Ribhu Gita - Siva Rahasya Purana Amsha 6

ଋଭୁଗୀତା ୨୩ ॥ ରହସ୍ଯୋପଦେଶ ପ୍ରକରଣମ୍ ॥

ଋଭୁଃ -

ନିଦାଘ ଶୃଣୁ ଵକ୍ଷ୍ଯାମି ସର୍ଵଲୋକେଷୁ ଦୁର୍ଲଭମ୍ ।
ଇଦଂ ବ୍ରହ୍ମ ପରଂ ବ୍ରହ୍ମ ସଚ୍ଚିଦାନନ୍ଦ ଏଵ ହି ॥ ୧॥
ନାନାଵିଧଜନଂ ଲୋକଂ ନାନା କାରଣକାର୍ଯକମ୍ ।
ବ୍ରହ୍ମୈଵାନ୍ଯଦସତ୍ ସର୍ଵଂ ସଚ୍ଚିଦାନନ୍ଦ ଏଵ ହି ॥ ୨॥
ଅହଂ ବ୍ରହ୍ମ ସଦା ବ୍ରହ୍ମ ଅସ୍ମି ବ୍ରହ୍ମାହମେଵ ହି ।
କାଲୋ ବ୍ରହ୍ମ କ୍ଷଣୋ ବ୍ରହ୍ମ ଅହଂ ବ୍ରହ୍ମ ନ ସଂଶଯଃ ॥ ୩॥
ଵେଦୋ ବ୍ରହ୍ମ ପରଂ ବ୍ରହ୍ମ ସତ୍ଯଂ ବ୍ରହ୍ମ ପରାତ୍ ପରଃ ।
ହଂସୋ ବ୍ରହ୍ମ ହରିର୍ବ୍ରହ୍ମ ଶିଵୋ ବ୍ରହ୍ମ ଚିଦଵ୍ଯଯଃ ॥ ୪॥
ସର୍ଵୋପନିଷଦୋ ବ୍ରହ୍ମ ସାମ୍ଯଂ ବ୍ରହ୍ମ ସମୋଽସ୍ମ୍ଯହମ୍ ।
ଅଜୋ ବ୍ରହ୍ମ ରସୋ ବ୍ରହ୍ମ ଵିଯଦ୍ବ୍ରହ୍ମ ପରାତ୍ପରଃ ॥ ୫॥
ତ୍ରୁଟିର୍ବ୍ରହ୍ମ ମନୋ ବ୍ରହ୍ମ ଵ୍ଯଷ୍ଟିର୍ବ୍ରହ୍ମ ସଦାମୁଦଃ ।
ଇଦଂ ବ୍ରହ୍ମ ପରଂ ବ୍ରହ୍ମ ତତ୍ତ୍ଵଂ ବ୍ରହ୍ମ ସଦା ଜପଃ ॥ ୬॥
ଅକାରୋ ବ୍ରହ୍ମ ଏଵାହମୁକାରୋଽହଂ ନ ସଂଶଯଃ ।
ମକାରବ୍ରହ୍ମମାତ୍ରୋଽହଂ ମନ୍ତ୍ରବ୍ରହ୍ମମନୁଃ ପରମ୍ ॥ ୭॥
ଶିକାରବ୍ରହ୍ମମାତ୍ରୋଽହଂ ଵାକାରଂ ବ୍ରହ୍ମ କେଵଲମ୍ ।
ଯକାରଂ ବ୍ରହ୍ମ ନିତ୍ଯଂ ଚ ପଞ୍ଚାକ୍ଷରମହଂ ପରମ୍ ॥ ୮॥
ରେଚକଂ ବ୍ରହ୍ମ ସଦ୍ବ୍ରହ୍ମ ପୂରକଂ ବ୍ରହ୍ମ ସର୍ଵତଃ ।
କୁଂଭକଂ ବ୍ରହ୍ମ ସର୍ଵୋଽହଂ ଧାରଣଂ ବ୍ରହ୍ମ ସର୍ଵତଃ ॥ ୯॥
ବ୍ରହ୍ମୈଵ ନାନ୍ଯତ୍ ତତ୍ସର୍ଵଂ ସଚ୍ଚିଦାନନ୍ଦ ଏଵ ହି ।
