Ribhu Gita - Siva Rahasya Purana Amsha 6

ଋଭୁଗୀତା ୩୭ ॥ ସର୍ଵ-ସିଦ୍ଧାନ୍ତ ପ୍ରକରଣମ୍ ॥

ଋଭୁଃ -

ନିଦାଘ ଶୃଣୁ ଵକ୍ଷ୍ଯାମି ରହସ୍ଯଂ ପରମଦ୍ଭୁତମ୍ ।
ଶ୍ଲୋକୈକଶ୍ରଵଣେନୈଵ ସଦ୍ଯୋ ମୋକ୍ଷମଵାପ୍ନୁଯାତ୍ ॥ ୧॥
ଇଦଂ ଦୃଷ୍ଟଂ ପରଂ ବ୍ରହ୍ମ ଦୃଶ୍ଯଵଦ୍ଭାତି ଚିତ୍ତତଃ ।
ସର୍ଵଂ ଚୈତନ୍ଯମାତ୍ରତ୍ଵାତ୍ ନାନ୍ଯତ୍ କିଞ୍ଚିନ୍ନ ଵିଦ୍ଯତେ ॥ ୨॥
ଇଦମେଵ ହି ନାସ୍ତ୍ଯେଵ ଅଯମିତ୍ଯପି ନାସ୍ତି ହି ।
ଏକ ଏଵାପ୍ଯଣୁର୍ଵାପି ନାସ୍ତି ନାସ୍ତି ନ ସଂଶଯଃ ॥ ୩॥
ଵ୍ଯଵହାରମିଦଂ କ୍ଵାପି ଵାର୍ତାମାତ୍ରମପି କ୍ଵ ଵା ।
ବନ୍ଧରୂପଂ ବନ୍ଧଵାର୍ତା ବନ୍ଧକାର୍ଯଂ ପରଂ ଚ ଵା ॥ ୪॥
ସନ୍ମାତ୍ରକାର୍ଯଂ ସନ୍ମାତ୍ରମହଂ ବ୍ରହ୍ମେତି ନିଶ୍ଚଯମ୍ ।
ଦୁଃଖଂ ସୁଖଂ ଵା ବୋଧୋ ଵା ସାଧକଂ ସାଧ୍ଯନିର୍ଣଯଃ ॥ ୫॥
ଆତ୍ମେତି ପରମାତ୍ମେତି ଜୀଵାତ୍ମେତି ପୃଥଙ୍ ନ ହି ।
ଦେହୋଽହମିତି ମୂର୍ତୋଽହଂ ଜ୍ଞାନଵିଜ୍ଞାନଵାନହମ୍ ॥ ୬॥
କାର୍ଯକାରଣରୂପୋଽହମନ୍ତଃକରଣକାର୍ଯକମ୍ ।
ଏକମିତ୍ଯେକମାତ୍ରଂ ଵା ନାସ୍ତି ନାସ୍ତୀତି ଭାଵଯ ॥ ୭॥
ସର୍ଵସଙ୍କଲ୍ପମାତ୍ରେତି ସର୍ଵଂ ବ୍ରହ୍ମେତି ଵା ଜଗତ୍ ।
ତତ୍ତ୍ଵଜ୍ଞାନଂ ପରଂ ବ୍ରହ୍ମ ଓଙ୍କାରାର୍ଥଂ ସୁଖଂ ଜପମ୍ ॥ ୮॥
ଦ୍ଵୈତାଦ୍ଵୈତଂ ସଦାଦ୍ଵୈତଂ ତଥା ମାନାଵମାନକମ୍ ।
ସର୍ଵଂ ଚୈତନ୍ଯମାତ୍ରତ୍ଵାତ୍ ନାନ୍ଯତ୍ କିଞ୍ଚିନ୍ନ ଵିଦ୍ଯତେ ॥ ୯॥
ଆତ୍ମାନନ୍ଦମହଂ ବ୍ରହ୍ମ ପ୍ରଜ୍ଞାନଂ ବ୍ରହ୍ମ ଏଵ ହି ।
