Ribhu Gita - Siva Rahasya Purana Amsha 6

ഋഭുഗീതാ ൮ ॥ പ്രപഞ്ച-ശൂന്യത്വ-സര്വനാസ്തിതത്വ നിരൂപണമ് ॥

ഋഭുഃ -

വക്ഷ്യേ പ്രപഞ്ചശൂന്യത്വം ശശശൃങ്ഗേണ സംമിതമ് ।
ദുര്ലഭം സര്വലോകേഷു സാവധാനമനാഃ ശൃണു ॥ ൧॥
ഇദം പ്രപഞ്ചം യത് കിഞ്ചിദ്യഃ ശൃണോതി ച പശ്യതി ।
ദൃശ്യരൂപം ച ദൃഗ്രൂപം സര്വം ശശവിഷാണവത് ॥ ൨॥
ഭൂമിരാപോഽനലോ വായുഃ ഖം മനോ ബുദ്ധിരേവ ച ।
അഹംകാരശ്ച തേജശ്ച സര്വം ശശവിഷാണവത് ॥ ൩॥
നാശ ജന്മ ച സത്യം ച ലോകം ഭുവനമണ്ഡലമ് ।
പുണ്യം പാപം ജയോ മോഹഃ സര്വം ശശവിഷാണവത് ॥ ൪॥
കാമക്രോധൌ ലോഭമോഹൌ മദമോഹൌ രതിര്ധൃതിഃ ।
ഗുരുശിഷ്യോപദേശാദി സര്വം ശശവിഷാണവത് ॥ ൫॥
അഹം ത്വം ജഗദിത്യാദി ആദിരന്തിമമധ്യമമ് ।
ഭൂതം ഭവ്യം വര്തമാനം സര്വം ശശവിഷാണവത് ॥ ൬॥
സ്ഥൂലദേഹം സൂക്ഷ്മദേഹം കാരണം കാര്യമപ്യയമ് ।
ദൃശ്യം ച ദര്ശനം കിഞ്ചിത് സര്വം ശശവിഷാണവത് ॥ ൭॥
ഭോക്താ ഭോജ്യം ഭോഗരൂപം ലക്ഷ്യലക്ഷണമദ്വയമ് ।
ശമോ വിചാരഃ സന്തോഷഃ സര്വം ശശവിഷാണവത് ॥ ൮॥
യമം ച നിയമം ചൈവ പ്രാണായാമാദിഭാഷണമ് ।
ഗമനം ചലനം ചിത്തം സര്വം ശശവിഷാണവത് ॥ ൯॥
ശ്രോത്രം നേത്രം ഗാത്രഗോത്രം ഗുഹ്യം ജാഡ്യം ഹരിഃ ശിവഃ ।
ആദിരന്തോ മുമുക്ഷാ ച സര്വം ശശവിഷാണവത് ॥ ൧൦॥
ജ്ഞാനേന്ദ്രിയം ച തന്മാത്രം കര്മേന്ദ്രിയഗണം ച യത് ।
ജാഗ്രത്സ്വപ്നസുഷുപ്ത്യാദി സര്വം ശശവിഷാണവത് ॥ ൧൧॥
ചതുര്വിംശതിതത്ത്വം ച സാധനാനാം ചതുഷ്ടയമ് ।
സജാതീയം വിജാതീയം സര്വം ശശവിഷാണവത് ॥ ൧൨॥
സര്വലോകം സര്വഭൂതം സര്വധര്മം സതത്വകമ് ।
സര്വാവിദ്യാ സര്വവിദ്യാ സര്വം ശശവിഷാണവത് ॥ ൧൩॥
സര്വവര്ണഃ സര്വജാതിഃ സര്വക്ഷേത്രം ച തീര്ഥകമ് ।
സര്വവേദം സര്വശാസ്ത്രം സര്വം ശശവിഷാണവത് ॥ ൧൪॥
സര്വബന്ധം സര്വമോക്ഷം സര്വവിജ്ഞാനമീശ്വരഃ ।
സര്വകാലം സര്വബോധ സര്വം ശശവിഷാണവത് ॥ ൧൫॥
