ଋଭୁଗୀତା ୭ ॥ ସ୍ଵାତ୍ମ-ନିରୂପଣମ୍ ॥

ଋଭୁଃ -

• ଅତ୍ଯଦ୍ଭୁତଂ ପ୍ରଵକ୍ଷ୍ଯାମି ସର୍ଵଲୋକେଷୁ ଦୁର୍ଲଭମ୍ ।
• ଵେଦଶାସ୍ତ୍ରମହାସାରଂ ଦୁର୍ଲଭଂ ଦୁର୍ଲଭଂ ସଦା ॥ ୧॥
• ଅଖଣ୍ଡୈକରସୋ ମନ୍ତ୍ରମଖଣ୍ଡୈକରସଂ ଫଲମ୍ ।
• ଅଖଣ୍ଡୈକରସୋ ଜୀଵ ଅଖଣ୍ଡୈକରସା କ୍ରିଯା ॥ ୨॥
• ଅଖଣ୍ଡୈକରସା ଭୂମିରଖଣ୍ଡୈକରସଂ ଜଲମ୍ ।
• ଅଖଣ୍ଡୈକରସୋ ଗନ୍ଧ ଅଖଣ୍ଡୈକରସଂ ଵିଯତ୍ ॥ ୩॥
• ଅଖଣ୍ଡୈକରସଂ ଶାସ୍ତ୍ରଂ ଅଖଣ୍ଡୈକରସଂ ଶ୍ରୁତିଃ ।
• ଅଖଣ୍ଡୈକରସଂ ବ୍ରହ୍ମ ଅଖଣ୍ଡୈକରସଂ ଵ୍ରତମ୍ ॥ ୪॥
• ଅଖଣ୍ଡୈକରସୋ ଵିଷ୍ଣୁରଖଣ୍ଡୈକରସଃ ଶିଵଃ ।
• ଅଖଣ୍ଡୈକରସୋ ବ୍ରହ୍ମା ଅଖଣ୍ଡୈକରସାଃ ସୁରାଃ ॥ ୫॥
• ଅଖଣ୍ଡୈକରସଂ ସର୍ଵମଖଣ୍ଡୈକରସଃ ସ୍ଵଯମ୍ ।
• ଅଖଣ୍ଡୈକରସଶ୍ଚାତ୍ମା ଅଖଣ୍ଡୈକରସୋ ଗୁରୁଃ ॥ ୬॥
• ଅଖଣ୍ଡୈକରସଂ ଵାଚ୍ଯମଖଣ୍ଡୈକରସଂ ମହଃ ।
• ଅଖଣ୍ଡୈକରସଂ ଦେହ ଅଖଣ୍ଡୈକରସଂ ମନଃ ॥ ୭॥
• ଅଖଣ୍ଡୈକରସଂ ଚିତ୍ତଂ ଅଖଣ୍ଡୈକରସଂ ସୁଖମ୍ ।
• ଅଖଣ୍ଡୈକରସା ଵିଦ୍ଯା ଅଖଣ୍ଡୈକରସୋଽଵ୍ଯଯଃ ॥ ୮॥
• ଅଖଣ୍ଡୈକରସଂ ନିତ୍ଯମଖଣ୍ଡୈକରସଃ ପରଃ ।
• ଅଖଣ୍ଡୈକରସାତ୍ କିଞ୍ଚିଦଖଣ୍ଡୈକରସାଦହମ୍ ॥ ୯॥
• ଅଖଣ୍ଡୈକରସଂ ଵାସ୍ତି ଅଖଣ୍ଡୈକରସଂ ନ ହି ।
• ଅଖଣ୍ଡୈକରସାଦନ୍ଯତ୍ ଅଖଣ୍ଡୈକରସାତ୍ ପରଃ ॥ ୧୦॥
• ଅଖଣ୍ଡୈକରସାତ୍ ସ୍ଥୂଲଂ ଅଖଣ୍ଡୈକରସଂ ଜନଃ ।
• ଅଖଣ୍ଡୈକରସଂ ସୂକ୍ଷ୍ମମଖଣ୍ଡୈକରସଂ ଦ୍ଵଯମ୍ ॥ ୧୧॥
• ଅଖଣ୍ଡୈକରସଂ ନାସ୍ତି ଅଖଣ୍ଡୈକରସଂ ବଲମ୍ ।
• ଅଖଣ୍ଡୈକରସାଦ୍ଵିଷ୍ଣୁରଖଣ୍ଡୈକରସାଦଣୁଃ ॥ ୧୨॥
• ଅଖଣ୍ଡୈକରସଂ ନାସ୍ତି ଅଖଣ୍ଡୈକରସାଦ୍ଭଵାନ୍ ।
• ଅଖଣ୍ଡୈକରସୋ ହ୍ଯେଵ ଅଖଣ୍ଡୈକରସାଦିତମ୍ ॥ ୧୩॥
