ଋଭୁଗୀତା ୪୮ ॥ ସ୍କନ୍ଦ-କୃତ ଶିଵଵ୍ରତୋପଦେଶ ଵର୍ଣନମ୍ ॥
ସ୍କନ୍ଦଃ -
- ଜ୍ଞାନାଙ୍ଗସାଧନଂ ଵକ୍ଷ୍ଯେ ଶୃଣୁ ଵକ୍ଷ୍ଯାମି ତେ ହିତମ୍ ।
- ଯତ୍ କୃତ୍ଵା ଜ୍ଞାନମାପ୍ନୋତି ତତ୍ ପ୍ରାଦାତ୍ ପରମେଷ୍ଠିନଃ ॥ ୧॥
- ଜୈଗୀଷଵ୍ଯ ଶୃଣୁଷ୍ଵୈତତ୍ ସାଵଧାନେନ ଚେତସା ।
- ପ୍ରଥମଂ ଵେଦସଂପ୍ରୋକ୍ତଂ କର୍ମାଚରଣମିଷ୍ଯତେ ॥ ୨॥
- ଉପନୀତୋ ଦ୍ଵିଜୋ ଵାପି ଵୈଶ୍ଯଃ କ୍ଷତ୍ରିଯ ଏଵ ଵା ।
- ଅଗ୍ନିରିତ୍ଯାଦିଭିର୍ମନ୍ତ୍ରୈର୍ଭସ୍ମଧୃକ୍ ପୂଯତେ ତ୍ଵଘୈଃ ॥ ୩॥
- ତ୍ରିଯାଯୁଷୈସ୍ତ୍ର୍ଯମ୍ବକୈଶ୍ଚ ତ୍ରିପୁଣ୍ଡ୍ରଂ ଭସ୍ମନାଽଽଚରେତ୍ ।
- ଲିଙ୍ଗାର୍ଚନପରୋ ନିତ୍ଯଂ ରୁଦ୍ରାକ୍ଷାନ୍ ଧାରଯନ୍ କ୍ରମୈଃ ॥ ୪॥
- କଣ୍ଠେ ବାହ୍ଵୋର୍ଵକ୍ଷସୀ ଚ ମାଲାଭିଃ ଶିରସା ତଥା ।
- ତ୍ରିପୁଣ୍ଡ୍ରଵଦ୍ଧାରଯେତ ରୁଦ୍ରାକ୍ଷାନ୍ କ୍ରମଶୋ ମୁନେ ॥ ୫॥
- ଏକାନନଂ ଦ୍ଵିଵକ୍ତ୍ରଂ ଵା ତ୍ରିଵକ୍ତ୍ରଂ ଚତୁରାସ୍ଯକମ୍ ।
- ପଞ୍ଚଵକ୍ତ୍ରଂ ଚ ଷଟ୍ ସପ୍ତ ତଥାଷ୍ଟଦଶକଂ ନଵ ॥ ୬॥
- ଏକାଦଶଂ ଦ୍ଵାଦଶଂ ଵା ତଥୋର୍ଧ୍ଵଂ ଧାରଯେତ୍ କ୍ରମାତ୍ ।
- ଭସ୍ମଧାରଣମାତ୍ରେଣ ପ୍ରସୀଦତି ମହେଶ୍ଵରଃ ॥ ୭॥
- ରୁଦ୍ରାକ୍ଷଧାରଣାଦେଵ ନରୋ ରୁଦ୍ରତ୍ଵମାପ୍ନୁଯାତ୍ ।
- ଭସ୍ମରୁଦ୍ରାକ୍ଷଧୃଙ୍ମର୍ତ୍ଯୋ ଜ୍ଞାନାଙ୍ଗୀ ଭଵତି ପ୍ରିଯଃ ॥ ୮॥
- ରୁଦ୍ରାଧ୍ଯାଯୀ ଭସ୍ମନିଷ୍ଠଃ ପଞ୍ଚାକ୍ଷରଜପାଧରଃ ।
- ଭସ୍ମୋଦ୍ଧୂଲିତଦେହୋଽଯଂ ଶ୍ରୀରୁଦ୍ରଂ ପ୍ରଜପନ୍ ଦ୍ଵିଜଃ ॥ ୯॥
- ସର୍ଵପାପୈର୍ଵିମୁକ୍ତଶ୍ଚ ଜ୍ଞାନନିଷ୍ଠୋ ଭଵେନ୍ମୁନେ ।
- ଭସ୍ମସଂଛନ୍ନସର୍ଵାଙ୍ଗୋ ଭସ୍ମଫାଲତ୍ରିପୁଣ୍ଡ୍ରକଃ ॥ ୧୦॥
- ଵେଦମୌଲିଜଵାକ୍ଯେଷୁ ଵିଚାରାଧିକୃତୋ ଭଵେତ୍ ।
- ନାନ୍ଯପୁଣ୍ଡ୍ରଧରୋ ଵିପ୍ରୋ ଯତିର୍ଵା ଵିପ୍ରସତ୍ତମ ॥ ୧୧॥
- ଶମାଦିନିଯମୋପେତଃ କ୍ଷମାଯୁକ୍ତୋଽପ୍ଯସଂସ୍କୃତଃ ।
- ଶିରୋଵ୍ରତମିଦଂ ପ୍ରୋକ୍ତଂ ଭସ୍ମଧାରଣମେଵ ହି ॥ ୧୨॥