ଏଵଂ ଚ ନିଶ୍ଚିତୋ ମୁକ୍ତଃ ସଦ୍ଯ ଏଵ ନ ସଂଶଯଃ ॥ ୧୦॥
କେଚିଦେଵ ମହାମୂଢାଃ ଦ୍ଵୈତମେଵଂ ଵଦନ୍ତି ହି ।
ନ ସଂଭାଷ୍ଯାଃ ସଦାନର୍ହା ନମସ୍କାରେ ନ ଯୋଗ୍ଯତା ॥ ୧୧॥
ମୂଢା ମୂଢତରାସ୍ତୁଚ୍ଛାସ୍ତଥା ମୂଢତମାଃ ପରେ ।
ଏତେ ନ ସନ୍ତି ମେ ନିତ୍ଯଂ ଅହଂଵିଜ୍ଞାନମାତ୍ରତଃ ॥ ୧୨॥
ସର୍ଵଂ ଚିନ୍ମାତ୍ରରୂପତ୍ଵାଦାନନ୍ଦତ୍ଵାନ୍ନ ମେ ଭଯମ୍ ।
ଅହମିତ୍ଯପି ନାସ୍ତ୍ଯେଵ ପରମିତ୍ଯପି ନ କ୍ଵଚିତ୍ ॥ ୧୩॥
ବ୍ରହ୍ମୈଵ ନାନ୍ଯତ୍ ତତ୍ସର୍ଵଂ ସଚ୍ଚିଦାନନ୍ଦ ଏଵ ହି ।
କାଲାତୀତଂ ସୁଖାତୀତଂ ସର୍ଵାତୀତମତୀତକମ୍ ॥ ୧୪॥
ନିତ୍ଯାତୀତମନିତ୍ଯାନାମମିତଂ ବ୍ରହ୍ମ କେଵଲମ୍ ।
ବ୍ରହ୍ମୈଵ ନାନ୍ଯଦ୍ଯତ୍ସର୍ଵଂ ସଚ୍ଚିଦାନନ୍ଦମାତ୍ରକମ୍ ॥ ୧୫॥
ଦ୍ଵୈତସତ୍ଯତ୍ଵବୁଦ୍ଧିଶ୍ଚ ଦ୍ଵୈତବୁଦ୍ଧ୍ଯା ନ ତତ୍ ସ୍ମର ।
ସର୍ଵଂ ବ୍ରହ୍ମୈଵ ନାନ୍ଯୋଽସ୍ତି ସର୍ଵଂ ବ୍ରହ୍ମୈଵ କେଵଲମ୍ ॥ ୧୬॥
ବୁଦ୍ଧ୍ଯାତୀତଂ ମନୋଽତୀତଂ ଵେଦାତୀତମତଃ ପରମ୍ ।
ଆତ୍ମାତୀତଂ ଜନାତୀତଂ ଜୀଵାତୀତଂ ଚ ନିର୍ଗୁଣମ୍ ॥ ୧୭॥
କାଷ୍ଠାତୀତଂ କଲାତୀତଂ ନାଟ୍ଯାତୀତଂ ପରଂ ସୁଖମ୍ ।
ବ୍ରହ୍ମମାତ୍ରେଣ ସଂପଶ୍ଯନ୍ ବ୍ରହ୍ମମାତ୍ରପରୋ ଭଵ ॥ ୧୮॥
ବ୍ରହ୍ମମାତ୍ରପରୋ ନିତ୍ଯଂ ଚିନ୍ମାତ୍ରୋଽହଂ ନ ସଂଶଯଃ ।
ଜ୍ଯୋତିରାନନ୍ଦମାତ୍ରୋଽହଂ ନିଜାନନ୍ଦାତ୍ମମାତ୍ରକଃ ॥ ୧୯॥
ଶୂନ୍ଯାନନ୍ଦାତ୍ମମାତ୍ରୋଽହଂ ଚିନ୍ମାତ୍ରୋଽହମିତି ସ୍ମର ।