ଇଦଂ ରୂପମହଂ ରୂପଂ ପ୍ରିଯାପ୍ରିଯଵିଚାରଣମ୍ ॥ ୧୦॥
ଯଦ୍ଯତ୍ ସଂଭାଵ୍ଯତେ ଲୋକେ ଯଦ୍ଯତ୍ ସାଧନକଲ୍ପନମ୍ ।
ଯଦ୍ଯନ୍ତରହିତଂ ବ୍ରହ୍ମଭାଵନଂ ଚିତ୍ତନିର୍ମିତମ୍ ॥ ୧୧॥
ସ୍ଥୂଲଦେହୋଽହମେଵାତ୍ର ସୂକ୍ଷ୍ମଦେହୋଽହମେଵ ହି ।
ବୁଦ୍ଧେର୍ଭେଦଂ ମନୋଭେଦଂ ଅହଂକାରଂ ଜଡଂ ଚ ତତ୍ ॥ ୧୨॥
ସର୍ଵଂ ଚୈତନ୍ଯମାତ୍ରତ୍ଵାତ୍ ନାନ୍ଯତ୍ କିଞ୍ଚିନ୍ନ ଵିଦ୍ଯତେ ।
ଶ୍ରଵଣଂ ମନନଂ ଚୈଵ ସାକ୍ଷାତ୍କାରଵିଚାରଣମ୍ ॥ ୧୩॥
ଆତ୍ମୈଵାହଂ ପରଂ ଚୈଵ ନାହଂ ମୋହମଯଂ ସ୍ଵଯମ୍ ।
ବ୍ରହ୍ମୈଵ ସର୍ଵମେଵେଦଂ ବ୍ରହ୍ମୈଵ ପରମଂ ପଦମ୍ ॥ ୧୪॥
ବ୍ରହ୍ମୈଵ କାରଣଂ କାର୍ଯଂ ବ୍ରହ୍ମୈଵ ଜଗତାଂ ଜଯଃ ।
ବ୍ରହ୍ମୈଵ ସର୍ଵଂ ଚୈତନ୍ଯଂ ବ୍ରହ୍ମୈଵ ମନସାଯତେ ॥ ୧୫॥
ବ୍ରହ୍ମୈଵ ଜୀଵଵଦ୍ଭାତି ବ୍ରହ୍ମୈଵ ଚ ହରୀଯତେ ।
ବ୍ରହ୍ମୈଵ ଶିଵଵଦ୍ଭାତି ବ୍ରହ୍ମୈଵ ପ୍ରିଯମାତ୍ମନଃ ॥ ୧୬॥
ବ୍ରହ୍ମୈଵ ଶାନ୍ତିଵଦ୍ଭାତି ବ୍ରହ୍ମଣୋଽନ୍ଯନ୍ନ କିଞ୍ଚନ ।
ନାହଂ ନ ଚାଯଂ ନୈଵାନ୍ଯନ୍ନୋତ୍ପନ୍ନଂ ନ ପରାତ୍ ପରମ୍ ॥ ୧୭॥
ନ ଚେଦଂ ନ ଚ ଶାସ୍ତ୍ରାର୍ଥଂ ନ ମୀମାଂସଂ ନ ଚୋଦ୍ଭଵମ୍ ।
ନ ଲକ୍ଷଣଂ ନ ଵେଦାଦି ନାପି ଚିତ୍ତଂ ନ ମେ ମନଃ ॥ ୧୮॥
ନ ମେ ନାଯଂ ନେଦମିଦଂ ନ ବୁଦ୍ଧିନିଶ୍ଚଯଂ ସଦା ।
କଦାଚିଦପି ନାସ୍ତ୍ଯେଵ ସତ୍ଯଂ ସତ୍ଯଂ ନ କିଞ୍ଚନ ॥ ୧୯॥
ନୈକମାତ୍ରଂ ନ ଚାଯଂ ଵା ନାନ୍ତରଂ ନ ବହିର୍ନ ହି ।
ଈଷଣ୍ମାତ୍ରଂ ଚ ନ ଦ୍ଵୈତଂ ନ ଜନ୍ଯଂ ନ ଚ ଦୃଶ୍ଯକମ୍ ॥ ୨୦॥
ନ ଭାଵନଂ ନ ସ୍ମରଣଂ ନ ଵିସ୍ମରଣମଣ୍ଵପି ।