- ଶିରୋଵ୍ରତଂ ଚ ଵିଧିଵଦ୍ଯୈଶ୍ଚୀର୍ଣଂ ମୁନିସତ୍ତମ ।
- ତେଷାମେଵ ବ୍ରହ୍ମଵିଦ୍ଯାଂ ଵଦେତ ଗୁରୁରାସ୍ତିକଃ ॥ ୧୩॥
- ଶାଂଭଵା ଏଵ ଵେଦେଷୁ ନିଷ୍ଠା ନଷ୍ଟାଶୁଭାଃ ପରମ୍ ।
- ଶିଵପ୍ରସାଦସଂପନ୍ନୋ ଭସ୍ମରୁଦ୍ରାକ୍ଷଧାରକଃ ॥ ୧୪॥
- ରୁଦ୍ରାଧ୍ଯାଯଜପାସକ୍ତଃ ପଞ୍ଚାକ୍ଷରପରାଯଣଃ ।
- ସ ଏଵ ଵେଦଵେଦାନ୍ତଶ୍ରଵଣେଽଧିକୃତୋ ଭଵେତ୍ ॥ ୧୫॥
- ନାନ୍ଯପୁଣ୍ଡ୍ରଧରୋ ଵିପ୍ରଃ କୃତ୍ଵାପି ଶ୍ରଵଣଂ ବହୁ ।
- ନୈଵ ଲଭ୍ଯେତ ତଦ୍ଜ୍ଞାନଂ ପ୍ରସାଦେନ ଵିନେଶିତୁଃ ॥ ୧୬॥
- ପ୍ରସାଦଜନକଂ ଶମ୍ଭୋର୍ଭସ୍ମଧାରଣମେଵ ହି ।
- ଶିଵପ୍ରସାଦହୀନାନାଂ ଜ୍ଞାନଂ ନୈଵୋପଜାଯତେ ॥ ୧୭॥
- ପ୍ରସାଦେ ସତି ଦେଵସ୍ଯ ଵିଜ୍ଞାନସ୍ଫୁରଣଂ ଭଵେତ୍ ।
- ରୁଦ୍ରାଧ୍ଯାଯଜାପିନାଂ ତୁ ଭସ୍ମଧାରଣପୂର୍ଵକମ୍ ॥ ୧୮॥
- ପ୍ରସାଦୋ ଜାଯତେ ଶମ୍ଭୋଃ ପୁନରାଵୃତ୍ତିଵର୍ଜିତଃ ।
- ପ୍ରସାଦେ ସତି ଦେଵସ୍ଯ ଵେଦାନ୍ତସ୍ଫୁରଣଂ ଭଵେତ୍ ॥ ୧୯॥
- ତସ୍ଯୈଵାକଥିତା ହ୍ଯର୍ଥାଃ ପ୍ରକାଶନ୍ତେ ମହାତ୍ମନଃ ।
- ପଞ୍ଚାକ୍ଷରଜପାଦେଵ ପଞ୍ଚାସ୍ଯଧ୍ଯାନପୂର୍ଵକମ୍ ॥ ୨୦॥
- ତସ୍ଯୈଵ ଭଵତି ଜ୍ଞାନଂ ଶିଵପ୍ରୋକ୍ତମିଦଂ ଧ୍ରୁଵମ୍ ।
- ସର୍ଵଂ ଶିଵାତ୍ମକଂ ଭାତି ଜଗଦେତତ୍ ଚରାଚରମ୍ ॥ ୨୧॥
- ସ ପ୍ରସାଦୋ ମହେଶସ୍ଯ ଵିଜ୍ଞେଯଃ ଶାଂଭଵୋତ୍ତମୈଃ ।
- ଶିଵଲିଙ୍ଗାର୍ଚନାଦେଵ ପ୍ରସାଦଃ ଶାଂଭଵୋତ୍ତମେ ॥ ୨୨॥
- ନିଯମାଦ୍ବିଲ୍ଵପତ୍ରୈଶ୍ଚ ଭସ୍ମଧାରଣପୂର୍ଵକମ୍ ।
- ପ୍ରସାଦୋ ଜାଯତେ ଶମ୍ଭୋଃ ସାକ୍ଷାଦ୍ଜ୍ଞାନପ୍ରକାଶକଃ ॥ ୨୩॥
- ଶିଵକ୍ଷେତ୍ରନିଵାସେନ ଜ୍ଞାନଂ ସମ୍ଯକ୍ ଦୃଢଂ ଭଵେତ୍ ।
- ଶିଵକ୍ଷେତ୍ରନିଵାସେ ତୁ ଭସ୍ମଧାର୍ଯଧିକାରଵାନ୍ ॥ ୨୪॥
- ନକ୍ତାଶନାର୍ଚନାଦେଵ ପ୍ରୀଯେତ ଭଗଵାନ୍ ଭଵଃ ।
- ପ୍ରଦୋଷପୂଜନଂ ଶଂଭୋଃ ପ୍ରସାଦଜନକଂ ପରମ୍ ॥ ୨୫॥
- ସୋମଵାରେ ନିଶୀଥେଷୁ ପୂଜନଂ ପ୍ରିଯମୀଶିତୁଃ ।