• ଅଖଣ୍ଡିତରସାଦ୍ ଜ୍ଞାନଂ ଅଖଣ୍ଡିତରସାଦ୍ ସ୍ଥିତମ୍ ।
• ଅଖଣ୍ଡୈକରସା ଲୀଲା ଅଖଣ୍ଡୈକରସଃ ପିତା ॥ ୧୪॥var was ଲୀନା
• ଅଖଣ୍ଡୈକରସା ଭକ୍ତା ଅଖଣ୍ଡୈକରସଃ ପତିଃ ।
• ଅଖଣ୍ଡୈକରସା ମାତା ଅଖଣ୍ଡୈକରସୋ ଵିରାଟ୍ ॥ ୧୫॥
• ଅଖଣ୍ଡୈକରସଂ ଗାତ୍ରଂ ଅଖଣ୍ଡୈକରସଂ ଶିରଃ ।
• ଅଖଣ୍ଡୈକରସଂ ଘ୍ରାଣଂ ଅଖଣ୍ଡୈକରସଂ ବହିଃ ॥ ୧୬॥
• ଅଖଣ୍ଡୈକରସଂ ପୂର୍ଣମଖଣ୍ଡୈକରସାମୃତମ୍ ।
• ଅଖଣ୍ଡୈକରସଂ ଶ୍ରୋତ୍ରମଖଣ୍ଡୈକରସଂ ଗୃହମ୍ ॥ ୧୭॥
• ଅଖଣ୍ଡୈକରସଂ ଗୋପ୍ଯମଖଣ୍ଡୈକରସଃ ଶିଵଃ ।
• ଅଖଣ୍ଡୈକରସଂ ନାମ ଅଖଣ୍ଡୈକରସୋ ରଵିଃ ॥ ୧୮॥
• ଅଖଣ୍ଡୈକରସଃ ସୋମଃ ଅଖଣ୍ଡୈକରସୋ ଗୁରୁଃ ।
• ଅଖଣ୍ଡୈକରସଃ ସାକ୍ଷୀ ଅଖଣ୍ଡୈକରସଃ ସୁହୃତ୍ ॥ ୧୯॥
• ଅଖଣ୍ଡୈକରସୋ ବନ୍ଧୁରଖଣ୍ଡୈକରସୋଽସ୍ମ୍ଯହମ୍ ।
• ଅଖଣ୍ଡୈକରସୋ ରାଜା ଅଖଣ୍ଡୈକରସଂ ପୁରମ୍ ॥ ୨୦॥
• ଅଖଣ୍ଡୈକରସୈଶ୍ଵର୍ଯଂ ଅଖଣ୍ଡୈକରସଂ ପ୍ରଭୁଃ ।
• ଅଖଣ୍ଡୈକରସୋ ମନ୍ତ୍ର ଅଖଣ୍ଡୈକରସୋ ଜପଃ ॥ ୨୧॥
• ଅଖଣ୍ଡୈକରସଂ ଧ୍ଯାନମଖଣ୍ଡୈକରସଂ ପଦମ୍ ।
• ଅଖଣ୍ଡୈକରସଂ ଗ୍ରାହ୍ଯମଖଣ୍ଡୈକରସଂ ମହାନ୍ ॥ ୨୨॥
• ଅଖଣ୍ଡୈକରସଂ ଜ୍ଯୋତିରଖଣ୍ଡୈକରସଂ ପରମ୍ ।
• ଅଖଣ୍ଡୈକରସଂ ଭୋଜ୍ଯମଖଣ୍ଡୈକରସଂ ହଵିଃ ॥ ୨୩॥
• ଅଖଣ୍ଡୈକରସୋ ହୋମଃ ଅଖଣ୍ଡୈକରସୋ ଜଯଃ ।
• ଅଖଣ୍ଡୈକରସଃ ସ୍ଵର୍ଗଃ ଅଖଣ୍ଡୈକରସଃ ସ୍ଵଯମ୍ ॥ ୨୪॥
• ଅଖଣ୍ଡୈକରସାକାରାଦନ୍ଯନ୍ନାସ୍ତି ନହି କ୍ଵଚିତ୍ ।
• ଶୃଣୁ ଭୂଯୋ ମହାଶ୍ଚର୍ଯଂ ନିତ୍ଯାନୁଭଵସଂପଦମ୍ ॥ ୨୫॥
• ଦୁର୍ଲଭଂ ଦୁର୍ଲଭଂ ଲୋକେ ସର୍ଵଲୋକେଷୁ ଦୁର୍ଲଭମ୍ ।
• ଅହମସ୍ମି ପରଂ ଚାସ୍ମି ପ୍ରଭାସ୍ମି ପ୍ରଭଵୋଽସ୍ମ୍ଯହମ୍ ॥ ୨୬॥
• ସର୍ଵରୂପଗୁରୁଶ୍ଚାସ୍ମି ସର୍ଵରୂପୋଽସ୍ମି ସୋଽସ୍ମ୍ଯହମ୍ ।
