Ribhu Gita - Siva Rahasya Purana Amsha 6

ଋଭୁଗୀତା ୨୨ ॥ ନାମ-ରୂପ ନିଷେଧ ପ୍ରକରଣମ୍ ॥

ଋଭୁଃ -

ଵକ୍ଷ୍ଯେ ବ୍ରହ୍ମମଯଂ ସର୍ଵଂ ନାସ୍ତି ସର୍ଵଂ ଜଗନ୍ମୃଷା ।
ଅହଂ ବ୍ରହ୍ମ ନ ମେ ଚିନ୍ତା ଅହଂ ବ୍ରହ୍ମ ନ ମେ ଜଡମ୍ ॥ ୧॥
ଅହଂ ବ୍ରହ୍ମ ନ ମେ ଦୋଷଃ ଅହଂ ବ୍ରହ୍ମ ନ ମେ ଫଲମ୍ ।
ଅହଂ ବ୍ରହ୍ମ ନ ମେ ଵାର୍ତା ଅହଂ ବ୍ରହ୍ମ ନ ମେ ଦ୍ଵଯମ୍ ॥ ୨॥
ଅହଂ ବ୍ରହ୍ମ ନ ମେ ନିତ୍ଯମହଂ ବ୍ରହ୍ମ ନ ମେ ଗତିଃ ।
ଅହଂ ବ୍ରହ୍ମ ନ ମେ ମାତା ଅହଂ ବ୍ରହ୍ମ ନ ମେ ପିତା ॥ ୩॥
ଅହଂ ବ୍ରହ୍ମ ନ ମେ ସୋଽଯମହଂ ଵୈଶ୍ଵାନରୋ ନ ହି ।
ଅହଂ ବ୍ରହ୍ମ ଚିଦାକାଶମହଂ ବ୍ରହ୍ମ ନ ସଂଶଯଃ ॥ ୪॥
ସର୍ଵାନ୍ତରୋଽହଂ ପୂର୍ଣାତ୍ମା ସର୍ଵାନ୍ତରମନୋଽନ୍ତରଃ ।
ଅହମେଵ ଶରୀରାନ୍ତରହମେଵ ସ୍ଥିରଃ ସଦା ॥ ୫॥
ଏଵଂ ଵିଜ୍ଞାନଵାନ୍ ମୁକ୍ତ ଏଵଂ ଜ୍ଞାନଂ ସୁଦୁର୍ଲଭମ୍ ।
ଅନେକଶତସାହସ୍ତ୍ରେଷ୍ଵେକ ଏଵ ଵିଵେକଵାନ୍ ॥ ୬॥
ତସ୍ଯ ଦର୍ଶନମାତ୍ରେଣ ପିତରସ୍ତୃପ୍ତିମାଗତାଃ ।
ଜ୍ଞାନିନୋ ଦର୍ଶନଂ ପୁଣ୍ଯଂ ସର୍ଵତୀର୍ଥାଵଗାହନମ୍ ॥ ୭॥
ଜ୍ଞାନିନଃ ଚାର୍ଚନେନୈଵ ଜୀଵନ୍ମୁକ୍ତୋ ଭଵେନ୍ନରଃ ।
ଜ୍ଞାନିନୋ ଭୋଜନେ ଦାନେ ସଦ୍ଯୋ ମୁକ୍ତୋ ଭଵେନ୍ନରଃ ॥ ୮॥
ଅହଂ ବ୍ରହ୍ମ ନ ସନ୍ଦେହଃ ଅହମେଵ ଗୁରୁଃ ପରଃ ।
ଅହଂ ଶାନ୍ତୋଽସ୍ମି ଶୁଦ୍ଧୋଽସ୍ମି ଅହମେଵ ଗୁଣାନ୍ତରଃ ॥ ୯॥
ଗୁଣାତୀତୋ ଜନାତୀତଃ ପରାତୀତୋ ମନଃ ପରଃ ।
ପରତଃ ପରତୋଽତୀତୋ ବୁଦ୍ଧ୍ଯାତୀତୋ ରସାତ୍ ପରଃ ॥ ୧୦॥