സര്വാസ്തിത്വം സര്വകര്മ സര്വസങ്ഗയുതിര്മഹാന് ।
സര്വദ്വൈതമസദ്ഭാവം സര്വം ശശവിഷാണവത് ॥ ൧൬॥
സര്വവേദാന്തസിദ്ധാന്തഃ സര്വശാസ്ത്രാര്ഥനിര്ണയഃ ।
സര്വജീവത്വസദ്ഭാവം സര്വം ശശവിഷാണവത് ॥ ൧൭॥
യദ്യത് സംവേദ്യതേ കിഞ്ചിത് യദ്യജ്ജഗതി ദൃശ്യതേ ।
യദ്യച്ഛൃണോതി ഗുരുണാ സര്വം ശശവിഷാണവത് ॥ ൧൮॥
യദ്യദ്ധ്യായതി ചിത്തേ ച യദ്യത് സംകല്പ്യതേ ക്വചിത് ।
ബുദ്ധ്യാ നിശ്ചീയതേ യച്ച സര്വം ശശവിഷാണവത് ॥ ൧൯॥
യദ്യദ് വാചാ വ്യാകരോതി യദ്വാചാ ചാര്ഥഭാഷണമ് ।
യദ്യത് സര്വേന്ദ്രിയൈര്ഭാവ്യം സര്വം ശശവിഷാണവത് ॥ ൨൦॥
യദ്യത് സന്ത്യജ്യതേ വസ്തു യച്ഛൃണോതി ച പശ്യതി ।
സ്വകീയമന്യദീയം ച സര്വം ശശവിഷാണവത് ॥ ൨൧॥
സത്യത്വേന ച യദ്ഭാതി വസ്തുത്വേന രസേന ച ।
യദ്യത് സങ്കല്പ്യതേ ചിത്തേ സര്വം ശശവിഷാണവത് ॥ ൨൨॥
യദ്യദാത്മേതി നിര്ണീതം യദ്യന്നിത്യമിതം വചഃ ।
യദ്യദ്വിചാര്യതേ ചിത്തേ സര്വം ശശവിഷാണവത് ॥ ൨൩॥
ശിവഃ സംഹരതേ നിത്യം വിഷ്ണുഃ പാതി ജഗത്ത്രയമ് ।
സ്രഷ്ടാ സൃജതി ലോകാന് വൈ സര്വം ശശവിഷാണവത് ॥ ൨൪॥
ജീവ ഇത്യപി യദ്യസ്തി ഭാഷയത്യപി ഭാഷണമ് ।
സംസാര ഇതി യാ വാര്താ സര്വം ശശവിഷാണവത് ॥ ൨൫॥
യദ്യദസ്തി പുരാണേഷു യദ്യദ്വേദേഷു നിര്ണയഃ ।
സര്വോപനിഷദാം ഭാവം സര്വം ശശവിഷാണവത് ॥ ൨൬॥
ശശശൃങ്ഗവദേവേദമുക്തം പ്രകരണം തവ ।
യഃ ശൃണോതി രഹസ്യം വൈ ബ്രഹ്മൈവ ഭവതി സ്വയമ് ॥ ൨൭॥
ഭൂയഃ ശൃണു നിദാഘ ത്വം സര്വം ബ്രഹ്മേതി നിശ്ചയമ് ।
സുദുര്ലഭമിദം നൄണാം ദേവാനാമപി സത്തമ ॥ ൨൮॥
ഇദമിത്യപി യദ്രൂപമഹമിത്യപി യത്പുനഃ ।
ദൃശ്യതേ യത്തദേവേദം സര്വം ബ്രഹ്മേതി കേവലമ് ॥ ൨൯॥
ദേഹോഽയമിതി സങ്കല്പസ്തദേവ ഭയമുച്യതേ ।
കാലത്രയേഽപി തന്നാസ്തി സര്വം ബ്രഹ്മേതി കേവലമ് ॥ ൩൦॥
ദേഹോഽഹമിതി സങ്കല്പസ്തദന്തഃകരണം സ്മൃതമ് ।
