ഋഭുഗീതാ ൪൯ ॥ ശിവസ്യ ജ്ഞാനദാതൃത്വ നിരൂപണമ് ॥

സ്കന്ദഃ -

• പുരാ മഗധദേശീയോ ബ്രാഹ്മണോ വേദപാരഗഃ ।
• ഉചഥ്യതനയോ വാഗ്മീ വേദാര്ഥപ്രവണേ ധൃതഃ ॥ ൧॥
• നാമ്നാ സുദര്ശനോ വിപ്രാന് പാഠയന് ശാസ്ത്രമുത്തമമ് ।
• വേദാന്തപരയാ ഭക്ത്യാ വര്ണാശ്രമരതഃ സദാ ॥ ൨॥
• മോക്ഷമിച്ഛേദപി സദാ വിപ്രോഽപി ച ജനാര്ദനാത് ।
• വിഷ്ണുപൂജാപരോ നിത്യം വിഷ്ണുക്ഷേത്രേഷു സംവസന് ॥ ൩॥
• ഗോപീചന്ദനഫാലോസൌ തുലസ്യൈവാര്ചയദ്ധരിമ് ।
• ഉവാസ നിയതം വിപ്രോ വിഷ്ണുധ്യാനപരായണഃ ॥ ൪॥
• ദശവര്ഷമിദം തസ്യ കൃത്യം ദൃഷ്ട്വാ ജനാര്ദനഃ ।
• മോക്ഷേച്ഛോരാജുഹാവൈനം പുരതോദ്ഭൂയ തം ദ്വിജമ് ॥ ൫॥

വിഷ്ണുഃ -

• ഔചഥ്യ മുനിശാര്ദൂല തപസ്യഭിരതഃ സദാ ।
• വൃണു കാമം ദദാമ്യേവ വിനാ ജ്ഞാനം ദ്വിജോത്തമ ॥ ൬॥

സൂതഃ -

• ഇതി വിഷ്ണോര്ഗിരം ശ്രുത്വാ വിപ്രഃ കിഞ്ചിദ്ഭയാന്വിതഃ ।
• പ്രണിപത്യാഹ തം വിഷ്ണും സ്തുവന്നാരായണേതി തമ് ॥ ൭॥

സുദര്ശനഃ -

• വിഷ്ണോ ജിഷ്ണോ നമസ്തേഽസ്തു ശങ്ഖചക്രഗദാധര ।
• ത്വത്പാദനലിനം പ്രാപ്തോ ജ്ഞാനായാനര്ഹണഃ കിമു ॥ ൮॥
• കിമന്യൈര്ധര്മകാമാര്ഥൈര്നശ്വരൈരിഹ ശങ്ഖഭൃത് ।
• ഇത്യുക്തം തദ്വചഃ ശ്രുത്വാ വിഷ്ണു പ്രാഹ സുദര്ശനമ് ॥ ൯॥