ସତ୍ତାମାତ୍ରୋଽହମେଵାତ୍ର ସଦା କାଲଗୁଣାନ୍ତରଃ ॥ ୨୦॥
ନିତ୍ଯସନ୍ମାତ୍ରରୂପୋଽହଂ ଶୁଦ୍ଧାନନ୍ଦାତ୍ମମାତ୍ରକମ୍ ।
ପ୍ରପଞ୍ଚହୀନରୂପୋଽହଂ ସଚ୍ଚିଦାନନ୍ଦମାତ୍ରକଃ ॥ ୨୧॥
ନିଶ୍ଚଯାନନ୍ଦମାତ୍ରୋଽହଂ କେଵଲାନନ୍ଦମାତ୍ରକଃ ।
ପରମାନନ୍ଦମାତ୍ରୋଽହଂ ପୂର୍ଣାନନ୍ଦୋଽହମେଵ ହି ॥ ୨୨॥
ଦ୍ଵୈତସ୍ଯମାତ୍ରସିଦ୍ଧୋଽହଂ ସାମ୍ରାଜ୍ଯପଦଲକ୍ଷଣମ୍ ।
ଇତ୍ଯେଵଂ ନିଶ୍ଚଯଂ କୁର୍ଵନ୍ ସଦା ତ୍ରିଷୁ ଯଥାସୁଖମ୍ ॥ ୨୩॥
ଦୃଢନିଶ୍ଚଯରୂପାତ୍ମା ଦୃଢନିଶ୍ଚଯସନ୍ମଯଃ ।
ଦୃଢନିଶ୍ଚଯଶାନ୍ତାତ୍ମା ଦୃଢନିଶ୍ଚଯମାନସଃ ॥ ୨୪॥
ଦୃଢନିଶ୍ଚଯପୂର୍ଣାତ୍ମା ଦୃଢନିଶ୍ଚଯନିର୍ମଲଃ ।
ଦୃଢନିଶ୍ଚଯଜୀଵାତ୍ମା ଦୃଢନିଶ୍ଚଯମଙ୍ଗଲଃ ॥ ୨୫॥
ଦୃଢନିଶ୍ଚଯଜୀଵାତ୍ମା ସଂଶଯଂ ନାଶମେଷ୍ଯତି ।
ଦୃଢନିଶ୍ଚଯମେଵାତ୍ର ବ୍ରହ୍ମଜ୍ଞାନସ୍ଯ ଲକ୍ଷଣମ୍ ॥ ୨୬॥
ଦୃଢନିଶ୍ଚଯମେଵାତ୍ର ଵାକ୍ଯଜ୍ଞାନସ୍ଯ ଲକ୍ଷଣମ୍ ।
ଦୃଢନିଶ୍ଚଯମେଵାତ୍ର କାରଣଂ ମୋକ୍ଷସଂପଦଃ ॥ ୨୭॥
ଏଵମେଵ ସଦା କାର୍ଯଂ ବ୍ରହ୍ମୈଵାହମିତି ସ୍ଥିରମ୍ ।
ବ୍ରହ୍ମୈଵାହଂ ନ ସନ୍ଦେହଃ ସଚ୍ଚିଦାନନ୍ଦ ଏଵ ହି ॥ ୨୮॥
ଆତ୍ମାନନ୍ଦସ୍ଵରୂପୋଽହଂ ନାନ୍ଯଦସ୍ତୀତି ଭାଵଯ ।
ତତସ୍ତଦପି ସନ୍ତ୍ଯଜ୍ଯ ଏକ ଏଵ ସ୍ଥିରୋ ଭଵ ॥ ୨୯॥
ତତସ୍ତଦପି ସନ୍ତ୍ଯଜ୍ଯ ନିର୍ଗୁଣୋ ଭଵ ସର୍ଵଦା ।
ନିର୍ଗୁଣତ୍ଵଂ ଚ ସନ୍ତ୍ଯଜ୍ଯ ଵାଚାତୀତୋ ଭଵେତ୍ ତତଃ ॥ ୩୦॥
ଵାଚାତୀତଂ ଚ ସନ୍ତ୍ଯଜ୍ଯ ଚିନ୍ମାତ୍ରତ୍ଵପରୋ ଭଵ ।
