Ribhu Gita - Siva Rahasya Purana Amsha 6

ഋഭുഗീതാ ൧൨ ॥ വിദേഹമുക്തി പ്രകരണ വര്ണനമ് ॥

ഋഭുഃ -

ദേഹമുക്തിപ്രകരണം നിദാഘ ശൃണു ദുര്ലഭമ് ।
ത്യക്താത്യക്തം ന സ്മരതി വിദേഹാന്മുക്ത ഏവ സഃ ॥ ൧॥
ബ്രഹ്മരൂപഃ പ്രശാന്താത്മാ നാന്യരൂപഃ സദാ സുഖീ ।
സ്വസ്ഥരൂപോ മഹാമൌനീ വിദേഹാന്മുക്ത ഏവ സഃ ॥ ൨॥
സര്വാത്മാ സര്വഭൂതാത്മാ ശാന്താത്മാ മുക്തിവര്ജിതഃ ।
ഏകാത്മവര്ജിതഃ സാക്ഷീ വിദേഹാന്മുക്ത ഏവ സഃ ॥ ൩॥
ലക്ഷ്യാത്മാ ലാലിതാത്മാഹം ലീലാത്മാ സ്വാത്മമാത്രകഃ ।
തൂഷ്ണീമാത്മാ സ്വഭാവാത്മാ വിദേഹാന്മുക്ത ഏവ സഃ ॥ ൪॥
ശുഭ്രാത്മാ സ്വയമാത്മാഹം സര്വാത്മാ സ്വാത്മമാത്രകഃ ।
അജാത്മാ ചാമൃതാത്മാ ഹി വിദേഹാന്മുക്ത ഏവ സഃ ॥ ൫॥
ആനന്ദാത്മാ പ്രിയഃ സ്വാത്മാ മോക്ഷാത്മാ കോഽപി നിര്ണയഃ ।
ഇത്യേവമിതി നിധ്യായീ വിദേഹാന്മുക്ത ഏവ സഃ ॥ ൬॥
ബ്രഹ്മൈവാഹം ചിദേവാഹം ഏകം വാപി ന ചിന്ത്യതേ ।
ചിന്മാത്രേണൈവ യസ്തിഷ്ഠേദ്വിദേഹാന്മുക്ത ഏവ സഃ ॥ ൭॥
നിശ്ചയം ച പരിത്യജ്യ അഹം ബ്രഹ്മേതി നിശ്ചയഃ ।
ആനന്ദഭൂരിദേഹസ്തു വിദേഹാന്മുക്ത ഏവ സഃ ॥ ൮॥
സര്വമസ്തീതി നാസ്തീതി നിശ്ചയം ത്യജ്യ തിഷ്ഠതി ।
അഹം ബ്രഹ്മാസ്മി നാന്യോഽസ്മി വിദേഹാന്മുക്ത ഏവ സഃ ॥ ൯॥
കിഞ്ചിത് ക്വചിത് കദാചിച്ച ആത്മാനം ന സ്മരത്യസൌ ।
സ്വസ്വഭാവേന യസ്തിഷ്ഠേത് വിദേഹാന്മുക്ത ഏവ സഃ ॥ ൧൦॥
അഹമാത്മാ പരോ ഹ്യാത്മാ ചിദാത്മാഹം ന ചിന്ത്യതേ ।
സ്ഥാസ്യാമീത്യപി യോ യുക്തോ വിദേഹാന്മുക്ത ഏവ സഃ ॥ ൧൧॥
തൂഷ്ണീമേവ സ്ഥിതസ്തൂഷ്ണീം സര്വം തൂഷ്ണീം ന കിഞ്ചന ।
അഹമര്ഥപരിത്യക്തോ വിദേഹാന്മുക്ത ഏവ സഃ ॥ ൧൨॥
പരമാത്മാ ഗുണാതീതഃ സര്വാത്മാപി ന സംമതഃ ।
സര്വഭാവാന്മഹാത്മാ യോ വിദേഹാന്മുക്ത ഏവ സഃ ॥ ൧൩॥
കാലഭേദം ദേശഭേദം വസ്തുഭേദം സ്വഭേദകമ് ।
കിഞ്ചിദ്ഭേദം ന യസ്യാസ്തി വിദേഹാന്മുക്ത ഏവ സഃ ॥ ൧൪॥
അഹം ത്വം തദിദം സോഽയം കിഞ്ചിദ്വാപി ന വിദ്യതേ ।
അത്യന്തസുഖമാത്രോഽഹം വിദേഹാന്മുക്ത ഏവ സഃ ॥ ൧൫॥
നിര്ഗുണാത്മാ നിരാത്മാ ഹി നിത്യാത്മാ നിത്യനിര്ണയഃ ।
ശൂന്യാത്മാ സൂക്ഷ്മരൂപോ യോ വിദേഹാന്മുക്ത ഏവ സഃ ॥ ൧൬॥
വിശ്വാത്മാ വിശ്വഹീനാത്മാ കാലാത്മാ കാലഹേതുകഃ ।
ദേവാത്മാ ദേവഹീനോ യോ വിദേഹാന്മുക്ത ഏവ സഃ ॥ ൧൭॥
മാത്രാത്മാ മേയഹീനാത്മാ മൂഢാത്മാഽനാത്മവര്ജിതഃ ।
കേവലാത്മാ പരാത്മാ ച വിദേഹാന്മുക്ത ഏവ സഃ ॥ ൧൮॥
സര്വത്ര ജഡഹീനാത്മാ സര്വേഷാമന്തരാത്മകഃ ।
സര്വേഷാമിതി യസ്തൂക്തോ വിദേഹാന്മുക്ത ഏവ സഃ ॥ ൧൯॥