ନ କାଲଦେଶକଲନଂ ନ ସଙ୍କଲ୍ପଂ ନ ଵେଦନମ୍ ॥ ୨୧॥
ନ ଵିଜ୍ଞାନଂ ନ ଦେହାନ୍ଯଂ ନ ଵେଦୋଽହଂ ନ ସଂସୃତିଃ ।
ନ ମେ ଦୁଃଖଂ ନ ମେ ମୋକ୍ଷଂ ନ ଗତିର୍ନ ଚ ଦୁର୍ଗତିଃ ॥ ୨୨॥
ନାତ୍ମା ନାହଂ ନ ଜୀଵୋଽହଂ ନ କୂଟସ୍ଥୋ ନ ଜାଯତେ ।
ନ ଦେହୋଽହଂ ନ ଚ ଶ୍ରୋତ୍ରଂ ନ ତ୍ଵଗିନ୍ଦ୍ରିଯଦେଵତା ॥ ୨୩॥
ସର୍ଵଂ ଚୈତନ୍ଯମାତ୍ରତ୍ଵାତ୍ ସର୍ଵଂ ନାସ୍ତ୍ଯେଵ ସର୍ଵଦା ।
ଅଖଣ୍ଡାକାରରୂପତ୍ଵାତ୍ ସର୍ଵଂ ନାସ୍ତ୍ଯେଵ ସର୍ଵଦା ॥ ୨୪॥
ହୁଂକାରସ୍ଯାଵକାଶୋ ଵା ହୁଂକାରଜନନଂ ଚ ଵା ।
ନାସ୍ତ୍ଯେଵ ନାସ୍ତି ନାସ୍ତ୍ଯେଵ ନାସ୍ତି ନାସ୍ତି କଦାଚନ ॥ ୨୫॥
ଅନ୍ଯତ୍ ପଦାର୍ଥମଲ୍ପଂ ଵା ଅନ୍ଯଦେଵାନ୍ଯଭାଷଣମ୍ ।
ଆତ୍ମନୋଽନ୍ଯଦସତ୍ଯଂ ଵା ସତ୍ଯଂ ଵା ଭ୍ରାନ୍ତିରେଵ ଚ ॥ ୨୬॥
ନାସ୍ତ୍ଯେଵ ନାସ୍ତି ନାସ୍ତ୍ଯେଵ ନାସ୍ତି ଶବ୍ଦୋଽପି ନାସ୍ତି ହି ।
ସର୍ଵଂ ଚୈତନ୍ଯମାତ୍ରତ୍ଵାତ୍ ସର୍ଵଂ ନାସ୍ତ୍ଯେଵ ସର୍ଵଦା ॥ ୨୭॥
ସର୍ଵଂ ବ୍ରହ୍ମ ନ ସନ୍ଦେହୋ ବ୍ରହ୍ମୈଵାହଂ ନ ସଂଶଯଃ ।
ଵାକ୍ଯଂ ଚ ଵାଚକଂ ସର୍ଵଂ ଵକ୍ତା ଚ ତ୍ରିପୁଟୀଦ୍ଵଯମ୍ ॥ ୨୮॥
ଜ୍ଞାତା ଜ୍ଞାନଂ ଜ୍ଞେଯଭେଦଂ ମାତୃମାନମିତି ପ୍ରିଯମ୍ ।
ଯଦ୍ଯଚ୍ଛାସ୍ତ୍ରେଷୁ ନିର୍ଣୀତଂ ଯଦ୍ଯଦ୍ଵେଦେଷୁ ନିଶ୍ଚିତମ୍ ॥ ୨୯॥
ପରାପରମତୀତଂ ଚ ଅତୀତୋଽହମଵେଦନମ୍ ।
ଗୁରୁର୍ଗୁରୂପଦେଶଶ୍ଚ ଗୁରୁଂ ଵକ୍ଷ୍ଯେ ନ କସ୍ଯଚିତ୍ ॥ ୩୦॥
ଗୁରୁରୂପା ଗୁରୁଶ୍ରଦ୍ଧା ସଦା ନାସ୍ତି ଗୁରୁଃ ସ୍ଵଯମ୍ ।
ଆତ୍ମୈଵ ଗୁରୁରାତ୍ମୈଵ ଅନ୍ଯାଭାଵାନ୍ନ ସଂଶଯଃ ॥ ୩୧॥