• ଅହମେଵାସ୍ମି ଶୁଦ୍ଧୋଽସ୍ମି ଋଦ୍ଧୋଽସ୍ମି ପରମୋଽସ୍ମ୍ଯହମ୍ ॥ ୨୭॥
• ଅହମସ୍ମି ସଦା ଜ୍ଞୋଽସ୍ମି ସତ୍ଯୋଽସ୍ମି ଵିମଲୋଽସ୍ମ୍ଯହମ୍ ।
• ଵିଜ୍ଞାନୋଽସ୍ମି ଵିଶେଷୋଽସ୍ମି ସାମ୍ଯୋଽସ୍ମି ସକଲୋଽସ୍ମ୍ଯହମ୍ ॥ ୨୮॥
• ଶୁଦ୍ଧୋଽସ୍ମି ଶୋକହୀନୋଽସ୍ମି ଚୈତନ୍ଯୋଽସ୍ମି ସମୋଽସ୍ମ୍ଯହମ୍ ।
• ମାନାଵମାନହୀନୋଽସ୍ମି ନିର୍ଗୁଣୋଽସ୍ମି ଶିଵୋଽସ୍ମ୍ଯହମ୍ ॥ ୨୯॥
• ଦ୍ଵୈତାଦ୍ଵୈତଵିହୀନୋଽସ୍ମି ଦ୍ଵନ୍ଦ୍ଵହୀନୋଽସ୍ମି ସୋଽସ୍ମ୍ଯହମ୍ ।
• ଭାଵାଭାଵଵିହୀନୋଽସ୍ମି ଭାଷାହୀନୋଽସ୍ମି ସୋଽସ୍ମ୍ଯହମ୍ ॥ ୩୦॥
• ଶୂନ୍ଯାଶୂନ୍ଯପ୍ରଭାଵୋଽସ୍ମି ଶୋଭନୋଽସ୍ମି ମନୋଽସ୍ମ୍ଯହମ୍ ।
• ତୁଲ୍ଯାତୁଲ୍ଯଵିହୀନୋଽସ୍ମି ତୁଚ୍ଛଭାଵୋଽସ୍ମି ନାସ୍ମ୍ଯହମ୍ ॥ ୩୧॥
• ସଦା ସର୍ଵଵିହୀନୋଽସ୍ମି ସାତ୍ଵିକୋଽସ୍ମି ସଦାସ୍ମ୍ଯହମ୍ ।
• ଏକସଂଖ୍ଯାଵିହୀନୋଽସ୍ମି ଦ୍ଵିସଂଖ୍ଯା ନାସ୍ତି ନାସ୍ମ୍ଯହମ୍ ॥ ୩୨॥
• ସଦସଦ୍ଭେଦହୀନୋଽସ୍ମି ସଂକଲ୍ପରହିତୋଽସ୍ମ୍ଯହମ୍ ।
• ନାନାତ୍ମଭେଦହୀନୋଽସ୍ମି ଯତ୍ କିଞ୍ଚିନ୍ନାସ୍ତି ସୋଽସ୍ମ୍ଯହମ୍ ॥ ୩୩॥
• ନାହମସ୍ମି ନ ଚାନ୍ଯୋଽସ୍ମି ଦେହାଦିରହିତୋଽସ୍ମ୍ଯହମ୍ ।
• ଆଶ୍ରଯାଶ୍ରଯହୀନୋଽସ୍ମି ଆଧାରରହିତୋଽସ୍ମ୍ଯହମ୍ ॥ ୩୪॥
• ବନ୍ଧମୋକ୍ଷାଦିହୀନୋଽସ୍ମି ଶୁଦ୍ଧବ୍ରହ୍ମାଦି ସୋଽସ୍ମ୍ଯହମ୍ ।
• ଚିତ୍ତାଦିସର୍ଵହୀନୋଽସ୍ମି ପରମୋଽସ୍ମି ପରୋଽସ୍ମ୍ଯହମ୍ ॥ ୩୫॥
• ସଦା ଵିଚାରରୂପୋଽସ୍ମି ନିର୍ଵିଚାରୋଽସ୍ମି ସୋଽସ୍ମ୍ଯହମ୍ ।
• ଆକାରାଦିସ୍ଵରୂପୋଽସ୍ମି ଉକାରୋଽସ୍ମି ମୁଦୋଽସ୍ମ୍ଯହମ୍ ॥ ୩୬॥
• ଧ୍ଯାନାଧ୍ଯାନଵିହୀନୋଽସ୍ମି ଧ୍ଯେଯହୀନୋଽସ୍ମି ସୋଽସ୍ମ୍ଯହମ୍ ।
• ପୂର୍ଣାତ୍ ପୂର୍ଣୋଽସ୍ମି ପୂର୍ଣୋଽସ୍ମି ସର୍ଵପୂର୍ଣୋଽସ୍ମି ସୋଽସ୍ମ୍ଯହମ୍ ॥ ୩୭॥