സര്വസങ്കല്പഹീനേതി സച്ചിദാനന്ദമാത്രകഃ ।
സ്ഥാസ്യാമീതി ന യസ്യാന്തോ വിദേഹാന്മുക്ത ഏവ സഃ ॥ ൨൦॥
സര്വം നാസ്തി തദസ്തീതി ചിന്മാത്രോഽസ്തീതി സര്വദാ ।
പ്രബുദ്ധോ നാസ്തി യസ്യാന്തോ വിദേഹാന്മുക്ത ഏവ സഃ ॥ ൨൧॥
കേവലം പരമാത്മാ യഃ കേവലം ജ്ഞാനവിഗ്രഹഃ ।
സത്താമാത്രസ്വരൂപോ യോ വിദേഹാന്മുക്ത ഏവ സഃ ॥ ൨൨॥
ജീവേശ്വരേതി ചൈത്യേതി വേദശാസ്ത്രേ ത്വഹം ത്വിതി ।
ബ്രഹ്മൈവേതി ന യസ്യാന്തോ വിദേഹാന്മുക്ത ഏവ സഃ ॥ ൨൩॥
ബ്രഹ്മൈവ സര്വമേവാഹം നാന്യത് കിഞ്ചിജ്ജഗദ്ഭവേത് ।
ഇത്യേവം നിശ്ചയോ ഭാവഃ വിദേഹാന്മുക്ത ഏവ സഃ ॥ ൨൪॥
ഇദം ചൈതന്യമേവേതി അഹം ചൈതന്യമേവ ഹി ।
ഇതി നിശ്ചയശൂന്യോ യോ വിദേഹാന്മുക്ത ഏവ സഃ ॥ ൨൫॥
ചൈതന്യമാത്രഃ സംസിദ്ധഃ സ്വാത്മാരാമഃ സുഖാസനഃ ।
സുഖമാത്രാന്തരങ്ഗോ യോ വിദേഹാന്മുക്ത ഏവ സഃ ॥ ൨൬॥
അപരിച്ഛിന്നരൂപാത്മാ അണോരണുവിനിര്മലഃ ।
തുര്യാതീതഃ പരാനന്ദോ വിദേഹാന്മുക്ത ഏവ സഃ ॥ ൨൭॥
നാമാപി നാസ്തി സര്വാത്മാ ന രൂപോ ന ച നാസ്തികഃ ।
പരബ്രഹ്മസ്വരൂപാത്മാ വിദേഹാന്മുക്ത ഏവ സഃ ॥ ൨൮॥
തുര്യാതീതഃ സ്വതോഽതീതഃ അതോഽതീതഃ സ സന്മയഃ ।
അശുഭാശുഭശാന്താത്മാ വിദേഹാന്മുക്ത ഏവ സഃ ॥ ൨൯॥
ബന്ധമുക്തിപ്രശാന്താത്മാ സര്വാത്മാ ചാന്തരാത്മകഃ ।
പ്രപഞ്ചാത്മാ പരോ ഹ്യാത്മാ വിദേഹാന്മുക്ത ഏവ സഃ ॥ ൩൦॥
സര്വത്ര പരിപൂര്ണാത്മാ സര്വദാ ച പരാത്പരഃ ।
അന്തരാത്മാ ഹ്യനന്താത്മാ വിദേഹാന്മുക്ത ഏവ സഃ ॥ ൩൧॥
അബോധബോധഹീനാത്മാ അജഡോ ജഡവര്ജിതഃ ।
അതത്ത്വാതത്ത്വസര്വാത്മാ വിദേഹാന്മുക്ത ഏവ സഃ ॥ ൩൨॥
അസമാധിസമാധ്യന്തഃ അലക്ഷ്യാലക്ഷ്യവര്ജിതഃ ।
അഭൂതോ ഭൂത ഏവാത്മാ വിദേഹാന്മുക്ത ഏവ സഃ ॥ ൩൩॥
ചിന്മയാത്മാ ചിദാകാശശ്ചിദാനന്ദശ്ചിദംബരഃ ।
ചിന്മാത്രരൂപ ഏവാത്മാ വിദേഹാന്മുക്ത ഏവ സഃ ॥ ൩൪॥
സച്ചിദാനന്ദരൂപാത്മാ സച്ചിദാനന്ദവിഗ്രഹഃ ।
സച്ചിദാനന്ദപൂര്ണാത്മാ വിദേഹാന്മുക്ത ഏവ സഃ ॥ ൩൫॥
സദാ ബ്രഹ്മമയോ നിത്യം സദാ സ്വാത്മനി നിഷ്ഠിതഃ ।
സദാഽഖണ്ഡൈകരൂപാത്മാ വിദേഹാന്മുക്ത ഏവ സഃ ॥ ൩൬॥
പ്രജ്ഞാനഘന ഏവാത്മാ പ്രജ്ഞാനഘനവിഗ്രഹഃ ।
നിത്യജ്ഞാനപരാനന്ദോ വിദേഹാന്മുക്ത ഏവ സഃ ॥ ൩൭॥
യസ്യ ദേഹഃ ക്വചിന്നാസ്തി യസ്യ കിഞ്ചിത് സ്മൃതിശ്ച ന ।
സദാത്മാ ഹ്യാത്മനി സ്വസ്ഥോ വിദേഹാന്മുക്ത ഏവ സഃ ॥ ൩൮॥
യസ്യ നിര്വാസനം ചിത്തം യസ്യ ബ്രഹ്മാത്മനാ സ്ഥിതിഃ ।
യോഗാത്മാ യോഗയുക്താത്മാ വിദേഹാന്മുക്ത ഏവ സഃ ॥ ൩൯॥
ചൈതന്യമാത്ര ഏവേതി ത്യക്തം സര്വമതിര്ന ഹി ।
