ଋଭୁଗୀତା ୩୫ ॥ ବ୍ରହ୍ମ-ଭାଵନୋପଦେଶ ପ୍ରକରଣମ୍ ॥

ଋଭୁଃ -

  • ନିଦାଘ ଶୃଣୁ ଗୁହ୍ଯଂ ମେ ସଦ୍ଯୋ ମୁକ୍ତିପ୍ରଦଂ ନୃଣାମ୍ ।
  • ଆତ୍ମୈଵ ନାନ୍ଯଦେଵେଦଂ ପରମାତ୍ମାହମକ୍ଷତଃ ॥ ୧॥
  • ଅହମେଵ ପରଂ ବ୍ରହ୍ମ ସଚ୍ଚିଦାନନ୍ଦଵିଗ୍ରହଃ ।
  • ଅହମସ୍ମି ମହାନସ୍ମି ଶିଵୋଽସ୍ମି ପରମୋଽସ୍ମ୍ଯହମ୍ ॥ ୨॥
  • ଅଦୃଶ୍ଯଂ ପରମଂ ବ୍ରହ୍ମ ନାନ୍ଯଦସ୍ତି ସ୍ଵଭାଵତଃ ।
  • ସର୍ଵଂ ନାସ୍ତ୍ଯେଵ ନାସ୍ତ୍ଯେଵ ଅହଂ ବ୍ରହ୍ମୈଵ କେଵଲମ୍ ॥ ୩॥
  • ଶାନ୍ତଂ ବ୍ରହ୍ମ ପରଂ ଚାସ୍ମି ସର୍ଵଦା ନିତ୍ଯନିର୍ମଲଃ ।
  • ସର୍ଵଂ ନାସ୍ତ୍ଯେଵ ନାସ୍ତ୍ଯେଵ ଅହଂ ବ୍ରହ୍ମୈଵ କେଵଲମ୍ ॥ ୪॥
  • ସର୍ଵସଙ୍କଲ୍ପମୁକ୍ତୋଽସ୍ମି ସର୍ଵସନ୍ତୋଷଵର୍ଜିତଃ ।
  • କାଲକର୍ମଜଗଦ୍ଦ୍ଵୈତଦ୍ରଷ୍ଟୃଦର୍ଶନଵିଗ୍ରହଃ ॥ ୫॥
  • ଆନନ୍ଦୋଽସ୍ମି ସଦାନନ୍ଦକେଵଲୋ ଜଗତାଂ ପ୍ରିଯମ୍ ।
  • ସମରୂପୋଽସ୍ମି ନିତ୍ଯୋଽସ୍ମି ଭୂତଭଵ୍ଯମଜୋ ଜଯଃ ॥ ୬॥
  • ଚିନ୍ମାତ୍ରୋଽସ୍ମି ସଦା ଭୁକ୍ତୋ ଜୀଵୋ ବନ୍ଧୋ ନ ଵିଦ୍ଯତେ ।var was ମୁକ୍ତଃ
  • ଶ୍ରଵଣଂ ଷଡ୍ଵିଧଂ ଲିଙ୍ଗଂ ନୈଵାସ୍ତି ଜଗଦୀଦୃଶମ୍ ॥ ୭॥
  • ଚିତ୍ତସଂସାରହୀନୋଽସ୍ମି ଚିନ୍ମାତ୍ରତ୍ଵଂ ଜଗତ୍ ସଦା ।
  • ଚିତ୍ତମେଵ ହିତଂ ଦେହ ଅଵିଚାରଃ ପରୋ ରିପୁଃ ॥ ୮॥
  • ଅଵିଚାରୋ ଜଗଦ୍ଦୁଃଖମଵିଚାରୋ ମହଦ୍ଭଯମ୍ ।
  • ସଦ୍ଯୋଽସ୍ମି ସର୍ଵଦା ତୃପ୍ତଃ ପରିପୂର୍ଣଃ ପରୋ ମହାନ୍ ॥ ୯॥
  • ନିତ୍ଯଶୁଦ୍ଧୋଽସ୍ମି ବୁଦ୍ଧୋଽସ୍ମି ଚିଦାକାଶୋଽସ୍ମି ଚେତନଃ ।
  • ଆତ୍ମୈଵ ନାନ୍ଯଦେଵେଦଂ ପରମାତ୍ମାଽହମକ୍ଷତଃ ॥ ୧୦॥
  • ସର୍ଵଦୋଷଵିହୀନୋଽସ୍ମି ସର୍ଵତ୍ର ଵିତତୋଽସ୍ମ୍ଯହମ୍ ।
  • ଵାଚାତୀତସ୍ଵରୂପୋଽସ୍ମି ପରମାତ୍ମାଽହମକ୍ଷତଃ ॥ ୧୧॥
  • ଚିତ୍ରାତୀତଂ ପରଂ ଦ୍ଵନ୍ଦ୍ଵଂ ସନ୍ତୋଷଃ ସମଭାଵନମ୍ ।
  • ଅନ୍ତର୍ବହିରନାଦ୍ଯନ୍ତଂ ସର୍ଵଭେଦଵିନିର୍ଣଯମ୍ ॥ ୧୨॥
