RbhugItA 31 || mahAvAkyArtha nirUpaNa prakaraNam ||

RbhuH -

  • vakSye rahasyamatyantaM sAkSAdbrahmaprakAzakam |
  • sarvopaniSadAmarthaM sarvalokeSu durlabham || 1||
  • prajJAnaM brahma nizcitya padadvayasamanvitam |
  • mahAvAkyaM caturvAkyaM RgyajuHsAmasaMbhavam || 2||
  • mama prajJaiva brahmAhaM jJAnamAtramidaM jagat |
  • jJAnameva jagat sarvaM jJAnAdanyanna vidyate || 3||
  • jJAnasyAnantaraM sarvaM dRzyate jJAnarUpataH |
  • jJAnasya brahmaNazcApi mameva pRthaG na hi || 4||
  • jIvaH prajJAnazabdasya brahmazabdasya cezvaraH |
  • aikyamasmItyakhaNDArthamakhaNDaikarasaM tatam || 5||
  • akhaNDAkAravRttistu jIvanmuktiritIritam |
  • akhaNDaikarasaM vastu videho muktirucyate || 6||
  • brahmaivAhaM na saMsArI saccidAnandamasmyaham |
  • nirguNo'haM niraMzo'haM paramAnandavAnaham || 7||
  • nityo'haM nirvikalpo'haM cidahaM cidahaM sadA |
  • akhaNDAkAravRttyAkhyaM cittaM brahmAtmanA sthitam || 8||
  • lavaNaM toyamAtreNa yathaikatvamakhaNDitam |
  • akhaNDaikarasaM vakSye videho muktilakSaNam || 9||
  • prajJApadaM parityajya brahmaiva padameva hi |
  • ahamasmi mahAnasmi siddho'smIti parityajan || 10||
  • smaraNaM ca parityajya bhAvanaM cittakartRkam |
  • sarvamantaH parityajya sarvazUnyaM paristhitiH || 11||
  • tUSNIM sthitiM ca santyajya tato maunavikalpanam |
  • yattaccittaM vikalpAMzaM manasA kalpitaM jagat || 12||
  • deho'hamityahaGkAraM dvaitavRttiritIritam |
  • sarvaM sAkSirahaM brahma ityevaM dRDhanizcayam || 13||
  • sarvadA'saMzayaM brahma sAkSivRttiritIritam |
  • dvaitavRttiH sAkSavRttirakhaNDAkAravRttikam || 14||
  • akhaNDaikarasaM ceti loke vRttitrayaM bhavet |
  • prathame nizcite dvaite dvitIye sAkSisaMzayaH || 15||
  • tRtIye padabhAge hi dRDhanizcayamIritam |
  • etattrayArthaM saMzodhya taM parityajya nizcinu || 16||
  • akhaNDaikarasAkAro nityaM tanmayatAM vraja |
  • abhyAsavAkyametattu sadA'bhyAsasya kAraNam || 17||
  • mananasya paraM vAkyaM yo'yaM candanavRkSavat |
  • yuktibhizcintanaM vRttaM padatrayamudAhRtam || 18||
  • ahaM padasya jIvo'rtha Izo brahmapadasya hi |
  • asmIti padabhAgasya akhaNDAkAravRttikam || 19||
  • padatrayaM parityajya vicArya manasA saha |
  • akhaNDaikarasaM prApya videho muktilakSaNam || 20||
  • ahaM brahmAsmi cinmAtraM saccidAnandavigrahaH |
  • ahaM brahmAsmi vAkyasya zravaNAnantaraM sadA || 21||
  • ahaM brahmAsmi nityo'smi zAnto'smi paramo'smyaham |
  • nirguNo'haM nirIho'haM niraMzo'smi sadA smRtaH || 22||var was niryazo'smi
  • AtmaivAsmi na sandehaH akhaNDaikaraso'smyaham |
  • evaM nirantaraM tajjJo bhAvayet paramAtmani || 23||
  • yathA cAnubhavaM vAkyaM tasmAdanubhavet sadA |
  • AraMbhAcca dvitIyAttu smRtamabhyAsavAkyataH || 24||
  • tRtIyAntattvamasyeti vAkyasAmAnyanirNayam |
  • tatpadaM tvaMpadaM tvasya padatrayamudAhRtam || 25||
  • tatpadasyezvaro hyartho jIvo'rthastvaMpadasya hi |
  • aikyasyApi padasyArthamakhaNDaikarasaM padam || 26||
  • dvaitavRttiH sAkSavRttirakhaNDAkAravRttikaH |
  • akhaNDaM saccidAnandaM tattvamevAsi nizcayaH || 27||
  • tvaM brahmAsi na sandehastvamevAsi cidavyayaH |
  • tvameva saccidAnandastvamevAkhaNDanizcayaH || 28||
  • ityevamukto guruNA sa eva paramo guruH |
  • ahaM brahmeti nizcitya sacchiSyaH paramAtmavAn || 29||
  • nAnyo gururnAnyaziSyastvaM brahmAsi guruH paraH |
  • sarvamantropadeSTAro guravaH sa guruH paraH || 30||
  • tvaM brahmAsIti vaktAraM gurureveti nizcinu |
  • tathA tattvamasi brahma tvamevAsi ca sadguruH || 31||
  • sadgurorvacane yastu nizcayaM tattvanizcayam |
  • karoti satataM mukternAtra kAryA vicAraNA || 32||