ଭାଵାତୀତୋ ମନାତୀତୋ ଵେଦାତୀତୋ ଵିଦଃ ପରଃ ।
ଶରୀରାଦେଶ୍ଚ ପରତୋ ଜାଗ୍ରତ୍ସ୍ଵପ୍ନସୁଷୁପ୍ତିତଃ ॥ ୧୧॥
ଅଵ୍ଯକ୍ତାତ୍ ପରତୋଽତୀତ ଇତ୍ଯେଵଂ ଜ୍ଞାନନିଶ୍ଚଯଃ ।
କ୍ଵଚିଦେତତ୍ପରିତ୍ଯଜ୍ଯ ସର୍ଵଂ ସଂତ୍ଯଜ୍ଯ ମୂକଵତ୍ ॥ ୧୨॥
ତୂଷ୍ଣୀଂ ବ୍ରହ୍ମ ପରଂ ବ୍ରହ୍ମ ଶାଶ୍ଵତବ୍ରହ୍ମଵାନ୍ ସ୍ଵଯମ୍ ।
ଜ୍ଞାନିନୋ ମହିମା କିଞ୍ଚିଦଣୁମାତ୍ରମପି ସ୍ଫୁଟମ୍ ॥ ୧୩॥
ହରିଣାପି ହରେଣାପି ବ୍ରହ୍ମଣାପି ସୁରୈରପି ।
ନ ଶକ୍ଯତେ ଵର୍ଣଯିତୁଂ କଲ୍ପକୋଟିଶତୈରପି ॥ ୧୪॥
ଅହଂ ବ୍ରହ୍ମେତି ଵିଜ୍ଞାନଂ ତ୍ରିଷୁ ଲୋକେଷୁ ଦୁର୍ଲଭମ୍ ।
ଵିଵେକିନଂ ମହାତ୍ମାନଂ ବ୍ରହ୍ମମାତ୍ରେଣାଵସ୍ଥିତମ୍ ॥ ୧୫॥
ଦ୍ରଷ୍ଟୁଂ ଚ ଭାଷିତୁଂ ଵାପି ଦୁର୍ଲଭଂ ପାଦସେଵନମ୍ ।
କଦାଚିତ୍ ପାଦତୀର୍ଥେନ ସ୍ନାତଶ୍ଚେତ୍ ବ୍ରହ୍ମ ଏଵ ସଃ ॥ ୧୬॥
ସର୍ଵଂ ମିଥ୍ଯା ନ ସନ୍ଦେହଃ ସର୍ଵଂ ବ୍ରହ୍ମୈଵ କେଵଲମ୍ ।
ଏତତ୍ ପ୍ରକରଣଂ ପ୍ରୋକ୍ତଂ ସର୍ଵସିଦ୍ଧାନ୍ତସଂଗ୍ରହଃ ॥ ୧୭॥
ଦୁର୍ଲଭଂ ଯଃ ପଠେଦ୍ଭକ୍ତ୍ଯା ବ୍ରହ୍ମ ସଂପଦ୍ଯତେ ନରଃ ।
ଵକ୍ଷ୍ଯେ ବ୍ରହ୍ମମଯଂ ସର୍ଵଂ ନାନ୍ଯତ୍ ସର୍ଵଂ ଜଗନ୍ମୃଷା ॥ ୧୮॥
ବ୍ରହ୍ମୈଵ ଜଗଦାକାରଂ ବ୍ରହ୍ମୈଵ ପରମଂ ପଦମ୍ ।
ଅହମେଵ ପରଂ ବ୍ରହ୍ମ ଅହମିତ୍ଯପି ଵର୍ଜିତଃ ॥ ୧୯॥
ସର୍ଵଵର୍ଜିତଚିନ୍ମାତ୍ରଂ ସର୍ଵଵର୍ଜିତଚେତନଃ ।
ସର୍ଵଵର୍ଜିତଶାନ୍ତାତ୍ମା ସର୍ଵମଙ୍ଗଲଵିଗ୍ରହଃ ॥ ୨୦॥
ଅହଂ ବ୍ରହ୍ମ ପରଂ ବ୍ରହ୍ମ ଅସନ୍ନେଦଂ ନ ମେ ନ ମେ ।
ନ ମେ ଭୂତଂ ଭଵିଷ୍ଯଚ୍ଚ ନ ମେ ଵର୍ଣଂ ନ ସଂଶଯଃ ॥ ୨୧॥