  • ଅହଂକାରଂ ବଲଂ ସର୍ଵଂ କାମଂ କ୍ରୋଧଂ ପରିଗ୍ରହମ୍ ।
  • ବ୍ରହ୍ମେନ୍ଦ୍ରୋଵିଷ୍ଣୁର୍ଵରୁଣୋ ଭାଵାଭାଵଵିନିଶ୍ଚଯଃ ॥ ୧୩॥
  • ଜୀଵସତ୍ତା ଜଗତ୍ସତ୍ତା ମାଯାସତ୍ତା ନ କିଞ୍ଚନ ।
  • ଗୁରୁଶିଷ୍ଯାଦିଭେଦଂ ଚ କାର୍ଯାକାର୍ଯଵିନିଶ୍ଚଯଃ ॥ ୧୪॥
  • ତ୍ଵଂ ବ୍ରହ୍ମାସୀତି ଵକ୍ତା ଚ ଅହଂ ବ୍ରହ୍ମାସ୍ମି ସଂଭଵଃ ।
  • ସର୍ଵଵେଦାନ୍ତଵିଜ୍ଞାନଂ ସର୍ଵାମ୍ନାଯଵିଚାରଣମ୍ ॥ ୧୫॥
  • ଇଦଂ ପଦାର୍ଥସଦ୍ଭାଵମହଂ ରୂପେଣ ସଂଭଵମ୍ ।
  • ଵେଦଵେଦାନ୍ତସିଦ୍ଧାନ୍ତଜଗଦ୍ଭେଦଂ ନ ଵିଦ୍ଯତେ ॥ ୧୬॥
  • ସର୍ଵଂ ବ୍ରହ୍ମ ନ ସନ୍ଦେହଃ ସର୍ଵମିତ୍ଯେଵ ନାସ୍ତି ହି ।
  • କେଵଲଂ ବ୍ରହ୍ମଶାନ୍ତାତ୍ମା ଅହମେଵ ନିରନ୍ତରମ୍ ॥ ୧୭॥
  • ଶୁଭାଶୁଭଵିଭେଦଂ ଚ ଦୋଷାଦୋଷଂ ଚ ମେ ନ ହି ।
  • ଚିତ୍ତସତ୍ତା ଜଗତ୍ସତ୍ତା ବୁଦ୍ଧିଵୃତ୍ତିଵିଜୃମ୍ଭଣମ୍ ॥ ୧୮॥
  • ବ୍ରହ୍ମୈଵ ସର୍ଵଦା ନାନ୍ଯତ୍ ସତ୍ଯଂ ସତ୍ଯଂ ନିଜଂ ପଦମ୍ ।
  • ଆତ୍ମାକାରମିଦଂ ଦ୍ଵୈତଂ ମିଥ୍ଯୈଵ ନ ପରଃ ପୁମାନ୍ ॥ ୧୯॥
  • ସଚ୍ଚିଦାନନ୍ଦମାତ୍ରୋଽହଂ ସର୍ଵଂ କେଵଲମଵ୍ଯଯମ୍ ।
  • ବ୍ରହ୍ମା ଵିଷ୍ଣୁଶ୍ଚ ରୁଦ୍ରଶ୍ଚ ଈଶ୍ଵରଶ୍ଚ ସଦାଶିଵଃ ॥ ୨୦॥
  • ମନୋ ଜଗଦହଂ ଭେଦଂ ଚିତ୍ତଵୃତ୍ତିଜଗଦ୍ଭଯମ୍ ।
  • ସର୍ଵାନନ୍ଦମହାନନ୍ଦମାତ୍ମାନନ୍ଦମନନ୍ତକମ୍ ॥ ୨୧॥
  • ଅତ୍ଯନ୍ତସ୍ଵଲ୍ପମଲ୍ପଂ ଵା ପ୍ରପଞ୍ଚଂ ନାସ୍ତି କିଞ୍ଚନ ।
  • ପ୍ରପଞ୍ଚମିତି ଶବ୍ଦୋ ଵା ସ୍ମରଣଂ ଵା ନ ଵିଦ୍ଯତେ ॥ ୨୨॥
  • ଅନ୍ତରସ୍ଥପ୍ରପଞ୍ଚଂ ଵା କ୍ଵଚିନ୍ନାସ୍ତି କ୍ଵଚିଦ୍ବହିଃ ।
  • ଯତ୍ କିଞ୍ଚିଦେଵଂ ତୂଷ୍ଣୀଂ ଵା ଯଚ୍ଚ କିଞ୍ଚିତ୍ ସଦା କ୍ଵ ଵା ॥ ୨୩॥
  • ଯେନ କେନ ଯଦା କିଞ୍ଚିଦ୍ଯସ୍ଯ କସ୍ଯ ନ କିଞ୍ଚନ ।
  • ଶୁଦ୍ଧଂ ମଲିନରୂପଂ ଵା ବ୍ରହ୍ମଵାକ୍ଯମବୋଧକମ୍ ॥ ୨୪॥
  • ଈଦୃଷଂ ତାଦୃଷଂ ଵେତି ନ କିଞ୍ଚିତ୍ ଵକ୍ତୁମର୍ହତି ।