ഗുണാഗുണവികാരാന്തോ വിദേഹാന്മുക്ത ഏവ സഃ ॥ ൪൦॥
കാലദേശാദി നാസ്ത്യന്തോ ന ഗ്രാഹ്യോ നാസ്മൃതിഃ പരഃ ।
നിശ്ചയം ച പരിത്യക്തോ വിദേഹാന്മുക്ത ഏവ സഃ ॥ ൪൧॥
ഭൂമാനന്ദാപരാനന്ദോ ഭോഗാനന്ദവിവര്ജിതഃ ।
സാക്ഷീ ച സാക്ഷിഹീനശ്ച വിദേഹാന്മുക്ത ഏവ സഃ ॥ ൪൨॥
സോഽപി കോഽപി ന സോ കോഽപി കിഞ്ചിത് കിഞ്ചിന്ന കിഞ്ചന ।
ആത്മാനാത്മാ ചിദാത്മാ ച ചിദചിച്ചാഹമേവ ച ॥ ൪൩॥
യസ്യ പ്രപഞ്ചശ്ചാനാത്മാ ബ്രഹ്മാകാരമപീഹ ന ।
സ്വസ്വരൂപഃ സ്വയംജ്യോതിര്വിദേഹാന്മുക്ത ഏവ സഃ ॥ ൪൪॥
വാചാമഗോചരാനന്ദഃ സര്വേന്ദ്രിയവിവര്ജിതഃ ।
അതീതാതീതഭാവോ യോ വിദേഹാന്മുക്ത ഏവ സഃ ॥ ൪൫॥
ചിത്തവൃത്തേരതീതോ യശ്ചിത്തവൃത്തിര്ന ഭാസകഃ ।
സര്വവൃത്തിവിഹീനോ യോ വിദേഹാന്മുക്ത ഏവ സഃ ॥ ൪൬॥
തസ്മിന് കാലേ വിദേഹോ യോ ദേഹസ്മരണവര്ജിതഃ ।
ന സ്ഥൂലോ ന കൃശോ വാപി വിദേഹാന്മുക്ത ഏവ സഃ ॥ ൪൭॥
ഈഷണ്മാത്രസ്ഥിതോ യോ വൈ സദാ സര്വവിവര്ജിതഃ ।
ബ്രഹ്മമാത്രേണ യസ്തിഷ്ഠേത് വിദേഹാന്മുക്ത ഏവ സഃ ॥ ൪൮॥
പരം ബ്രഹ്മ പരാനന്ദഃ പരമാത്മാ പരാത്പരഃ ।
പരൈരദൃഷ്ടബാഹ്യാന്തോ വിദേഹാന്മുക്ത ഏവ സഃ ॥ ൪൯॥
ശുദ്ധവേദാന്തസാരോഽയം ശുദ്ധസത്ത്വാത്മനി സ്ഥിതഃ ।
തദ്ഭേദമപി യസ്ത്യക്തോ വിദേഹാന്മുക്ത ഏവ സഃ ॥ ൫൦॥
ബ്രഹ്മാമൃതരസാസ്വാദോ ബ്രഹ്മാമൃതരസായനമ് ।
ബ്രഹ്മാമൃതരസേ മഗ്നോ വിദേഹാന്മുക്ത ഏവ സഃ ॥ ൫൧॥
ബ്രഹ്മാമൃതരസാധാരോ ബ്രഹ്മാമൃതരസഃ സ്വയമ് ।
ബ്രഹ്മാമൃതരസേ തൃപ്തോ വിദേഹാന്മുക്ത ഏവ സഃ ॥ ൫൨॥
ബ്രഹ്മാനന്ദപരാനന്ദോ ബ്രഹ്മാനന്ദരസപ്രഭഃ ।
ബ്രഹ്മാനന്ദപരംജ്യോതിര്വിദേഹാന്മുക്ത ഏവ സഃ ॥ ൫൩॥
ബ്രഹ്മാനന്ദരസാനന്ദോ ബ്രഹ്മാമൃതനിരന്തരമ് ।
ബ്രഹ്മാനന്ദഃ സദാനന്ദോ വിദേഹാന്മുക്ത ഏവ സഃ ॥ ൫൪॥
ബ്രഹ്മാനന്ദാനുഭാവോ യോ ബ്രഹ്മാമൃതശിവാര്ചനമ് ।
ബ്രഹ്മാനന്ദരസപ്രീതോ വിദേഹാന്മുക്ത ഏവ സഃ ॥ ൫൫॥
ബ്രഹ്മാനന്ദരസോദ്വാഹോ ബ്രഹ്മാമൃതകുടുമ്ബകഃ ।
ബ്രഹ്മാനന്ദജനൈര്യുക്തോ വിദേഹാന്മുക്ത ഏവ സഃ ॥ ൫൬॥
ബ്രഹ്മാമൃതവരേ വാസോ ബ്രഹ്മാനന്ദാലയേ സ്ഥിതഃ ।
ബ്രഹ്മാമൃതജപോ യസ്യ വിദേഹാന്മുക്ത ഏവ സഃ ॥ ൫൭॥
ബ്രഹ്മാനന്ദശരീരാന്തോ ബ്രഹ്മാനന്ദേന്ദ്രിയഃ ക്വചിത് ।
ബ്രഹ്മാമൃതമയീ വിദ്യാ വിദേഹാന്മുക്ത ഏവ സഃ ॥ ൫൮॥
ബ്രഹ്മാനദമദോന്മത്തോ ബ്രഹ്മാമൃതരസംഭരഃ ।
ബ്രഹ്മാത്മനി സദാ സ്വസ്ഥോ വിദേഹാന്മുക്ത ഏവ സഃ ॥ ൫൯॥
ദേഹമുക്തിപ്രകരണം സര്വവേദേഷു ദുര്ലഭമ് ।
മയോക്തം തേ മഹായോഗിന് വിദേഹഃ ശ്രവണാദ്ഭവേത് ॥ ൬൦॥