ବ୍ରହ୍ମୈଵାହଂ ନ ମେ ତୁଚ୍ଛଂ ଅହଂ ବ୍ରହ୍ମ ପରଂ ତପଃ ।
ବ୍ରହ୍ମରୂପମିଦଂ ସର୍ଵଂ ବ୍ରହ୍ମରୂପମନାମଯମ୍ ॥ ୨୨॥
ବ୍ରହ୍ମୈଵ ଭାତି ଭେଦେନ ବ୍ରହ୍ମୈଵ ନ ପରଃ ପରଃ ।
ଆତ୍ମୈଵ ଦ୍ଵୈତଵଦ୍ଭାତି ଆତ୍ମୈଵ ପରମଂ ପଦମ୍ ॥ ୨୩॥
ବ୍ରହ୍ମୈଵଂ ଭେଦରହିତଂ ଭେଦମେଵ ମହଦ୍ଭଯମ୍ ।
ଆତ୍ମୈଵାହଂ ନିର୍ମଲୋଽହମାତ୍ମୈଵ ଭୁଵନତ୍ରଯମ୍ ॥ ୨୪॥
ଆତ୍ମୈଵ ନାନ୍ଯତ୍ ସର୍ଵତ୍ର ସର୍ଵଂ ବ୍ରହ୍ମୈଵ ନାନ୍ଯକଃ ।
ଅହମେଵ ସଦା ଭାମି ବ୍ରହ୍ମୈଵାସ୍ମି ପରୋଽସ୍ମ୍ଯହମ୍ ॥ ୨୫॥
ନିର୍ମଲୋଽସ୍ମି ପରଂ ବ୍ରହ୍ମ କାର୍ଯାକାର୍ଯଵିଵର୍ଜିତଃ ।
ସଦା ଶୁଦ୍ଧୈକରୂପୋଽସ୍ମି ସଦା ଚୈତନ୍ଯମାତ୍ରକଃ ॥ ୨୬॥
ନିଶ୍ଚଯୋଽସ୍ମି ପରଂ ବ୍ରହ୍ମ ସତ୍ଯୋଽସ୍ମି ସକଲୋଽସ୍ମ୍ଯହମ୍ ।
ଅକ୍ଷରୋଽସ୍ମି ପରଂ ବ୍ରହ୍ମ ଶିଵୋଽସ୍ମି ଶିଖରୋଽସ୍ମ୍ଯହମ୍ ॥ ୨୭॥
ସମରୂପୋଽସ୍ମି ଶାନ୍ତୋଽସ୍ମି ତତ୍ପରୋଽସ୍ମି ଚିଦଵ୍ଯଯଃ ।
ସଦା ବ୍ରହ୍ମ ହି ନିତ୍ଯୋଽସ୍ମି ସଦା ଚିନ୍ମାତ୍ରଲକ୍ଷଣଃ ॥ ୨୮॥
ସଦାଽଖଣ୍ଡୈକରୂପୋଽସ୍ମି ସଦାମାନଵିଵର୍ଜିତଃ ।
ସଦା ଶୁଦ୍ଧୈକରୂପୋଽସ୍ମି ସଦା ଚୈତନ୍ଯମାତ୍ରକଃ ॥ ୨୯॥
ସଦା ସନ୍ମାନରୂପୋଽସ୍ମି ସଦା ସତ୍ତାପ୍ରକାଶକଃ ।
ସଦା ସିଦ୍ଧାନ୍ତରୂପୋଽସ୍ମି ସଦା ପାଵନମଙ୍ଗଲଃ ॥ ୩୦॥
ଏଵଂ ନିଶ୍ଚିତଵାନ୍ ମୁକ୍ତଃ ଏଵଂ ନିତ୍ଯପରୋ ଵରଃ ।
ଏଵଂ ଭାଵନଯା ଯୁକ୍ତଃ ପରଂ ବ୍ରହ୍ମୈଵ ସର୍ଵଦା ॥ ୩୧॥
ଏଵଂ ବ୍ରହ୍ମାତ୍ମଵାନ୍ ଜ୍ଞାନୀ ବ୍ରହ୍ମାହମିତି ନିଶ୍ଚଯଃ ।