  • ବ୍ରହ୍ମୈଵ ସର୍ଵଂ ସତତଂ ବ୍ରହ୍ମୈଵ ସକଲଂ ମନଃ ॥ ୨୫॥
  • ଆନନ୍ଦଂ ପରମାନଦଂ ନିତ୍ଯାନନ୍ଦଂ ସଦାଽଦ୍ଵଯମ୍ ।
  • ଚିନ୍ମାତ୍ରମେଵ ସତତଂ ନାସ୍ତି ନାସ୍ତି ପରୋଽସ୍ମ୍ଯହମ୍ ॥ ୨୬॥
  • ପ୍ରପଞ୍ଚଂ ସର୍ଵଦା ନାସ୍ତି ପ୍ରପଞ୍ଚଂ ଚିତ୍ରମେଵ ଚ ।
  • ଚିତ୍ତମେଵ ହି ସଂସାରଂ ନାନ୍ଯତ୍ ସଂସାରମେଵ ହି ॥ ୨୭॥
  • ମନ ଏଵ ହି ସଂସାରୋ ଦେହୋଽହମିତି ରୂପକମ୍ ।
  • ସଙ୍କଲ୍ପମେଵ ସଂସାରଂ ତନ୍ନାଶେଽସୌ ଵିନଶ୍ଯତି ॥ ୨୮॥
  • ସଙ୍କଲ୍ପମେଵ ଜନନଂ ତନ୍ନାଶେଽସୌ ଵିନଶ୍ଯତି ।
  • ସଙ୍କଲ୍ପମେଵ ଦାରିଦ୍ର୍ଯଂ ତନ୍ନାଶେଽସୌ ଵିନଶ୍ଯତି ॥ ୨୯॥
  • ସଙ୍କଲ୍ପମେଵ ମନନଂ ତନ୍ନାଶେଽସୌ ଵିନଶ୍ଯତି ।
  • ଆତ୍ମୈଵ ନାନ୍ଯଦେଵେଦଂ ପରମାତ୍ମାଽହମକ୍ଷତଃ ॥ ୩୦॥
  • ନିତ୍ଯମାତ୍ମମଯଂ ବୋଧମହମେଵ ସଦା ମହାନ୍ ।
  • ଆତ୍ମୈଵ ନାନ୍ଯଦେଵେଦଂ ପରମାତ୍ମାଽହମକ୍ଷତଃ ॥ ୩୧॥
  • ଇତ୍ଯେଵଂ ଭାଵଯେନ୍ନିତ୍ଯଂ କ୍ଷିପ୍ରଂ ମୁକ୍ତୋ ଭଵିଷ୍ଯତି ।
  • ତ୍ଵମେଵ ବ୍ରହ୍ମରୂପୋଽସି ତ୍ଵମେଵ ବ୍ରହ୍ମଵିଗ୍ରହଃ ॥ ୩୨॥
  • ଏଵଂ ଚ ପରମାନନ୍ଦଂ ଧ୍ଯାତ୍ଵା ଧ୍ଯାତ୍ଵା ସୁଖୀଭଵ ।
  • ସୁଖମାତ୍ରଂ ଜଗତ୍ ସର୍ଵଂ ପ୍ରିଯମାତ୍ରଂ ପ୍ରପଞ୍ଚକମ୍ ॥ ୩୩॥
  • ଜଡମାତ୍ରମଯଂ ଲୋକଂ ବ୍ରହ୍ମମାତ୍ରମଯଂ ସଦା ।
  • ବ୍ରହ୍ମୈଵ ନାନ୍ଯଦେଵେଦଂ ପରମାତ୍ମାଽହମଵ୍ଯଯଃ ॥ ୩୪॥
  • ଏକ ଏଵ ସଦା ଏଷ ଏକ ଏଵ ନିରନ୍ତରମ୍ ।
  • ଏକ ଏଵ ପରଂ ବ୍ରହ୍ମ ଏକ ଏଵ ଚିଦଵ୍ଯଯଃ ॥ ୩୫॥
  • ଏକ ଏଵ ଗୁଣାତୀତ ଏକ ଏଵ ସୁଖାଵହଃ ।
  • ଏକ ଏଵ ମହାନାତ୍ମା ଏକ ଏଵ ନିରନ୍ତରମ୍ ॥ ୩୬॥
  • ଏକ ଏଵ ଚିଦାକାର ଏକ ଏଵାତ୍ମନିର୍ଣଯଃ ।
  • ବ୍ରହ୍ମୈଵ ନାନ୍ଯଦେଵେଦଂ ପରମାତ୍ମାଽହମକ୍ଷତଃ ॥ ୩୭॥
  • ପରମାତ୍ମାହମନ୍ଯନ୍ନ ପରମାନନ୍ଦମନ୍ଦିରମ୍ ।
  • ଇତ୍ଯେଵଂ ଭାଵଯନ୍ନିତ୍ଯଂ ସଦା ଚିନ୍ମଯ ଏଵ ହି ॥ ୩୮॥