കാലത്രയേഽപി തന്നാസ്തി സര്വം ബ്രഹ്മേതി കേവലമ് ॥ ൩൧॥
ദേഹോഽഹമിതി സങ്കല്പഃ സ ഹി സംസാര ഉച്യതേ ।
കാലത്രയേഽപി തന്നാസ്തി സര്വം ബ്രഹ്മേതി കേവലമ് ॥ ൩൨॥
ദേഹോഽഹമിതി സങ്കല്പസ്തദ്ബന്ധനമിഹോച്യതേ ।
കാലത്രയേഽപി തന്നാസ്തി സര്വം ബ്രഹ്മേതി കേവലമ് ॥ ൩൩॥
ദേഹോഽഹമിതി യദ് ജ്ഞാനം തദേവ നരകം സ്മൃതമ് ।
കാലത്രയേഽപി തന്നാസ്തി സര്വം ബ്രഹ്മേതി കേവലമ് ॥ ൩൪॥
ദേഹോഽഹമിതി സങ്കല്പോ ജഗത് സര്വമിതീര്യതേ ।
കാലത്രയേഽപി തന്നാസ്തി സര്വം ബ്രഹ്മേതി കേവലമ് ॥ ൩൫॥
ദേഹോഽഹമിതി സങ്കല്പോ ഹൃദയഗ്രന്ഥിരീരിതഃ ।
കാലത്രയേഽപി തന്നാസ്തി സര്വം ബ്രഹ്മേതി കേവലമ് ॥ ൩൬॥
ദേഹത്രയേഽപി ഭാവം യത് തദ്ദേഹജ്ഞാനമുച്യതേ ।
കാലത്രയേഽപി തന്നാസ്തി സര്വം ബ്രഹ്മേതി കേവലമ് ॥ ൩൭॥
ദേഹോഽഹമിതി യദ്ഭാവം സദസദ്ഭാവമേവ ച ।
കാലത്രയേഽപി തന്നാസ്തി സര്വം ബ്രഹ്മേതി കേവലമ് ॥ ൩൮॥
ദേഹോഽഹമിതി സങ്കല്പസ്തത്പ്രപഞ്ചമിഹോച്യതേ ।
കാലത്രയേഽപി തന്നാസ്തി സര്വം ബ്രഹ്മേതി കേവലമ് ॥ ൩൯॥
ദേഹോഽഹമിതി സങ്കല്പസ്തദേവാജ്ഞാനമുച്യതേ ।
കാലത്രയേഽപി തന്നാസ്തി സര്വം ബ്രഹ്മേതി കേവലമ് ॥ ൪൦॥
ദേഹോഽഹമിതി യാ ബുദ്ധിര്മലിനാ വാസനോച്യതേ ।
കാലത്രയേഽപി തന്നാസ്തി സര്വം ബ്രഹ്മേതി കേവലമ് ॥ ൪൧॥
ദേഹോഽഹമിതി യാ ബുദ്ധിഃ സത്യം ജീവഃ സ ഏവ സഃ ।
കാലത്രയേഽപി തന്നാസ്തി സര്വം ബ്രഹ്മേതി കേവലമ് ॥ ൪൨॥
ദേഹോഽഹമിതി സങ്കല്പോ മഹാനരകമീരിതമ് ।
കാലത്രയേഽപി തന്നാസ്തി സര്വം ബ്രഹ്മേതി കേവലമ് ॥ ൪൩॥
ദേഹോഽഹമിതി യാ ബുദ്ധിര്മന ഏവേതി നിശ്ചിതമ് ।
കാലത്രയേഽപി തന്നാസ്തി സര്വം ബ്രഹ്മേതി കേവലമ് ॥ ൪൪॥
ദേഹോഽഹമിതി യാ ബുദ്ധിഃ പരിച്ഛിന്നമിതീര്യതേ ।
കാലത്രയേഽപി തന്നാസ്തി സര്വം ബ്രഹ്മേതി കേവലമ് ॥ ൪൫॥
ദേഹോഽഹമിതി യദ് ജ്ഞാനം സര്വം ശോക ഇതീരിതമ് ।