വിഷ്ണുഃ -

• സുദര്ശന ശൃണുഷ്വൈതന്മത്തോ നാന്യമനാ ദ്വിജ ।
• വദാമി തേ ഹിതം സത്യം മയാ പ്രാപ്തം യഥാ തവ ॥ ൧൦॥
• മദര്ചനേന ധ്യാനേന മോക്ഷേച്ഛാ ജായതേ നൃണാമ് ।
• മോക്ഷദാതാ മഹാദേവോ ജ്ഞാനവിജ്ഞാനദായകഃ ॥ ൧൧॥
• തദര്ചനേന സംപ്രാപ്തം മയാ പൂര്വം സുദര്ശനമ് ।
• സഹസ്രാരം ദൈത്യഹന്തൃ സാക്ഷാത് ത്ര്യക്ഷപ്രപൂജയാ ॥ ൧൨॥
• തമാരാധയ യത്നേന ഭസ്മധാരണപൂര്വകമ് ।
• അഗ്നിരിത്യാദിഭിര്മന്ത്രൈസ്ത്രിയായുഷത്രിപുണ്ഡ്രകൈഃ ॥ ൧൩॥
• രുദ്രാക്ഷധാരകോ നിത്യം രുദ്രപഞ്ചാക്ഷരാദരഃ ।
• ശിവലിങ്ഗം ബില്വപത്രൈഃ പൂജയന് ജ്ഞാനവാന് ഭവ ॥ ൧൪॥
• വസന് ക്ഷേത്രേ മഹേശസ്യ സ്നാഹി തീര്ഥേ ച ശാങ്കരേ ।
• അഹം ബ്രഹ്മാദയോ ദേവാഃ പൂജയൈവ പിനാകിനഃ ॥ ൧൫॥
• ബലിനഃ ശിവലിങ്ഗസ്യ പൂജയാ വിപ്രസത്തമ ।
• യസ്യ ഫാലതലം മേഽദ്യ ത്രിപുണ്ഡ്രപരിചിന്ഹിതമ് ॥ ൧൬॥
• ബ്രഹ്മേന്ദ്രദേവമുനിഭിസ്ത്രിപുണ്ഡ്രം ഭസ്മനാ ധൃതമ് ।
• പശ്യ വക്ഷസി ബാഹ്വോര്മേ രുദ്രാക്ഷാണാം സ്രജം ശുഭാമ് ॥ ൧൭॥
• പഞ്ചാക്ഷരജപാസക്തോ രുദ്രാധ്യായപരായണഃ ।
• ത്രികാലമര്ചയാമീശം ബില്വപത്രൈരഹം ശിവമ് ॥ ൧൮॥
• കമലാ വിമലാ നിത്യം കോമലൈര്ബില്വപല്ലവൈഃ ।
• പൂജയത്യനിശം ലിങ്ഗേ തഥാ ബ്രഹ്മാദയഃ സുരാഃ ॥ ൧൯॥
• മുനയോ മനവോഽപ്യേവം തഥാന്യേ ദ്വിജസത്തമാഃ ।
• നൃപാസുരാസ്തഥാ ദൈത്യാ ബലിനഃ ശിവപൂജയാ ॥ ൨൦॥
• ജ്ഞാനം മോക്ഷസ്തഥാ ഭാഗ്യം ലഭ്യതേ ശങ്കരാര്ചനാത് ।
• തസ്മാത് ത്വമപി ഭക്ത്യൈവ സമാരാധയ ശങ്കരമ് ॥ ൨൧॥
• പശവോ വിഷ്ണുവിധയസ്തഥാന്യേ മുനയഃ സുരാഃ ।
• സര്വേഷാം പതിരീശാനസ്തത്പ്രസാദാദ്വിമുക്തിഭാക് ॥ ൨൨॥
• പ്രസാദജനകം തസ്യ ഭസ്മധാരണമേവ ഹി ।
• പ്രസാദജനകം തസ്യ മുനേ രുദ്രാക്ഷധാരണമ് ॥ ൨൩॥
• പ്രസാദജനകസ്തസ്യ രുദ്രാധ്യായജപഃ സദാ ।
• പ്രസാദജനകസ്തസ്യ പഞ്ചാക്ഷരജപോ ദ്വിജ ॥ ൨൪॥
• പ്രസാദജനകം തസ്യ ശിവലിങ്ഗൈകപൂജനമ് ।
• പ്രസാദേ ശാംഭവേ ജാതേ ഭുക്തിമുക്തീ കരേ സ്ഥിതേ ॥ ൨൫॥
• തസ്യ ഭക്ത്യൈവ സര്വേഷാം മോചനം ഭവപാശതഃ ।