• ସର୍ଵାତୀତସ୍ଵରୂପୋଽସ୍ମି ପରଂ ବ୍ରହ୍ମାସ୍ମି ସୋଽସ୍ମ୍ଯହମ୍ ।
• ଲକ୍ଷ୍ଯଲକ୍ଷଣହୀନୋଽସ୍ମି ଲଯହୀନୋଽସ୍ମି ସୋଽସ୍ମ୍ଯହମ୍ ॥ ୩୮॥
• ମାତୃମାନଵିହୀନୋଽସ୍ମି ମେଯହୀନୋଽସ୍ମି ସୋଽସ୍ମ୍ଯହମ୍ ।
• ଅଗତ୍ ସର୍ଵଂ ଚ ଦ୍ରଷ୍ଟାସ୍ମି ନେତ୍ରାଦିରହିତୋଽସ୍ମ୍ଯହମ୍ ॥ ୩୯॥
• ପ୍ରଵୃଦ୍ଧୋଽସ୍ମି ପ୍ରବୁଦ୍ଧୋଽସ୍ମି ପ୍ରସନ୍ନୋଽସ୍ମି ପରୋଽସ୍ମ୍ଯହମ୍ ।
• ସର୍ଵେନ୍ଦ୍ରିଯଵିହୀନୋଽସ୍ମି ସର୍ଵକର୍ମହିତୋଽସ୍ମ୍ଯହମ୍ ॥ ୪୦॥
• ସର୍ଵଵେଦାନ୍ତତୃପ୍ତୋଽସ୍ମି ସର୍ଵଦା ସୁଲଭୋଽସ୍ମ୍ଯହମ୍ ।
• ମୁଦା ମୁଦିତଶୂନ୍ଯୋଽସ୍ମି ସର୍ଵମୌନଫଲୋଽସ୍ମ୍ଯହମ୍ ॥ ୪୧॥
• ନିତ୍ଯଚିନ୍ମାତ୍ରରୂପୋଽସ୍ମି ସଦସଚ୍ଚିନ୍ମଯୋଽସ୍ମ୍ଯହମ୍ ।
• ଯତ୍ କିଞ୍ଚିଦପି ହୀନୋଽସ୍ମି ସ୍ଵଲ୍ପମପ୍ଯତି ନାହିତମ୍ ॥ ୪୨॥
• ହୃଦଯଗ୍ରନ୍ଥିହୀନୋଽସ୍ମି ହୃଦଯାଦ୍ଵ୍ଯାପକୋଽସ୍ମ୍ଯହମ୍ ।
• ଷଡ୍ଵିକାରଵିହୀନୋଽସ୍ମି ଷଟ୍କୋଶରହିତୋଽସ୍ମ୍ଯହମ୍ ॥ ୪୩॥
• ଅରିଷଡ୍ଵର୍ଗମୁକ୍ତୋଽସ୍ମି ଅନ୍ତରାଦନ୍ତରୋଽସ୍ମ୍ଯହମ୍ ।
• ଦେଶକାଲଵିହୀନୋଽସ୍ମି ଦିଗମ୍ବରମୁଖୋଽସ୍ମ୍ଯହମ୍ ॥ ୪୪॥
• ନାସ୍ତି ହାସ୍ତି ଵିମୁକ୍ତୋଽସ୍ମି ନକାରରହିତୋଽସ୍ମ୍ଯହମ୍ ।
• ସର୍ଵଚିନ୍ମାତ୍ରରୂପୋଽସ୍ମି ସଚ୍ଚିଦାନନ୍ଦମସ୍ମ୍ଯହମ୍ ॥ ୪୫॥
• ଅଖଣ୍ଡାକାରରୂପୋଽସ୍ମି ଅଖଣ୍ଡାକାରମସ୍ମ୍ଯହମ୍ ।
• ପ୍ରପଞ୍ଚଚିତ୍ତରୂପୋଽସ୍ମି ପ୍ରପଞ୍ଚରହିତୋଽସ୍ମ୍ଯହମ୍ ॥ ୪୬॥
• ସର୍ଵପ୍ରକାରରୂପୋଽସ୍ମି ସଦ୍ଭାଵାଵର୍ଜିତୋଽସ୍ମ୍ଯହମ୍ ।
• କାଲତ୍ରଯଵିହୀନୋଽସ୍ମି କାମାଦିରହିତୋଽସ୍ମ୍ଯହମ୍ ॥ ୪୭॥
• କାଯକାଯିଵିମୁକ୍ତୋଽସ୍ମି ନିର୍ଗୁଣପ୍ରଭଵୋଽସ୍ମ୍ଯହମ୍ ।
