on sanskritdocuments.org by permission of Sri V.S. Ramanan, President, Sri Ramanasramam.

Credits

Encoded by Anil Sharma anilandvijaya at gmail.com
Proofread by Sunder Hattangadi and Anil Sharma

https://sanskritdocuments.org

Send corrections to sanskrit at cheerful.com