• തസ്യ പ്രീതികരം സാക്ഷാദ്ബില്വൈര്ലിങ്ഗസ്യ പൂജനമ് ॥ ൨൬॥
• തസ്യ പ്രീതികരം സാക്ഷാച്ഛിവക്ഷേത്രേഷു വര്തനമ് ।
• തസ്യ പ്രീതികരം സാക്ഷാത് ശിവതീര്ഥനിഷേവണമ് ॥ ൨൭॥
• തസ്യ പ്രീതികരം സാക്ഷാത് ഭസ്മരുദ്രാക്ഷധാരണമ് ।
• തസ്യ പ്രീതികരം സാക്ഷാത് പ്രദോഷേ ശിവപൂജനമ് ॥ ൨൮॥
• തസ്യ പ്രീതികരം സാക്ഷാദ് രുദ്രപഞ്ചാക്ഷരാവൃതിഃ ।
• തസ്യ പ്രീതികരം സാക്ഷാച്ഛിവഭക്തജനാര്ചനമ് ॥ ൨൯॥
• തസ്യ പ്രീതികരം സാക്ഷാത് സോമേ സായന്തനാര്ചനമ് ।
• തസ്യ പ്രീതികരം സാക്ഷാത് തന്നിര്മാല്യൈകഭോജനമ് ॥ ൩൦॥
• തസ്യ പ്രീതികരം സാക്ഷാദ് അഷ്ടമീഷ്വര്ചനം നിശി ।
• തസ്യ പ്രീതികരം സാക്ഷാത് ചതുര്ദശ്യര്ചനം നിശി ॥ ൩൧॥
• തസ്യ പ്രീതികരം സാക്ഷാത് തന്നാമ്നാം സ്മൃതിരേവ ഹി ।
• ഏതാവാനേന ധര്മോ ഹി ശമ്ഭോഃ പ്രിയകരോ മഹാന് ॥ ൩൨॥
• അന്യദഭ്യുദയം വിപ്ര ശ്രുതിസ്മൃതിഷു കീര്തിതമ് ।
• ധര്മോ വര്ണാശ്രമപ്രോക്തോ മുനിഭിഃ കഥിതോ മുനേ ॥ ൩൩॥
• അവിമുക്തേ വിശേഷേണ ശിവോ നിത്യം പ്രകാശതേ ।
• തസ്മാത് കാശീതി തത് പ്രോക്തം യതോ ഹീശഃ പ്രകാശതേ ॥ ൩൪॥
• തത്രൈവാമരണം തിഷ്ഠേദിതി ജാബാലികീ ശ്രുതിഃ ।
• തത്ര വിശ്വേശ്വരേ ലിങ്ഗേ നിത്യം ബ്രഹ്മ പ്രകാശതേ ॥ ൩൫॥
• തത്രാന്നപൂര്ണാ സര്വേഷാം ഭുക്ത്യന്നം സംപ്രയച്ഛതി ।
• തത്രാസ്തി മണികര്ണാഖ്യം മണികുണ്ഡം വിനിര്മിതമ് ॥ ൩൬॥
• ജ്ഞാനോദയോഽപി തത്രാസ്തി സര്വേഷാം ജ്ഞാനദായകഃ ।
• തത്ര യാഹി മയാ സാര്ധം തത്രൈവ വസ വൈ മുനേ ॥ ൩൭॥
• തത്രാന്തേ മോക്ഷദം ജ്ഞാനം ദദാതീശ്വര ഏവ ഹി ।
• ഇത്യുക്ത്വാ തേന വിപ്രേണ യയൌ കാശീം ഹരിഃ സ്വയമ് ॥ ൩൮॥
• സ്നാത്വാ തീര്ഥേ ചക്രസംജ്ഞേ ജ്ഞാനവാപ്യാം ഹരിദ്വിജഃ ।
• തം ദ്വിജം സ്നാപയാമാസ ഭസ്മനാപാദമസ്തകമ് ॥ ൩൯॥
• ധൃതത്രിപുണ്ഡ്രരുദ്രാക്ഷം കൃത്വാ തം ച സുദര്ശനമ് ।
• പൂജയച്ചാഥ വിശ്വേശം പൂജയാമാസ ച ദ്വിജാന് ॥ ൪൦॥
• ബില്വൈര്ഗന്ധാക്ഷതൈര്ദീപൈര്നൈവേദ്യൈശ്ച മനോഹരൈഃ ।
• തുഷ്ടാവ പ്രണിപത്യൈവം സ ദ്വിജോ മധുസൂദനഃ ॥ ൪൧॥