കാലത്രയേഽപി തന്നാസ്തി സര്വം ബ്രഹ്മേതി കേവലമ് ॥ ൪൬॥
ദേഹോഽഹമിതി യദ് ജ്ഞാനം സംസ്പര്ശമിതി കഥ്യതേ ।
കാലത്രയേഽപി തന്നാസ്തി സര്വം ബ്രഹ്മേതി കേവലമ് ॥ ൪൭॥
ദേഹോഽഹമിതി യാ ബുദ്ധിസ്തദേവ മരണം സ്മൃതമ് ।
കാലത്രയേഽപി തന്നാസ്തി സര്വം ബ്രഹ്മേതി കേവലമ് ॥ ൪൮॥
ദേഹോഽഹമിതി യാ ബുദ്ധിസ്തദേവാശോഭനം സ്മൃതമ് ।
കാലത്രയേഽപി തന്നാസ്തി സര്വം ബ്രഹ്മേതി കേവലമ് ॥ ൪൯॥
ദേഹോഽഹമിതി യാ ബുദ്ധിര്മഹാപാപമിതി സ്മൃതമ് ।
കാലത്രയേഽപി തന്നാസ്തി സര്വം ബ്രഹ്മേതി കേവലമ് ॥ ൫൦॥
ദേഹോഽഹമിതി യാ ബുദ്ധിഃ തുഷ്ടാ സൈവ ഹി ചോച്യതേ ।
കാലത്രയേഽപി തന്നാസ്തി സര്വം ബ്രഹ്മേതി കേവലമ് ॥ ൫൧॥
ദേഹോഽഹമിതി സങ്കല്പഃ സര്വദോഷമിതി സ്മൃതമ് ।
കാലത്രയേഽപി തന്നാസ്തി സര്വം ബ്രഹ്മേതി കേവലമ് ॥ ൫൨॥
ദേഹോഽഹമിതി സങ്കല്പസ്തദേവ മലമുച്യതേ ।
കാലത്രയേഽപി തന്നാസ്തി സര്വം ബ്രഹ്മേതി കേവലമ് ॥ ൫൩॥
ദേഹോഽഹമിതി സങ്കല്പോ മഹത്സംശയമുച്യതേ ।
കാലത്രയേഽപി തന്നാസ്തി സര്വം ബ്രഹ്മേതി കേവലമ് ॥ ൫൪॥
യത്കിഞ്ചിത്സ്മരണം ദുഃഖം യത്കിഞ്ചിത് സ്മരണം ജഗത് ।
യത്കിഞ്ചിത്സ്മരണം കാമോ യത്കിഞ്ചിത്സ്മരണം മലമ് ॥ ൫൫॥
യത്കിഞ്ചിത്സ്മരണം പാപം യത്കിഞ്ചിത്സ്മരണം മനഃ ।
യത്കിഞ്ചിദപി സങ്കല്പം മഹാരോഗേതി കഥ്യതേ ॥ ൫൬॥
യത്കിഞ്ചിദപി സങ്കല്പം മഹാമോഹേതി കഥ്യതേ ।
യത്കിഞ്ചിദപി സങ്കല്പം താപത്രയമുദാഹൃതമ് ॥ ൫൭॥
യത്കിഞ്ചിദപി സങ്കല്പം കാമക്രോധം ച കഥ്യതേ ।
യത്കിഞ്ചിദപി സങ്കല്പം സംബന്ധോ നേതരത് ക്വചിത് ॥ ൫൮॥
യത്കിഞ്ചിദപി സങ്കല്പം സര്വദുഃഖേതി നേതരത് ।
യത്കിഞ്ചിദപി സങ്കല്പം ജഗത്സത്യത്വവിഭ്രമമ് ॥ ൫൯॥
യത്കിഞ്ചിദപി സങ്കല്പം മഹാദോഷം ച നേതരത് ।
യത്കിഞ്ചിദപി സങ്കല്പം കാലത്രയമുദീരിതമ് ॥ ൬൦॥