  • mahAvAkyaM gurorvAkyaM tattvamasyAdivAkyakam |
  • zRNotu zravaNaM cittaM nAnyat zravaNamucyate || 33||
  • sarvavedAntavAkyAnAmadvaite brahmaNi sthitiH |
  • ityevaM ca gurorvaktrAt zrutaM brahmeti tacchravaH || 34||
  • gurornAnyo mantravAdI eka eva hi sadguruH |
  • tvaM brahmAsIti yenoktaM eSa eva hi sadguruH || 35||
  • vedAntazravaNaM caitannAnyacchravaNamIritam |
  • yuktibhizcintanaM caiva mananaM parikathyate || 36||
  • evaM candanavRkSo'pi zruto'pi parizodhyate |
  • tvaM brahmAsIti cokto'pi saMzayaM paripazyati || 37||
  • saMzodhya nizcinotyevamAtmAnaM parizodhyate |
  • yuktirnAma vadAmyatra dehonAhaM vinAzataH || 38||
  • sthUladehaM sUkSmadehaM sthUlasUkSmaM ca kAraNam |
  • trayaM cathurthe nAstIti sarvaM cinmAtrameva hi || 39||
  • etatsarvaM jaDatvAcca dRzyatvAdghaTavannahi |
  • ahaM caitanyamevAtra dRgrUpatvAllayaM na hi || 40||
  • satyaM jJAnamanantaM yadAtmanaH sahajA guNAH |
  • antataM jaDaduHkhAdi jagataH prathito guNaH || 41||
  • tasmAdahaM brahma eva idaM sarvamasatyakam |
  • evaM ca mananaM nityaM karoti brahmavittamaH || 42||
  • vakSye nididhyAsanaM ca ubhayatyAgalakSaNam |
  • tvaM brahmAsIti zravaNaM mananaM cAhameva hi || 43||
  • etattyAgaM nididhyAsaM sajAtIyatvabhAvanam |
  • vijAtIyaparityAgaM svagatatvavibhAvanam || 44||
  • sarvatyAgaM parityajya turIyatvaM ca varjanam |
  • brahmacinmAtrasAratvaM sAkSAtkAraM pracakSate || 45||
  • upadeze mahAvAkyamastitvamiti nirNayaH |
  • tathaivAnubhavaM vAkyamahaM brahmAsmi nirNayaH || 46||
  • prajJAnaM brahmavAkyotthamabhyAsArthamitIritam |
  • ayamAtmeti vAkyotthadarzanaM vAkyamIritam || 47||
  • ayamekapadaM caika Atmeti brahma ca trayam |
  • ayaMpadasya jIvo'rtha Atmano IzvaraH paraH || 48||
  • tathA brahmapadasyArtha akhaNDAkAravRttikam |
  • akhaNDaikarasaM sarvaM padatrayalayaM gatam || 49||
  • akhaNDaikaraso hyAtmA nityazuddhavimuktakaH |
  • tadeva sarvamudbhUtaM bhaviSyati na saMzayaH || 50||
  • akhaNDaikaraso deva ayamekamudIritam |
  • Atmeti padamekasya brahmeti padamekakam || 51||
  • ayaM padasya jIvo'rtha AtmetIzvara IritaH |
  • asyArtho'smItyakhaNDArthamakhaNDaikarasaM padam || 52||
  • dvaitavRttiH sAkSivRttirakhaNDAkAravRttikam |
  • akhaNDaikarasaM pazcAt so'hamasmIti bhAvaya || 53||
  • ityevaM ca caturvAkyatAtparyArthaM samIritam |
  • upAdhisahitaM vAkyaM kevalaM lakSyamIritam || 54||
  • kiJcijjJatvAdi jIvasya sarva jJatvAdi cezvaraH |
  • jIvo'paro sacaitanyamIzvaro'haM parokSakaH || 55||
  • sarvazUnyamiti tyAjyaM brahmAsmIti vinizcayaH |
  • ahaM brahma na sandehaH saccidAnandavigrahaH || 56||
  • ahamaikyaM paraM gatvA svasvabhAvo bhavottama |
  • etatsarvaM mahAmithyA nAsti nAsti na saMzayaH || 57||
  • sarvaM nAsti na sandehaH sarvaM brahma na saMzayaH |
  • ekAkAramakhaNDArthaM tadevAhaM na saMzayaH |
  • brahmedaM vitatAkAraM tadbrahmAhaM na saMzayaH || 58||

sUtaH -

  • bhavodbhavamukhodbhavaM bhavaharAdyahRdyaM bhuvi
  • prakRSTarasabhAvataH prathitabodhabuddhaM bhava |
  • bhajanti bhasitAGgakA bharitamodabhArAdarA
  • bhujaGgavarabhUSaNaM bhuvanamadhyavRndAvanam || 59||

  • || iti zrIzivarahasye zaGkarAkhye SaSThAMze RbhunidAghasaMvAde mahAvAkyArthanirUpaNaprakaraNaM nAma ekatriMzo'dhyAyaH ||

Special Thanks

The Sanskrit works, published by Sri Ramanasramam, have been approved to be posted on sanskritdocuments.org by permission of Sri V.S. Ramanan, President, Sri Ramanasramam.

Credits

Encoded by Anil Sharma anilandvijaya at gmail.com
Proofread by Sunder Hattangadi and Anil Sharma

https://sanskritdocuments.org

Send corrections to sanskrit at cheerful.com