ସୂତଃ -

  • ଵିରିଞ୍ଚିଵଞ୍ଚନାତତପ୍ରପଞ୍ଚପଞ୍ଚବାଣଭିତ୍
  • ସୁକାଞ୍ଚନାଦ୍ରିଧାରିଣଂ କୁଲୁଞ୍ଚନାଂ ପତିଂ ଭଜେ ।
  • ଅକିଞ୍ଚନେଽପି ସିଞ୍ଚକେ ଜଲେନ ଲିଙ୍ଗମସ୍ତକେ
  • ଵିମୁଞ୍ଚତି କ୍ଷଣାଦଘଂ ନ କିଞ୍ଚିଦତ୍ର ଶିଷ୍ଯତେ ॥ ୩୯॥

  • ॥ ଇତି ଶ୍ରୀଶିଵରହସ୍ଯେ ଶଙ୍କରାଖ୍ଯେ ଷଷ୍ଠାଂଶେ ଋଭୁନିଦାଘସଂଵାଦେ ବ୍ରହ୍ମଭାଵନୋପଦେଶପ୍ରକରଣଂ ନାମ ପଞ୍ଚତ୍ରିଂଶୋଽଧ୍ଯାଯଃ ॥

Special Thanks

The Sanskrit works, published by Sri Ramanasramam, have been approved to be posted on sanskritdocuments.org by permission of Sri V.S. Ramanan, President, Sri Ramanasramam.

Credits

Encoded by Anil Sharma anilandvijaya at gmail.com
Proofread by Sunder Hattangadi and Anil Sharma

https://sanskritdocuments.org

Send corrections to sanskrit at cheerful.com