ଋଭୁଗୀତା ୪୬ ॥ ଜ୍ଞାନୋପାଯ-ଭୂତ ଶିଵ-ଵ୍ରତ ନିରୂପଣମ୍ ॥
ନିଦାଘଃ -
- ଏତଦ୍ଗ୍ରନ୍ଥଂ ସଦା ଶ୍ରୁତ୍ଵା ଚିତ୍ତଜାଡ୍ଯମକୁର୍ଵତଃ ।
- ଯାଵଦ୍ଦେହଂ ସଦା ଵିତ୍ତୈଃ ଶୁଶ୍ରୂଷେତ୍ ପୂଜଯେଦ୍ଗୁରୁମ୍ ॥ ୧॥
- ତତ୍ପୂଜଯୈଵ ସତତଂ ଅହଂ ବ୍ରହ୍ମେତି ନିଶ୍ଚିନୁ ।
- ନିତ୍ଯଂ ପୂର୍ଣୋଽସ୍ମି ନିତ୍ଯୋଽସ୍ମି ସର୍ଵଦା ଶାନ୍ତଵିଗ୍ରହଃ ॥ ୨॥
- ଏତଦେଵାତ୍ମଵିଜ୍ଞାନଂ ଅହଂ ବ୍ରହ୍ମେତି ନିର୍ଣଯଃ ।
- ନିରଙ୍କୁଶସ୍ଵରୂପୋଽସ୍ମି ଅତିଵର୍ଣାଶ୍ରମୀ ଭଵ ॥ ୩॥
- ଅଗ୍ନିରିତ୍ଯାଦିଭିର୍ମନ୍{}ତ୍ରୈଃ ସର୍ଵଦା ଭସ୍ମଧାରଣମ୍ ।
- ତ୍ରିଯାଯୁଷୈସ୍ତ୍ର୍ଯଂବକୈଶ୍ଚ କୁର୍ଵନ୍ତି ଚ ତ୍ରିପୁଣ୍ଡ୍ରକମ୍ ॥ ୪॥
- ତ୍ରିପୁଣ୍ଡ୍ରଧାରିଣାମେଵ ସର୍ଵଦା ଭସ୍ମଧାରଣମ୍ ।
- ଶିଵପ୍ରସାଦସଂପତ୍ତିର୍ଭଵିଷ୍ଯତି ନ ସଂଶଯଃ ॥ ୫॥
- ଶିଵପ୍ରସାଦାଦେତଦ୍ଵୈ ଜ୍ଞାନଂ ସଂପ୍ରାପ୍ଯତେ ଧ୍ରୁଵମ୍ ।
- ଶିରୋଵ୍ରତମିଦଂ ପ୍ରୋକ୍ତଂ କେଵଲଂ ଭସ୍ମଧାରଣମ୍ ॥ ୬॥
- ଭସ୍ମଧାରଣମାତ୍ରେଣ ଜ୍ଞାନମେତଦ୍ଭଵିଷ୍ଯତି ।
- ଅହଂ ଵତ୍ସରପର୍ଯନ୍ତଂ କୃତ୍ଵା ଵୈ ଭସ୍ମଧାରଣମ୍ ॥ ୭॥
- ତ୍ଵତ୍ପାଦାବ୍ଜଂ ପ୍ରପନ୍ନୋଽସ୍ମି ତ୍ଵତ୍ତୋ ଲବ୍ଧାତ୍ମ ନିର୍ଵୃତିଃ ।
- ସର୍ଵାଧାରସ୍ଵରୂପୋଽହଂ ସଚ୍ଚିଦାନନ୍ଦମାତ୍ରକମ୍ ॥ ୮॥
- ବ୍ରହ୍ମାତ୍ମାହଂ ସୁଲକ୍ଷଣ୍ଯୋ ବ୍ରହ୍ମଲକ୍ଷଣପୂର୍ଵକମ୍ ।
- ଆନନ୍ଦାନୁଭଵଂ ପ୍ରାପ୍ତଃ ସଚ୍ଚିଦାନନ୍ଦଵିଗ୍ରହଃ ॥ ୯॥
- ଗୁଣରୂପାଦିମୁକ୍ତୋଽସ୍ମି ଜୀଵନ୍ମୁକ୍ତୋ ନ ସଂଶଯଃ ।
- ମୈତ୍ର୍ଯାଦିଗୁଣସଂପନ୍ନୋ ବ୍ରହ୍ମୈଵାହଂ ପରୋ ମହାନ୍ ॥ ୧୦॥
- ସମାଧିମାନହଂ ନିତ୍ଯଂ ଜୀଵନ୍ମୁକ୍ତେଷୁ ସତ୍ତମଃ ।
- ଅହଂ ବ୍ରହ୍ମାସ୍ମି ନିତ୍ଯୋଽସ୍ମି ସମାଧିରିତି କଥ୍ଯତେ ॥ ୧୧॥
- ପ୍ରାରବ୍ଧପ୍ରତିବନ୍ଧଶ୍ଚ ଜୀଵନ୍ମୁକ୍ତେଷୁ ଵିଦ୍ଯତେ ।
- ପ୍ରାରବ୍ଧଵଶତୋ ଯଦ୍ଯତ୍ ପ୍ରାପ୍ଯଂ ଭୁଞ୍ଜେ ସୁଖଂ ଵସ ॥ ୧୨॥
- ଦୂଷଣଂ ଭୂଷଣଂ ଚୈଵ ସଦା ସର୍ଵତ୍ର ସଂଭଵେତ୍ ।
- ସ୍ଵସ୍ଵନିଶ୍ଚଯତୋ ବୁଦ୍ଧ୍ଯା ମୁକ୍ତୋଽହମିତି ମନ୍ଯତେ ॥ ୧୩॥