ଆତ୍ମାତୀତଂ ଚ ସନ୍ତ୍ଯଜ୍ଯ ବ୍ରହ୍ମମାତ୍ରପରୋ ଭଵ ॥ ୩୧॥
ଚିନ୍ମାତ୍ରତ୍ଵଂ ଚ ସନ୍ତ୍ଯଜ୍ଯ ସର୍ଵତୂଷ୍ଣୀଂପରୋ ଭଵ ।
ସର୍ଵତୂଷ୍ଣୀଂ ଚ ସନ୍ତ୍ଯଜ୍ଯ ମହାତୂଷ୍ଣୀଂପରୋ ଭଵ ॥ ୩୨॥
ମହାତୂଷ୍ଣୀଂ ଚ ସନ୍ତ୍ଯଜ୍ଯ ଚିତ୍ତତୂଷ୍ଣୀଂ ସମାଶ୍ରଯ ।
ଚିତ୍ତତୂଷ୍ଣୀଂ ଚ ସନ୍ତ୍ଯଜ୍ଯ ଜୀଵତୂଷ୍ଣୀଂ ସମାହର ॥ ୩୩॥
ଜୀଵତୂଷ୍ଣୀଂ ପରିତ୍ଯଜ୍ଯ ଜୀଵଶୂନ୍ଯପରୋ ଭଵ ।
ଶୂନ୍ଯତ୍ଯାଗଂ ପରିତ୍ଯଜ୍ଯ ଯଥା ତିଷ୍ଠ ତଥାସି ଭୋ ॥ ୩୪॥
ତିଷ୍ଠତ୍ଵମପି ସନ୍ତ୍ଯଜ୍ଯ ଅଵାଙ୍ମାନସଗୋଚରଃ ।
ତତଃ ପରଂ ନ ଵକ୍ତଵ୍ଯଂ ତତଃ ପଶ୍ଯେନ୍ନ କିଞ୍ଚନ ॥ ୩୫॥
ନୋ ଚେତ୍ ସର୍ଵପରିତ୍ଯାଗୋ ବ୍ରହ୍ମୈଵାହମିତୀରଯ ।
ସଦା ସ୍ମରନ୍ ସଦା ଚିନ୍ତ୍ଯଂ ସଦା ଭାଵଯ ନିର୍ଗୁଣମ୍ ॥ ୩୬॥
ସଦା ତିଷ୍ଠସ୍ଵ ତତ୍ତ୍ଵଜ୍ଞ ସଦା ଜ୍ଞାନୀ ସଦା ପରଃ ।
ସଦାନନ୍ଦଃ ସଦାତୀତଃ ସଦାଦୋଷଵିଵର୍ଜିତଃ ॥ ୩୭॥
ସଦା ଶାନ୍ତଃ ସଦା ତୃପ୍ତଃ ସଦା ଜ୍ଯୋତିଃ ସଦା ରସଃ ।
ସଦା ନିତ୍ଯଃ ସଦା ଶୁଦ୍ଧଃ ସଦା ବୁଦ୍ଧଃ ସଦା ଲଯଃ ॥ ୩୮॥
ସଦା ବ୍ରହ୍ମ ସଦା ମୋଦଃ ସଦାନନ୍ଦଃ ସଦା ପରଃ ।
ସଦା ସ୍ଵଯଂ ସଦା ଶୂନ୍ଯଃ ସଦା ମୌନୀ ସଦା ଶିଵଃ ॥ ୩୯॥
ସଦା ସର୍ଵଂ ସଦା ମିତ୍ରଃ ସଦା ସ୍ନାନଂ ସଦା ଜପଃ ।
ସଦା ସର୍ଵଂ ଚ ଵିସ୍ମୃତ୍ଯ ସଦା ମୌନଂ ପରିତ୍ଯଜ ॥ ୪୦॥
ଦେହାଭିମାନଂ ସନ୍ତ୍ଯଜ୍ଯ ଚିତ୍ତସତ୍ତାଂ ପରିତ୍ଯଜ ।
ଆତ୍ମୈଵାହଂ ସ୍ଵଯଂ ଚାହଂ ଇତ୍ଯେଵଂ ସର୍ଵଦା ଭଵ ॥ ୪୧॥
ଏଵଂ ସ୍ଥିତେ ତ୍ଵଂ ମୁକ୍ତୋଽସି ନ ତୁ କାର୍ଯା ଵିଚାରଣା ।