സുദര്ശനവിഷ്ണൂ -

• ഭജ ഭജ ഭസിതാനലോജ്വലാക്ഷം
• ഭുജഗാഭോഗഭുജങ്ഗസങ്ഗഹസ്തമ് ।
• ഭവഭീമമഹോഗ്രരുദ്രമീഡ്യം
• ഭവഭര്ജകതര്ജകം മഹൈനസാമ് ॥ ൪൨॥
• വേദഘോഷഭടകാടകാവധൃക് ദേഹദാഹദഹനാമല കാല ।
• ജൂടകോടിസുജടാതടിദുദ്യദ്രാഗരഞ്ജിതടിനീശശിമൌലേ ॥ ൪൩॥
• ശംബരാങ്കവരഭൂഷ പാഹി മാമമ്ബരാന്തരചരസ്ഫുടവാഹ ।
• വാരിജാദ്യഘനഘോഷ ശങ്കര ത്രാഹി വാരിജഭവേഡ്യ മഹേശ ॥ ൪൪॥
• മദഗജവരകൃത്തിവാസ ശംഭോ
• മധുമദനാക്ഷിസരോരുഹാര്ച്യപാദ ।
• യമമദദമനാന്ധശിക്ഷ ശംഭോ
• പുരഹര പാഹി ദയാകടാക്ഷസാരൈഃ ॥ ൪൫॥
• അപാം പുഷ്പം മൌലൌ ഹിമഭയഹരഃ ഫാലനയനഃ
• ജടാജൂടേ ഗങ്ഗാഽമ്ബുജവികസനഃ സവ്യനയനഃ ।
• ഗരം കണ്ഠേ യസ്യ ത്രിഭുവനഗുരോഃ ശംബരഹര
• മതങ്ഗോദ്യത്കൃത്തേര്ഭവഹരണപാദാബ്ജഭജനമ് ॥ ൪൬॥
• ശ്രീബില്വമൂലശിതികണ്ഠമഹേശലിങ്ഗം
• ബില്വാമ്ബുജോത്തമവരൈഃ പരിപൂജ്യ ഭക്ത്യാ ।
• സ്തമ്ബേരമാങ്ഗവദനോത്തമസങ്ഗഭങ്ഗ
• രാജദ്വിഷാങ്ഗപരിസങ്ഗമഹേശശാങ്ഗമ് ॥ ൪൭॥
• യോ ഗൌരീരമണാര്ചനോദ്യതമതിര്ഭൂയോ ഭവേച്ഛാംഭവോ
• ഭക്തോ ജന്മപരംപരാസു തു ഭവേന്മുക്തോഽഥ മുക്ത്യങ്ഗനാ-
• കാന്തസ്വാന്തനിതാന്തശാന്തഹൃദയേ കാര്താന്തവാര്തോജ്ഝിതഃ ।
• വിഷ്ണുബ്രഹ്മസുരേന്ദ്രരഞ്ജിതമുമാകാന്താംഘ്രിപങ്കേരുഹ-
• ധ്യാനാനന്ദനിമഗ്നസര്വഹൃദയഃ കിഞ്ചിന്ന ജാനാത്യപി ॥ ൪൮॥
• കാമാരാതിപദാമ്ബുജാര്ചനരതഃ പാപാനുതാപാധിക-
• വ്യാപാരപ്രവണപ്രകീര്ണമനസാ പുണ്യൈരഗണ്യൈരപി ।
• നോ ദൂയേത വിശേഷസന്തതിമഹാസാരാനുകാരാദരാ-
• ദാരാഗ്രാഹകുമാരമാരസുശരാദ്യാഘാതഭീതൈരപി ॥ ൪൯॥

• ॥ ഇതി ശ്രീശിവരഹസ്യേ ശങ്കരാഖ്യേ ഷഷ്ഠാംശേ വിഷ്ണൂചഥ്യസംവാദേ ശിവസ്യ ജ്ഞാനദാതൃത്വനിരൂപണം നാമ ഏകോനപഞ്ചാശോഽധ്യായഃ ॥

Special Thanks

The Sanskrit works, published by Sri Ramanasramam, have been approved to be posted on sanskritdocuments.org by permission of Sri V.S. Ramanan, President, Sri Ramanasramam.

Credits

Encoded by Anil Sharma anilandvijaya at gmail.com
Proofread by Sunder Hattangadi and Anil Sharma

https://sanskritdocuments.org

Send corrections to sanskrit at cheerful.com