- ଅହମେଵ ପରଂ ବ୍ରହ୍ମ ଅହମେଵ ପରା ଗତିଃ ।
- ଏଵଂ ନିଶ୍ଚଯଵାନ୍ ନିତ୍ଯଂ ଜୀଵନ୍ମୁକ୍ତେତି କଥ୍ଯତେ ॥ ୧୪॥
- ଏତଦ୍ଭେଦଂ ଚ ସନ୍ତ୍ଯଜ୍ଯ ସ୍ଵରୂପେ ତିଷ୍ଠତି ପ୍ରଭୁଃ ।
- ଇନ୍ଦ୍ରିଯାର୍ଥଵିହୀନୋଽହମିନ୍ଦ୍ରିଯାର୍ଥଵିଵର୍ଜିତଃ ॥ ୧୫॥
- ସର୍ଵେନ୍ଦ୍ରିଯଗୁଣାତୀତଃ ସର୍ଵେନ୍ଦ୍ରିଯଵିଵର୍ଜିତଃ ।
- ସର୍ଵସ୍ଯ ପ୍ରଭୁରେଵାହଂ ସର୍ଵଂ ମଯ୍ଯେଵ ତିଷ୍ଠତି ॥ ୧୬॥
- ଅହଂ ଚିନ୍ମାତ୍ର ଏଵାସ୍ମି ସଚ୍ଚିଦାନ୍ଦଵିଗ୍ରହଃ ।
- ସର୍ଵଂ ଭେଦଂ ସଦା ତ୍ଯକ୍ତ୍ଵା ବ୍ରହ୍ମଭେଦମପି ତ୍ଯଜେତ୍ ॥ ୧୭॥
- ଅଜସ୍ରଂ ଭାଵଯନ୍ ନିତ୍ଯଂ ଵିଦେହୋ ମୁକ୍ତ ଏଵ ସଃ ।
- ଅହଂ ବ୍ରହ୍ମ ପରଂ ବ୍ରହ୍ମ ଅହଂ ବ୍ରହ୍ମ ଜଗତ୍ପ୍ରଭୁଃ ॥ ୧୮॥
- ଅହମେଵ ଗୁଣାତୀତଃ ଅହମେଵ ମନୋମଯଃ ।
- ଅହଂ ମଯ୍ଯୋ ମନୋମେଯଃ ପ୍ରାଣମେଯଃ ସଦାମଯଃ ॥ ୧୯॥
- ସଦୃଙ୍ମଯୋ ବ୍ରହ୍ମମଯୋଽମୃତମଯଃ ସଭୂତୋମୃତମେଵ ହି ।
- ଅହଂ ସଦାନନ୍ଦଧନୋଽଵ୍ଯଯଃ ସଦା ।
- ସ ଵେଦମଯ୍ଯୋ ପ୍ରଣଵୋଽହମୀଶଃ ॥ ୨୦॥
- ଅପାଣିପାଦୋ ଜଵନୋ ଗୃହୀତା
- ଅପଶ୍ଯଃ ପଶ୍ଯାମ୍ଯାତ୍ମଵତ୍ ସର୍ଵମେଵ ।
- ଯତ୍ତଦ୍ଭୂତଂ ଯଚ୍ଚ ଭଵ୍ଯୋଽହମାତ୍ମା
- ସର୍ଵାତୀତୋ ଵର୍ତମାନୋଽହମେଵ ॥ ୨୨॥
- ॥ ଇତି ଶ୍ରୀଶିଵରହସ୍ଯେ ଶଙ୍କରାଖ୍ଯେ ଷଷ୍ଠାଂଶେ ଋଭୁନିଦାଘସଂଵାଦେ ଜ୍ଞାନୋପାଯଭୂତଶିଵଵ୍ରତନିରୂପଣଂ ନାମ ଷଟ୍ଚତ୍ଵାରିଂଶୋଽଧ୍ଯାଯଃ ॥
Special Thanks
The Sanskrit works, published by Sri Ramanasramam, have been approved to be posted on sanskritdocuments.org by permission of Sri V.S. Ramanan, President, Sri Ramanasramam.
Credits
Encoded by Anil Sharma anilandvijaya at gmail.com
Proofread by Sunder Hattangadi and Anil Sharma
https://sanskritdocuments.org
Send corrections to sanskrit at cheerful.com