ବ୍ରହ୍ମୈଵ ସର୍ଵଂ ଯତ୍କିଞ୍ଚିତ୍ ସଚ୍ଚିଦାନନ୍ଦ ଏଵ ହି ॥ ୪୨॥
ଅହଂ ବ୍ରହ୍ମ ଇଦଂ ବ୍ରହ୍ମ ତ୍ଵଂ ବ୍ରହ୍ମାସି ନିରନ୍ତରଃ ।
ପ୍ରଜ୍ଞାନଂ ବ୍ରହ୍ମ ଏଵାସି ତ୍ଵଂ ବ୍ରହ୍ମାସି ନ ସଂଶଯଃ ॥ ୪୩॥
ଦୃଢନିଶ୍ଚଯମେଵ ତ୍ଵଂ କୁରୁ କଲ୍ଯାଣମାତ୍ମନଃ ।
ମନସୋ ଭୂଷଣଂ ବ୍ରହ୍ମ ମନସୋ ଭୂଷଣଂ ପରଃ ॥ ୪୪॥
ମନସୋ ଭୂଷଣଂ କର୍ତା ବ୍ରହ୍ମୈଵାହମଵେକ୍ଷତଃ ।
ବ୍ରହ୍ମୈଵ ସଚ୍ଚିଦାନଦଃ ସଚ୍ଚିଦାନନ୍ଦଵିଗ୍ରହଃ ॥ ୪୫॥
ସଚ୍ଚିଦାନନ୍ଦମଖିଲଂ ସଚ୍ଚିଦାନନ୍ଦ ଏଵ ହି ।
ସଚ୍ଚିଦାନନ୍ଦଜୀଵାତ୍ମା ସଚ୍ଚିଦାନନ୍ଦଵିଗ୍ରହଃ ॥ ୪୬॥
ସଚ୍ଚିଦାନନ୍ଦମଦ୍ଵୈତଂ ସଚ୍ଚିଦାନନ୍ଦଶଙ୍କରଃ ।
ସଚ୍ଚିଦାନନ୍ଦଵିଜ୍ଞାନଂ ସଚ୍ଚିଦାନନ୍ଦଭୋଜନଃ ॥ ୪୭॥
ସଚ୍ଚିଦାନନ୍ଦପୂର୍ଣାତ୍ମା ସଚ୍ଚିଦାନନ୍ଦକାରଣଃ ।
ସଚ୍ଚିଦାନନ୍ଦଲୀଲାତ୍ମା ସଚ୍ଚିଦାନନ୍ଦଶେଵଧିଃ ॥ ୪୮॥
ସଚ୍ଚିଦାନନ୍ଦସର୍ଵାଙ୍ଗଃ ସଚ୍ଚିଦାନନ୍ଦଚନ୍ଦନଃ ।
ସଚ୍ଚିଦାନନ୍ଦସିଦ୍ଧାନ୍ତଃ ସଚ୍ଚିଦାନନ୍ଦଵେଦକଃ ॥ ୪୯॥
ସଚ୍ଚିଦାନନ୍ଦଶାସ୍ତ୍ରାର୍ଥଃ ସଚ୍ଚିଦାନନ୍ଦଵାଚକଃ ।
ସଚ୍ଚିଦାନନ୍ଦହୋମଶ୍ଚ ସଚ୍ଚିଦାନନ୍ଦରାଜ୍ଯକଃ ॥ ୫୦॥
ସଚ୍ଚିଦାନନ୍ଦପୂର୍ଣାତ୍ମା ସଚ୍ଚିଦାନନ୍ଦପୂର୍ଣକଃ ।
ସଚ୍ଚିଦାନନ୍ଦସନ୍ମାତ୍ରଂ ମୂଢେଷୁ ପଠିତଂ ଚ ଯତ୍ ॥ ୫୧॥
ଶୁଦ୍ଧଂ ମୂଢେଷୁ ଯଦ୍ଦତ୍ତଂ ସୁବଦ୍ଧଂ ମାର୍ଗଚାରିଣା ।
ଵିଷଯାସକ୍ତଚିତ୍ତେଷୁ ନ ସଂଭାଷ୍ଯଂ ଵିଵେକିନା ॥ ୫୨॥