ଆତ୍ମନଃ ଶୁଭମାତ୍ମୈଵ ଅନ୍ଯାଭାଵାନ୍ନ ସଂଶଯଃ ।
ଆତ୍ମନୋ ମୋହମାତ୍ମୈଵ ଆତ୍ମନୋଽସ୍ତି ନ କିଞ୍ଚନ ॥ ୩୨॥
ଆତ୍ମନଃ ସୁଖମାତ୍ମୈଵ ଅନ୍ଯନ୍ନାସ୍ତି ନ ସଂଶଯଃ ।
ଆତ୍ମନ୍ଯେଵାତ୍ମନଃ ଶକ୍ତିଃ ଆତ୍ମନ୍ଯେଵାତ୍ମନଃ ପ୍ରିଯମ୍ ॥ ୩୩॥
ଆତ୍ମନ୍ଯେଵାତ୍ମନଃ ସ୍ନାନଂ ଆତ୍ମନ୍ଯେଵାତ୍ମନୋ ରତିଃ ।
ଆତ୍ମଜ୍ଞାନଂ ପରଂ ଶ୍ରେଯଃ ଆତ୍ମଜ୍ଞାନଂ ସୁଦୁର୍ଲଭମ୍ ॥ ୩୪॥
ଆତ୍ମଜ୍ଞାନଂ ପରଂ ବ୍ରହ୍ମ ଆତ୍ମଜ୍ଞାନଂ ସୁଖାତ୍ ସୁଖମ୍ ।
ଆତ୍ମଜ୍ଞାନାତ୍ ପରଂ ନାସ୍ତି ଆତ୍ମଜ୍ଞାନାତ୍ ସ୍ମୃତିର୍ନ ହି ॥ ୩୫॥
ବ୍ରହ୍ମୈଵାତ୍ମା ନ ସନ୍ଦେହ ଆତ୍ମୈଵ ବ୍ରହ୍ମଣଃ ସ୍ଵଯମ୍ ।
ସ୍ଵଯମେଵ ହି ସର୍ଵତ୍ର ସ୍ଵଯମେଵ ହି ଚିନ୍ମଯଃ ॥ ୩୬॥
ସ୍ଵଯମେଵ ଚିଦାକାଶଃ ସ୍ଵଯମେଵ ନିରନ୍ତରମ୍ ।
ସ୍ଵଯମେଵ ଚ ନାନାତ୍ମା ସ୍ଵଯମେଵ ଚ ନାପରଃ ॥ ୩୭॥
ସ୍ଵଯମେଵ ଗୁଣାତୀତଃ ସ୍ଵଯମେଵ ମହତ୍ ସୁଖମ୍ ।
ସ୍ଵଯମେଵ ହି ଶାନ୍ତାତ୍ମା ସ୍ଵଯମେଵ ହି ନିଷ୍କଲଃ ॥ ୩୮॥
ସ୍ଵଯମେଵ ଚିଦାନନ୍ଦଃ ସ୍ଵଯମେଵ ମହତ୍ପ୍ରଭୁଃ ।
ସ୍ଵଯମେଵ ସଦା ସାକ୍ଷୀ ସ୍ଵଯମେଵ ସଦାଶିଵଃ ॥ ୩୯॥
ସ୍ଵଯମେଵ ହରିଃ ସାକ୍ଷାତ୍ ସ୍ଵଯମେଵ ପ୍ରଜାପତିଃ ।
ସ୍ଵଯମେଵ ପରଂ ବ୍ରହ୍ମ ବ୍ରହ୍ମ ଏଵ ସ୍ଵଯଂ ସଦା ॥ ୪୦॥
ସର୍ଵଂ ବ୍ରହ୍ମ ସ୍ଵଯଂ ବ୍ରହ୍ମ ସ୍ଵଯଂ ବ୍ରହ୍ମ ନ ସଂଶଯଃ ।
ଦୃଢନିଶ୍ଚଯମେଵ ତ୍ଵଂ ସର୍ଵଥା କୁରୁ ସର୍ଵଦା ॥ ୪୧॥
ଵିଚାରଯନ୍ ସ୍ଵଯଂ ବ୍ରହ୍ମ ବ୍ରହ୍ମମାତ୍ରଂ ସ୍ଵଯଂ ଭଵେତ୍ ।