ସ ଏଵ ପୁରୁଷୋ ଲୋକେ ବ୍ରହ୍ମାହମିତି ନିଶ୍ଚିତଃ ॥ ୩୨॥
ସ ଏଵ ପୁରୁଷୋ ଜ୍ଞାନୀ ଜୀଵନ୍ମୁକ୍ତଃ ସ ଆତ୍ମଵାନ୍ ।
ବ୍ରହ୍ମୈଵାହଂ ମହାନାତ୍ମା ସଚ୍ଚିଦାନନ୍ଦଵିଗ୍ରହଃ ॥ ୩୩॥
ନାହଂ ଜୀଵୋ ନ ମେ ଭେଦୋ ନାହଂ ଚିନ୍ତା ନ ମେ ମନଃ ।
ନାହଂ ମାଂସଂ ନ ମେଽସ୍ଥୀନି ନାହଂକାରକଲେଵରଃ ॥ ୩୪॥
ନ ପ୍ରମାତା ନ ମେଯଂ ଵା ନାହଂ ସର୍ଵଂ ପରୋଽସ୍ମ୍ଯହମ୍ ।
ସର୍ଵଵିଜ୍ଞାନରୂପୋଽସ୍ମି ନାହଂ ସର୍ଵଂ କଦାଚନ ॥ ୩୫॥
ନାହଂ ମୃତୋ ଜନ୍ମନାନ୍ଯୋ ନ ଚିନ୍ମାତ୍ରୋଽସ୍ମି ନାସ୍ମ୍ଯହମ୍ ।
ନ ଵାଚ୍ଯୋଽହଂ ନ ମୁକ୍ତୋଽହଂ ନ ବୁଦ୍ଧୋଽହଂ କଦାଚନ ॥ ୩୬॥
ନ ଶୂନ୍ଯୋଽହଂ ନ ମୂଢୋଽହଂ ନ ସର୍ଵୋଽହଂ ପରୋଽସ୍ମ୍ଯହମ୍ ।
ସର୍ଵଦା ବ୍ରହ୍ମମାତ୍ରୋଽହଂ ନ ରସୋଽହଂ ସଦାଶିଵଃ ॥ ୩୭॥
ନ ଘ୍ରାଣୋଽହଂ ନ ଗନ୍ଧୋଽହଂ ନ ଚିହ୍ନୋଽଯଂ ନ ମେ ପ୍ରିଯଃ ।
ନାହଂ ଜୀଵୋ ରସୋ ନାହଂ ଵରୁଣୋ ନ ଚ ଗୋଲକଃ ॥ ୩୮॥
ବ୍ରହ୍ମୈଵାହଂ ନ ସନ୍ଦେହୋ ନାମରୂପଂ ନ କିଞ୍ଚନ ।
ନ ଶ୍ରୋତ୍ରୋଽହଂ ନ ଶବ୍ଦୋଽହଂ ନ ଦିଶୋଽହଂ ନ ସାକ୍ଷିକଃ ॥ ୩୯॥
ନାହଂ ନ ତ୍ଵଂ ନ ଚ ସ୍ଵର୍ଗୋ ନାହଂ ଵାଯୁର୍ନ ସାକ୍ଷିକଃ ।
ପାଯୁର୍ନାହଂ ଵିସର୍ଗୋ ନ ନ ମୃତ୍ଯୁର୍ନ ଚ ସାକ୍ଷିକଃ ॥ ୪୦॥
ଗୁହ୍ଯଂ ନାହଂ ନ ଚାନନ୍ଦୋ ନ ପ୍ରଜାପତିଦେଵତା ।
ସର୍ଵଂ ବ୍ରହ୍ମ ନ ସନ୍ଦେହଃ ସର୍ଵଂ ବ୍ରହ୍ମୈଵ କେଵଲମ୍ ॥ ୪୧॥
ନାହଂ ମନୋ ନ ସଙ୍କଲ୍ପୋ ନ ଚନ୍ଦ୍ରୋ ନ ଚ ସାକ୍ଷିକଃ ।
ନାହଂ ବୁଦ୍ଧୀନ୍ଦ୍ରିଯୋ ବ୍ରହ୍ମା ନାହଂ ନିଶ୍ଚଯରୂପଵାନ୍ ॥ ୪୨॥