ସକୃଚ୍ଛ୍ରଵଣମାତ୍ରେଣ ବ୍ରହ୍ମୈଵ ଭଵତି ସ୍ଵଯମ୍ ।
ଇଚ୍ଛା ଚେଦ୍ଯଦି ନାରୀଣାଂ ମୁଖଂ ବ୍ରାହ୍ମଣ ଏଵ ହି ॥ ୫୩॥
ସର୍ଵଂ ଚୈତନ୍ଯମାତ୍ରତ୍ଵାତ୍ ସ୍ତ୍ରୀଭେଦଂ ଚ ନ ଵିଦ୍ଯତେ ।
ଵେଦଶାସ୍ତ୍ରେଣ ଯୁକ୍ତୋଽପି ଜ୍ଞାନାଭାଵାଦ୍ ଦ୍ଵିଜୋଽଦ୍ଵିଜଃ ॥ ୫୪॥
ବ୍ରହ୍ମୈଵ ତନ୍ତୁନା ତେନ ବଦ୍ଧାସ୍ତେ ମୁକ୍ତିଚିନ୍ତକାଃ ।
ସର୍ଵମୁକ୍ତଂ ଭଗଵତା ରହସ୍ଯଂ ଶଙ୍କରେଣ ହି ॥ ୫୫॥
ସୋମାପୀଡପଦାଂବୁଜାର୍ଚନଫଲୈର୍ଭୁକ୍ତ୍ଯୈ ଭଵାନ୍ ମାନସଂ
ନାନ୍ଯଦ୍ଯୋଗପଥା ଶ୍ରୁତିଶ୍ରଵଣତଃ କିଂ କର୍ମଭିର୍ଭୂଯତେ ।
ଯୁକ୍ତ୍ଯା ଶିକ୍ଷିତମାନସାନୁଭଵତୋଽପ୍ଯଶ୍ମାପ୍ଯସଙ୍ଗୋ ଵଚାଂ
କିଂ ଗ୍ରାହ୍ଯଂ ଭଵତୀନ୍ଦ୍ରିଯାର୍ଥରହିତାନନ୍ଦୈକସାନ୍ଦ୍ରଃ ଶିଵଃ ॥ ୫୬॥

॥ ଇତି ଶ୍ରୀଶିଵରହସ୍ଯେ ଶଙ୍କରାଖ୍ଯେ ଷଷ୍ଠାଂଶେ ଋଭୁନିଦାଘସଂଵାଦେ ରହସ୍ଯୋପଦେଶପ୍ରକରଣଂ ନାମ ତ୍ରଯୋଵିଂଶୋଽଧ୍ଯାଯଃ ॥

Special Thanks

The Sanskrit works, published by Sri Ramanasramam, have been approved to be posted on sanskritdocuments.org by permission of Sri V.S. Ramanan, President, Sri Ramanasramam.

Credits

Encoded by Anil Sharma anilandvijaya at gmail.com
Proofread by Sunder Hattangadi and Anil Sharma

https://sanskritdocuments.org

Send corrections to sanskrit at cheerful.com