ଏତଦେଵ ପରଂ ବ୍ରହ୍ମ ଅହଂ ବ୍ରହ୍ମେତି ନିଶ୍ଚଯଃ ॥ ୪୨॥
ଏଷ ଏଵ ପରୋ ମୋକ୍ଷ ଅହଂ ବ୍ରହ୍ମେତି ନିଶ୍ଚଯଃ ।
ଏଷ ଏଵ କୃତାର୍ଥୋ ହି ଏଷ ଏଵ ସୁଖଂ ସଦା ॥ ୪୩॥
ଏତଦେଵ ସଦା ଜ୍ଞାନଂ ସ୍ଵଯଂ ବ୍ରହ୍ମ ସ୍ଵଯଂ ମହତ୍ ।
ଅହଂ ବ୍ରହ୍ମ ଏତଦେଵ ସଦା ଜ୍ଞାନଂ ସ୍ଵଯଂ ମହତ୍ ॥ ୪୪॥
ଅହଂ ବ୍ରହ୍ମ ଏତଦେଵ ସ୍ଵଭାଵଂ ସତତଂ ନିଜମ୍ ।
ଅହଂ ବ୍ରହ୍ମ ଏତଦେଵ ସଦା ନିତ୍ଯଂ ସ୍ଵଯଂ ସଦା ॥ ୪୫॥
ଅହଂ ବ୍ରହ୍ମ ଏତଦେଵ ବନ୍ଧନାଶଂ ନ ସଂଶଯଃ ।
ଅହଂ ବ୍ରହ୍ମ ଏତଦେଵ ସର୍ଵସିଦ୍ଧାନ୍ତନିଶ୍ଚଯମ୍ ॥ ୪୬॥
ଏଷ ଵେଦାନ୍ତସିଦ୍ଧାନ୍ତ ଅହଂ ବ୍ରହ୍ମ ନ ସଂଶଯଃ ।
ସର୍ଵୋପନିଷଦାମର୍ଥଃ ସର୍ଵାନନ୍ଦମଯଂ ଜଗତ୍ ॥ ୪୭॥
ମହାଵାକ୍ଯସ୍ଯ ସିଦ୍ଧାନ୍ତ ଅହଂ ବ୍ରହ୍ମେତି ନିଶ୍ଚଯଃ ।
ସାକ୍ଷାଚ୍ଛିଵସ୍ଯ ସିଦ୍ଧାନ୍ତ ଅହଂ ବ୍ରହ୍ମେତି ନିଶ୍ଚଯଃ ॥ ୪୮॥
ନାରାଯଣସ୍ଯ ସିଦ୍ଧାନ୍ତ ଅହଂ ବ୍ରହ୍ମେତି ନିଶ୍ଚଯଃ ।
ଚତୁର୍ମୁଖସ୍ଯ ସିଦ୍ଧାନ୍ତ ଅହଂ ବ୍ରହ୍ମେତି ନିଶ୍ଚଯଃ ॥ ୪୯॥
ଋଷୀଣାଂ ହୃଦଯଂ ହ୍ଯେତତ୍ ଦେଵାନାମୁପଦେଶକମ୍ ।
ସର୍ଵଦେଶିକସିଦ୍ଧାନ୍ତ ଅହଂ ବ୍ରହ୍ମେତି ନିଶ୍ଚଯଃ ॥ ୫୦॥
ଯଚ୍ଚ ଯାଵଚ୍ଚ ଭୂତାନାଂ ମହୋପଦେଶ ଏଵ ତତ୍ ।
ଅହଂ ବ୍ରହ୍ମ ମହାମୋକ୍ଷଂ ପରଂ ଚୈତଦହଂ ସ୍ଵଯମ୍ ॥ ୫୧॥
ଅହଂ ଚାନୁଭଵଂ ଚୈତନ୍ମହାଗୋପ୍ଯମିଦଂ ଚ ତତ୍ ।
ଅହଂ ବ୍ରହ୍ମ ଏତଦେଵ ସଦା ଜ୍ଞାନଂ ସ୍ଵଯଂ ମହତ୍ ॥ ୫୨॥
ମହାପ୍ରକାଶମେଵୈତତ୍ ଅହଂ ବ୍ରହ୍ମ ଏଵ ତତ୍ ।
ଏତଦେଵ ମହାମନ୍ତ୍ରଂ ଏତଦେଵ ମହାଜପଃ ॥ ୫୩॥