ନାହଂକାରମହଂ ରୁଦ୍ରୋ ନାଭିମାନୋ ନ ସାକ୍ଷିକଃ ।
ଚିତ୍ତଂ ନାହଂ ଵାସୁଦେଵୋ ଧାରଣା ନାଯମୀଶ୍ଵରଃ ॥ ୪୩॥
ନାହଂ ଵିଶ୍ଵୋ ନ ଜାଗ୍ରଦ୍ଵା ସ୍ଥୂଲଦେହୋ ନ ମେ କ୍ଵଚିତ୍ ।
ନ ପ୍ରାତିଭାସିକୋ ଜୀଵୋ ନ ଚାହଂ ଵ୍ଯାଵହାରିକଃ ॥ ୪୪॥
ନ ପାରମାର୍ଥିକୋ ଦେଵୋ ନାହମନ୍ନମଯୋ ଜଡଃ ।
ନ ପ୍ରାଣମଯକୋଶୋଽହଂ ନ ମନୋମଯକୋଶଵାନ୍ ॥ ୪୫॥
ନ ଵିଜ୍ଞାନମଯଃ କୋଶୋ ନାନନ୍ଦମଯକୋଶଵାନ୍ ।
ବ୍ରହ୍ମୈଵାହଂ ନ ସନ୍ଦେହୋ ନାମରୂପେ ନ କିଞ୍ଚନ ॥ ୪୬॥
ଏତାଵଦୁକ୍ତ୍ଵା ସକଲଂ ନାମରୂପଦ୍ଵଯାତ୍ମକମ୍ ।
ସର୍ଵଂ କ୍ଷଣେନ ଵିସ୍ମୃତ୍ଯ କାଷ୍ଠଲୋଷ୍ଟାଦିଵତ୍ ତ୍ଯଜେତ୍ ॥ ୪୭॥
ଏତତ୍ସର୍ଵମସନ୍ନିତ୍ଯଂ ସଦା ଵନ୍ଧ୍ଯାକୁମାରଵତ୍ ।
ଶଶଶୃଙ୍ଗଵଦେଵେଦଂ ନରଶୃଙ୍ଗଵଦେଵ ତତ୍ ॥ ୪୮॥
ଆକାଶପୁଷ୍ପସଦୃଶଂ ଯଥା ମରୁମରୀଚିକା ।
ଗନ୍ଧର୍ଵନଗରଂ ଯଦ୍ଵଦିନ୍ଦ୍ରଜାଲଵଦେଵ ହି ॥ ୪୯॥
ଅସତ୍ଯମେଵ ସତତଂ ପଞ୍ଚରୂପକମିଷ୍ଯତେ ।
ଶିଷ୍ଯୋପଦେଶକାଲୋ ହି ଦ୍ଵୈତଂ ନ ପରମାର୍ଥତଃ ॥ ୫୦॥
ମାତା ମୃତେ ରୋଦନାଯ ଦ୍ରଵ୍ଯଂ ଦତ୍ଵାଽଽହ୍ଵଯେଜ୍ଜନାନ୍ ।
ତେଷାଂ ରୋଦନମାତ୍ରଂ ଯତ୍ କେଵଲଂ ଦ୍ରଵ୍ଯପଞ୍ଚକମ୍ ॥ ୫୧॥
ତଦଦ୍ଵୈତଂ ମଯା ପ୍ରୋକ୍ତଂ ସର୍ଵଂ ଵିସ୍ମୃତ୍ଯ କୁଡ୍ଯଵତ୍ ।
ଅହଂ ବ୍ରହ୍ମେତି ନିଶ୍ଚିତ୍ଯ ଅହମେଵେତି ଭାଵଯ ॥ ୫୨॥
ଅହମେଵ ସୁଖଂ ଚେତି ଅହମେଵ ନ ଚାପରଃ ।
ଅହଂ ଚିନ୍ମାତ୍ରମେଵେତି ବ୍ରହ୍ମୈଵେତି ଵିନିଶ୍ଚିନୁ ॥ ୫୩॥
ଅହଂ ନିର୍ମଲଶୁଦ୍ଧେତି ଅହଂ ଜୀଵଵିଲକ୍ଷଣଃ ।
ଅହଂ ବ୍ରହ୍ମୈଵ ସର୍ଵାତ୍ମା ଅହମିତ୍ଯଵଭାସକଃ ॥ ୫୪॥