- ଭୂତାଯାଂ ଭୂତନାଥସ୍ଯ ପୂଜନଂ ପରମଂ ପ୍ରିଯମ୍ ॥ ୨୬॥
- ଶିଵଶବ୍ଦୋଚ୍ଚାରଣଂ ଚ ପ୍ରସାଦଜନକଂ ମହତ୍ ।
- ଜ୍ଞାନାଙ୍ଗସାଧନେଷ୍ଵେଵଂ ଶିଵଭକ୍ତାର୍ଚନଂ ମହତ୍ ॥ ୨୭॥
- ଭକ୍ତାନାମର୍ଚନାଦେଵ ଶିଵଃ ପ୍ରୀତୋ ଭଵିଷ୍ଯତି ।
- ଇତ୍ଯେତତ୍ତଂ ସମାସେନ ଜ୍ଞାନାଙ୍ଗଂ କଥିତଂ ମଯା ।
- ଅକୈତଵେନ ଭାଵେନ ଶ୍ରଵଣୀଯୋ ମହେଶ୍ଵରଃ ॥ ୨୮॥
ସୂତଃ -
- ଯଃ କୋଽପି ପ୍ରସଭଂ ପ୍ରଦୋଷସମଯେ ବିଲ୍ଵୀଦଲାଲଙ୍କୃତଂ
- ଲିଙ୍ଗଂ ତୁଙ୍ଗମପାରପୁଣ୍ଯଵିଭଵୈଃ ପଶ୍ଯେଦଥାର୍ଚେତ ଵା ।
- ପ୍ରାପ୍ତଂ ରାଜ୍ଯମଵାପ୍ଯ କାମହୃଦଯସ୍ତୁଷ୍ଯେଦକାମୋ ଯଦି
- ମୁକ୍ତିଦ୍ଵାରମପାଵୃତଂ ସ ତୁ ଲଭେତ୍ ଶମ୍ଭୋଃ କଟାକ୍ଷାଙ୍କୁରୈଃ ॥ ୨୯॥
- ଅଚଲାତୁଲରାଜକନ୍ଯକାକୁଚଲୀଲାମଲବାହୁଜାଲମୀଶମ୍ ।
- ଭଜତାମନଲାକ୍ଷିପାଦପଦ୍ମଂ ଭଵଲୀଲଂ ନ ଭଵେତ ଚିତ୍ତବାଲମ୍ ॥ ୩୦॥
- ଭସ୍ମତ୍ରିପୁଣ୍ଡ୍ରରଚିତାଙ୍ଗକବାହୁଫାଲ-
- ରୁଦ୍ରାକ୍ଷଜାଲକଵଚାଃ ଶ୍ରୁତିସୂକ୍ତିମାଲାଃ ।
- ଵେଦୋରୁରତ୍ନପଦକାଙ୍କିତଶମ୍ଭୁନାମ-
- ଲୋଲା ହି ଶାଂଭଵଵରାଃ ପରିଶୀଲଯନ୍ତି ॥ ୩୧॥
- ॥ ଇତି ଶ୍ରୀଶିଵରହସ୍ଯେ ଶଙ୍କରାଖ୍ଯେ ଷଷ୍ଠାଂଶେ ଋଭୁନିଦାଘସଂଵାଦେ ସ୍କନ୍ଦକୃତଶିଵଵ୍ରତୋପଦେଶଵର୍ଣନଂ ନାମ ଅଷ୍ଟଚତ୍ଵାରିଂଶୋଽଧ୍ଯାଯଃ ॥
Special Thanks
The Sanskrit works, published by Sri Ramanasramam, have been approved to be posted on sanskritdocuments.org by permission of Sri V.S. Ramanan, President, Sri Ramanasramam.
Credits
Encoded by Anil Sharma anilandvijaya at gmail.com
Proofread by Sunder Hattangadi and Anil Sharma
https://sanskritdocuments.org
Send corrections to sanskrit at cheerful.com