• ମୁକ୍ତିହୀନୋଽସ୍ମି ମୁକ୍ତୋଽସ୍ମି ମୋକ୍ଷହୀନୋଽସ୍ମ୍ଯହଂ ସଦା ॥ ୪୮॥
• ସତ୍ଯାସତ୍ଯଵିହୀନୋଽସ୍ମି ସଦା ସନ୍ମାତ୍ରମସ୍ମ୍ଯହମ୍ ।
• ଗନ୍ତଵ୍ଯଦେଶହୀନୋଽସ୍ମି ଗମନାରହିତୋଽସ୍ମ୍ଯହମ୍ ॥ ୪୯॥
• ସର୍ଵଦା ସ୍ମରରୂପୋଽସ୍ମି ଶାନ୍ତୋଽସ୍ମି ସୁହିତୋଽସ୍ମ୍ଯହମ୍ ।
• ଏଵଂ ସ୍ଵାନୁଭଵଂ ପ୍ରୋକ୍ତଂ ଏତତ୍ ପ୍ରକରଣଂ ମହତ୍ ॥ ୫୦॥
• ଯଃ ଶୃଣୋତି ସକୃଦ୍ଵାପି ବ୍ରହ୍ମୈଵ ଭଵତି ସ୍ଵଯମ୍ ।
• ପିଣ୍ଡାଣ୍ଡସଂଭଵଜଗଦ୍ଗତଖଣ୍ଡନୋଦ୍ଯ-
• ଦ୍ଵେତଣ୍ଡଶୁଣ୍ଡନିଭପୀଵରବାହୁଦଣ୍ଡ ।
• ବ୍ରହ୍ମୋରୁମୁଣ୍ଡକଲିତାଣ୍ଡଜଵାହବାଣ
• କୋଦଣ୍ଡଭୂଧରଧରଂ ଭଜତାମଖଣ୍ଡମ୍ ॥ ୫୧॥
• ଵିଶ୍ଵାତ୍ମନ୍ଯଦ୍ଵିତୀଯେ ଭଗଵତି ଗିରିଜାନାଯକେ କାଶରୂପେ
• ନୀରୂପେ ଵିଶ୍ଵରୂପେ ଗତଦୁରିତଧିଯଃ ପ୍ରାପ୍ନୁଵନ୍ତ୍ଯାତ୍ମଭାଵମ୍ ।
• ଅନ୍ଯେ ଭେଦଧିଯଃ ଶ୍ରୁତିପ୍ରକଥିତୈର୍ଵର୍ଣାଶ୍ରମୋତ୍ଥଶ୍ରମୈଃ
• ତାନ୍ତାଃ ଶାନ୍ତିଵିଵର୍ଜିତା ଵିଷଯିଣୋ ଦୁଃଖଂ ଭଜନ୍ତ୍ଯନ୍ଵହମ୍ ॥ ୫୨॥

• ॥ ଇତି ଶ୍ରୀଶିଵରହସ୍ଯେ ଶଙ୍କରାଖ୍ଯେ ଷଷ୍ଠାଂଶେ ଋଭୁନିଦାଘସଂଵାଦେ ସ୍ଵାତ୍ମନିରୂପଣଂ ନାମ ସପ୍ତମୋଽଧ୍ଯାଯଃ ॥

Special Thanks

The Sanskrit works, published by Sri Ramanasramam, have been approved to be posted on sanskritdocuments.org by permission of Sri V.S. Ramanan, President, Sri Ramanasramam.

Credits

Encoded by Anil Sharma anilandvijaya at gmail.com
Proofread by Sunder Hattangadi and Anil Sharma

https://sanskritdocuments.org

Send corrections to sanskrit at cheerful.com