യത്കിഞ്ചിദപി സങ്കല്പം നാനാരൂപമുദീരിതമ് ।
യത്ര യത്ര ച സങ്കല്പം തത്ര തത്ര മഹജ്ജഗത് ॥ ൬൧॥
യത്ര യത്ര ച സങ്കല്പം തദേവാസത്യമേവ ഹി ।
യത്കിഞ്ചിദപി സങ്കല്പം തജ്ജഗന്നാസ്തി സംശയഃ ॥ ൬൨॥
യത്കിഞ്ചിദപി സങ്കല്പം തത്സര്വം നേതി നിശ്ചയഃ ।
മന ഏവ ജഗത്സര്വം മന ഏവ മഹാരിപുഃ ॥ ൬൩॥
മന ഏവ ഹി സംസാരോ മന ഏവ ജഗത്ത്രയമ് ।
മന ഏവ മഹാദുഃഖം മന ഏവ ജരാദികമ് ॥ ൬൪॥
മന ഏവ ഹി കാലം ച മന ഏവ മലം സദാ ।
മന ഏവ ഹി സങ്കല്പോ മന ഏവ ഹി ജീവകഃ ॥ ൬൫॥
മന ഏവാശുചിര്നിത്യം മന ഏവേന്ദ്രജാലകമ് ।
മന ഏവ സദാ മിഥ്യാ മനോ വന്ധ്യാകുമാരവത് ॥ ൬൬॥
മന ഏവ സദാ നാസ്തി മന ഏവ ജഡം സദാ ।
മന ഏവ ഹി ചിത്തം ച മനോഽഹംകാരമേവ ച ॥ ൬൭॥
മന ഏവ മഹദ്ബന്ധം മനോഽന്തഃകരണം ക്വചിത് ।
മന ഏവ ഹി ഭൂമിശ്ച മന ഏവ ഹി തോയകമ് ॥ ൬൮॥
മന ഏവ ഹി തേജശ്ച മന ഏവ മരുന്മഹാന് ।
മന ഏവ ഹി ചാകാശോ മന ഏവ ഹി ശബ്ദകഃ ॥ ൬൯॥
മന ഏവ സ്പര്ശരൂപം മന ഏവ ഹി രൂപകമ് ।
മന ഏവ രസാകാരം മനോ ഗന്ധഃ പ്രകീര്തിതഃ ॥ ൭൦॥
അന്നകോശം മനോരൂപം പ്രാണകോശം മനോമയമ് ।
മനോകോശം മനോരൂപം വിജ്ഞാനം ച മനോമയഃ ॥ ൭൧॥
മന ഏവാനന്ദകോശം മനോ ജാഗ്രദവസ്ഥിതമ് ।
മന ഏവ ഹി സ്വപ്നം ച മന ഏവ സുഷുപ്തികമ് ॥ ൭൨॥
മന ഏവ ഹി ദേവാദി മന ഏവ യമാദയഃ ।
മന ഏവ ഹി യത്കിഞ്ചിന്മന ഏവ മനോമയഃ ॥ ൭൩॥
മനോമയമിദം വിശ്വം മനോമയമിദം പുരമ് ।
മനോമയമിദം ഭൂതം മനോമയമിദം ദ്വയമ് ॥ ൭൪॥
മനോമയമിയം ജാതിര്മനോമയമയം ഗുണഃ ।
മനോമയമിദം ദൃശ്യം മനോമയമിദം ജഡമ് ॥ ൭൫॥
മനോമയമിദം യദ്യന്മനോ ജീവ ഇതി സ്ഥിതമ് ।
സങ്കല്പമാത്രമജ്ഞാനം ഭേദഃ സങ്കല്പ ഏവ ഹി ॥ ൭൬॥
സങ്കല്പമാത്രം വിജ്ഞാനം ദ്വന്ദ്വം സങ്കല്പ ഏവ ഹി ।
സങ്കല്പമാത്രകാലം ച ദേശം സങ്കല്പമേവ ഹി ॥ ൭൭॥
സങ്കല്പമാത്രോ ദേഹശ്ച പ്രാണഃ സങ്കല്പമാത്രകഃ ।