ଅହମେଵ ହି ଚିନ୍ମାତ୍ରମହମେଵ ହି ନିର୍ଗୁଣଃ ।
ସର୍ଵାନ୍ତର୍ଯାମ୍ଯହଂ ବ୍ରହ୍ମ ଚିନ୍ମାତ୍ରୋଽହଂ ସଦାଶିଵଃ ॥ ୫୫॥
ନିତ୍ଯମଙ୍ଗଲରୂପାତ୍ମା ନିତ୍ଯମୋକ୍ଷମଯଃ ପୁମାନ୍ ।
ଏଵଂ ନିଶ୍ଚିତ୍ଯ ସତତଂ ସ୍ଵାତ୍ମାନଂ ସ୍ଵଯମାସ୍ଥିତଃ ॥ ୫୬॥
ବ୍ରହ୍ମୈଵାହଂ ନ ସନ୍ଦେହୋ ନାମରୂପେ ନ କିଞ୍ଚନ ।
ଏତଦ୍ରୂପପ୍ରକରଣଂ ସର୍ଵଵେଦେଷୁ ଦୁର୍ଲଭମ୍ ।
ଯଃ ଶୃଣୋତି ସକୃଦ୍ଵାପି ବ୍ରହ୍ମୈଵ ଭଵତି ସ୍ଵଯମ୍ ॥ ୫୭॥
ତଂ ଵେଦାଦିଵଚୋଭିରୀଡିତମହାଯାଗୈଶ୍ଚ ଭୋଗୈର୍ଵ୍ରତୈ-
ର୍ଦାନୈଶ୍ଚାନଶନୈର୍ଯମାଦିନିଯମୈସ୍ତଂ ଵିଦ୍ଵିଷନ୍ତେ ଦ୍ଵିଜାଃ ।
ତସ୍ଯାନଙ୍ଗରିପୋରତୀଵ ସୁମହାହୃଦ୍ଯଂ ହି ଲିଙ୍ଗାର୍ଚନଂ
ତେନୈଵାଶୁ ଵିନାଶ୍ଯ ମୋହମଖିଲଂ ଜ୍ଞାନଂ ଦଦାତୀଶ୍ଵରଃ ॥ ୫୮॥

॥ ଇତି ଶ୍ରୀଶିଵରହସ୍ଯେ ଶଙ୍କରାଖ୍ଯେ ଷଷ୍ଠାଂଶେ ଋଭୁନିଦାଘସଂଵାଦେ ନାମରୂପନିଷେଧପ୍ରକରଣଂ ନାମ ଦ୍ଵାଵିଂଶୋଽଧ୍ଯାଯଃ ॥

Special Thanks

The Sanskrit works, published by Sri Ramanasramam, have been approved to be posted on sanskritdocuments.org by permission of Sri V.S. Ramanan, President, Sri Ramanasramam.

Credits

Encoded by Anil Sharma anilandvijaya at gmail.com
Proofread by Sunder Hattangadi and Anil Sharma

https://sanskritdocuments.org

Send corrections to sanskrit at cheerful.com