ଏତଦେଵ ମହାସ୍ନାନମହଂ ବ୍ରହ୍ମେତି ନିଶ୍ଚଯଃ ।
ଏତଦେଵ ମହାତୀର୍ଥମହଂ ବ୍ରହ୍ମେତି ନିଶ୍ଚଯଃ ॥ ୫୪॥
ଏତଦେଵ ମହାଗଙ୍ଗା ଅହଂ ବ୍ରହ୍ମେତି ନିଶ୍ଚଯଃ ।
ଏଷ ଏଵ ପରୋ ଧର୍ମ ଅହଂ ବ୍ରହ୍ମେତି ନିଶ୍ଚଯଃ ॥ ୫୫॥
ଏଷ ଏଵ ମହାକାଶ ଅହଂ ବ୍ରହ୍ମେତି ନିଶ୍ଚଯଃ ।
ଏତଦେଵ ହି ଵିଜ୍ଞାନମହଂ ବ୍ରହ୍ମାସ୍ମି କେଵଲମ୍ ।
ସର୍ଵସିଦ୍ଧାନ୍ତମେଵୈତଦହଂ ବ୍ରହ୍ମେତି ନିଶ୍ଚଯଃ ॥ ୫୬॥
ସଵ୍ଯାସଵ୍ଯତଯାଦ୍ଯଵଜ୍ଞହୃଦଯା ଗୋପୋଦହାର୍ଯଃ ସ୍ରିଯଃ
ପଶ୍ଯନ୍ତ୍ଯମ୍ବୁଜମିତ୍ରମଣ୍ଡଲଗତଂ ଶଂଭୁଂ ହିରଣ୍ଯାତ୍ମକମ୍ ।
ସର୍ଵତ୍ର ପ୍ରସୃତୈଃ କରୈର୍ଜଗଦିଦଂ ପୁଷ୍ଣାତି ମୁଷ୍ଣନ୍ ଧନୈଃ
ଘୃଷ୍ଟଂ ଚୌଷଧିଜାଲମମ୍ବୁନିକରୈର୍ଵିଶ୍ଵୋତ୍ଥଧୂତଂ ହରଃ ॥ ୫୭॥

॥ ଇତି ଶ୍ରୀଶିଵରହସ୍ଯେ ଶଙ୍କରାଖ୍ଯେ ଷଷ୍ଠାଂଶେ ଋଭୁନିଦାଘସଂଵାଦେ ସର୍ଵସିଦ୍ଧାନ୍ତପ୍ରକରଣଂ ନାମ ସପ୍ତତ୍ରିଂଶୋଽଧ୍ଯାଯଃ ॥

Special Thanks

The Sanskrit works, published by Sri Ramanasramam, have been approved to be posted on sanskritdocuments.org by permission of Sri V.S. Ramanan, President, Sri Ramanasramam.

Credits

Encoded by Anil Sharma anilandvijaya at gmail.com
Proofread by Sunder Hattangadi and Anil Sharma

https://sanskritdocuments.org

Send corrections to sanskrit at cheerful.com