സങ്കല്പമാത്രം മനനം സങ്കല്പം ശ്രവണം സദാ ॥ ൭൮॥
സങ്കല്പമാത്രം നരകം സങ്കല്പം സ്വര്ഗ ഇത്യപി ।
സങ്കല്പമേവ ചിന്മാത്രം സങ്കല്പം ചാത്മചിന്തനമ് ॥ ൭൯॥
സങ്കല്പം വാ മനാക്തത്ത്വം ബ്രഹ്മസങ്കല്പമേവ ഹി ।
സങ്കല്പ ഏവ യത്കിഞ്ചിത് തന്നാസ്ത്യേവ കദാചന ॥ ൮൦॥
നാസ്തി നാസ്ത്യേവ സങ്കല്പം നാസ്തി നാസ്തി ജഗത്ത്രയമ് ।
നാസ്തി നാസ്തി ഗുരുര്നാസ്തി നാസ്തി ശിഷ്യോഽപി വസ്തുതഃ ॥ ൮൧॥
നാസ്തി നാസ്തി ശരീരം ച നാസ്തി നാസ്തി മനഃ ക്വചിത് ।
നാസ്തി നാസ്ത്യേവ കിഞ്ചിദ്വാ നാസ്തി നാസ്ത്യഖിലം ജഗത് ॥ ൮൨॥
നാസ്തി നാസ്ത്യേവ ഭൂതം വാ സര്വം നാസ്തി ന സംശയഃ ।
"സര്വം നാസ്തി" പ്രകരണം മയോക്തം ച നിദാഘ തേ ।
യഃ ശൃണോതി സകൃദ്വാപി ബ്രഹ്മൈവ ഭവതി സ്വയമ് ॥ ൮൩॥
വേദാന്തൈരപി ചന്ദ്രശേഖരപദാമ്ഭോജാനുരാഗാദരാ-
ദാരോദാരകുമാരദാരനികരൈഃ പ്രാണൈര്വനൈരുജ്ഝിതഃ ।
ത്യാഗാദ്യോ മനസാ സകൃത് ശിവപദധ്യാനേന യത്പ്രാപ്യതേ
തന്നൈവാപ്യതി ശബ്ദതര്കനിവഹൈഃ ശാന്തം മനസ്തദ്ഭവേത് ॥ ൮൪॥
അശേഷദൃശ്യോജ്ഝിതദൃങ്മയാനാം
സങ്കല്പവര്ജേന സദാസ്ഥിതാനാമ് ।
ന ജാഗ്രതഃ സ്വപ്നസുഷുപ്തിഭാവോ
ന ജീവനം നോ മരണം ച ചിത്രമ് ॥ ൮൫॥

॥ ഇതി ശ്രീശിവരഹസ്യേ ശങ്കരാഖ്യേ ഷഷ്ഠാംശേ ഋഭുനിദാഘസംവാദേ പ്രപഞ്ചശൂന്യത്വ-സര്വനാസ്തിത്വനിരൂപണം നാമ അഷ്ടമോഽധ്യായഃ ॥

Special Thanks

The Sanskrit works, published by Sri Ramanasramam, have been approved to be posted on sanskritdocuments.org by permission of Sri V.S. Ramanan, President, Sri Ramanasramam.

Credits

Encoded by Anil Sharma anilandvijaya at gmail.com
Proofread by Sunder Hattangadi and Anil Sharma

https://sanskritdocuments.org

Send corrections to sanskrit at cheerful.com