സ്കന്ദഃ -

അനാഥ നാഥ തേ പദം ഭജാമ്യുമാസനാഥ സ-
ന്നിശീഥനാഥമൌലിസംസ്ഫുടല്ലലാടസങ്ഗജ-
സ്ഫുലിങ്ഗദഗ്ധമന്മഥം പ്രമാഥനാഥ പാഹി മാമ് ॥ ൬൧॥
വിഭൂതിഭൂഷഗാത്ര തേ ത്രിനേത്രമിത്രതാമിയാത്
മനഃസരോരുഹം ക്ഷണം തഥേക്ഷണേന മേ സദാ ।
പ്രബന്ധസംസൃതിഭ്രമദ്ഭ്രമജ്ജനൌഘസന്തതൌ
ന വേദ വേദമൌലിരപ്യപാസ്തദുഃഖസന്തതിമ് ॥ ൬൨॥

॥ഇതി ശ്രീശിവരഹസ്യേ ശങ്കരാഖ്യേ ഷഷ്ഠാംശേ ഋഭുനിദാഘസംവാദേ ദേഹമുക്തിപ്രകരണവര്ണനം നാമ ദ്വാദശോഽധ്യായഃ ॥

Special Thanks

The Sanskrit works, published by Sri Ramanasramam, have been approved to be posted on sanskritdocuments.org by permission of Sri V.S. Ramanan, President, Sri Ramanasramam.

Credits

Encoded by Anil Sharma anilandvijaya at gmail.com
Proofread by Sunder Hattangadi and Anil Sharma

https://sanskritdocuments.org

Send corrections to sanskrit at cheerful.com