ಋಭುಗೀತಾ ೨೬ ॥ ಜ್ಞಾನಾಮೃತ-ಮನೋಮಯ-ಪ್ರಕರಣ ವರ್ಣನಮ್ ॥

ಋಭುಃ -

• ವಕ್ಷ್ಯೇ ಸಚ್ಚಿತ್ಪರಾನನ್ದಂ ಸ್ವಭಾವಂ ಸರ್ವದಾ ಸುಖಮ್ ।
• ಸರ್ವವೇದಪುರಾಣಾನಾಂ ಸಾರಾತ್ ಸಾರತರಂ ಸ್ವಯಮ್ ॥ ೧॥
• ನ ಭೇದಂ ಚ ದ್ವಯಂ ದ್ವನ್ದ್ವಂ ನ ಭೇದಂ ಭೇದವರ್ಜಿತಮ್ ।
• ಇದಮೇವ ಪರಂ ಬ್ರಹ್ಮ ಜ್ಞಾನಾಶ್ರಯಮನಾಮಯಮ್ ॥ ೨॥
• ನ ಕ್ವಚಿನ್ನಾತ ಏವಾಹಂ ನಾಕ್ಷರಂ ನ ಪರಾತ್ಪರಮ್ ।
• ಇದಮೇವ ಪರಂ ಬ್ರಹ್ಮ ಜ್ಞಾನಾಶ್ರಯಮನಾಮಯಮ್ ॥ ೩॥
• ನ ಬಹಿರ್ನಾನ್ತರಂ ನಾಹಂ ನ ಸಙ್ಕಲ್ಪೋ ನ ವಿಗ್ರಹಃ ।
• ಇದಮೇವ ಪರಂ ಬ್ರಹ್ಮ ಜ್ಞಾನಾಶ್ರಯಮನಾಮಯಮ್ ॥ ೪॥
• ನ ಸತ್ಯಂ ಚ ಪರಿತ್ಯಜ್ಯ ನ ವಾರ್ತಾ ನಾರ್ಥದೂಷಣಮ್ ।
• ಇದಮೇವ ಪರಂ ಬ್ರಹ್ಮ ಜ್ಞಾನಾಶ್ರಯಮನಾಮಯಮ್ ॥ ೫॥
• ನ ಗುಣೋ ಗುಣಿವಾಕ್ಯಂ ವಾ ನ ಮನೋವೃತ್ತಿನಿಶ್ಚಯಃ ।
• ನ ಜಪಂ ನ ಪರಿಚ್ಛಿನ್ನಂ ನ ವ್ಯಾಪಕಮಸತ್ ಫಲಮ್ ॥ ೬॥
• ನ ಗುರುರ್ನ ಚ ಶಿಷ್ಯೋ ವಾ ನ ಸ್ಥಿರಂ ನ ಶುಭಾಶುಭಮ್ ।
• ನೈಕರೂಪಂ ನಾನ್ಯರೂಪಂ ನ ಮೋಕ್ಷೋ ನ ಚ ಬನ್ಧಕಮ್ ॥ ೭॥
• ಅಹಂ ಪದಾರ್ಥಸ್ತತ್ಪದಂ ವಾ ನೇನ್ದ್ರಿಯಂ ವಿಷಯಾದಿಕಮ್ ।
• ನ ಸಂಶಯಂ ನ ತುಚ್ಛಂ ವಾ ನ ನಿಶ್ಚಯಂ ನ ವಾ ಕೃತಮ್ ॥ ೮॥
• ನ ಶಾನ್ತಿರೂಪಮದ್ವೈತಂ ನ ಚೋರ್ಧ್ವಂ ನ ಚ ನೀಚಕಮ್ ।
• ನ ಲಕ್ಷಣಂ ನ ದುಃಖಾಙ್ಗಂ ನ ಸುಖಂ ನ ಚ ಚಞ್ಚಲಮ್ ॥ ೯॥
• ನ ಶರೀರಂ ನ ಲಿಙ್ಗಂ ವಾ ನ ಕಾರಣಮಕಾರಣಮ್ ।
• ನ ದುಃಖಂ ನಾನ್ತಿಕಂ ನಾಹಂ ನ ಗೂಢಂ ನ ಪರಂ ಪದಮ್ ॥ ೧೦॥
• ನ ಸಞ್ಚಿತಂ ಚ ನಾಗಾಮಿ ನ ಸತ್ಯಂ ಚ ತ್ವಮಾಹಕಮ್ ।
• ನಾಜ್ಞಾನಂ ನ ಚ ವಿಜ್ಞಾನಂ ನ ಮೂಢೋ ನ ಚ ವಿಜ್ಞವಾನ್ ॥ ೧೧॥
• ನ ನೀಚಂ ನರಕಂ ನಾನ್ತಂ ನ ಮುಕ್ತಿರ್ನ ಚ ಪಾವನಮ್ ।
• ನ ತೃಷ್ಣಾ ನ ಚ ವಿದ್ಯಾತ್ವಂ ನಾಹಂ ತತ್ತ್ವಂ ನ ದೇವತಾ ॥ ೧೨॥
• ನ ಶುಭಾಶುಭಸಙ್ಕೇತೋ ನ ಮೃತ್ಯುರ್ನ ಚ ಜೀವನಮ್ ।
• ನ ತೃಪ್ತಿರ್ನ ಚ ಭೋಜ್ಯಂ ವಾ ನ ಖಣ್ಡೈಕರಸೋಽದ್ವಯಮ್ ॥ ೧೩॥
• ನ ಸಙ್ಕಲ್ಪಂ ನ ಪ್ರಪಞ್ಚಂ ನ ಜಾಗರಣರಾಜಕಮ್ ।
• ನ ಕಿಞ್ಚಿತ್ಸಮತಾದೋಷೋ ನ ತುರ್ಯಗಣನಾ ಭ್ರಮಃ ॥ ೧೪॥
• ನ ಸರ್ವಂ ಸಮಲಂ ನೇಷ್ಟಂ ನ ನೀತಿರ್ನ ಚ ಪೂಜನಮ್ ।
• ನ ಪ್ರಪಞ್ಚಂ ನ ಬಹುನಾ ನಾನ್ಯಭಾಷಣಸಙ್ಗಮಃ ॥ ೧೫॥
• ನ ಸತ್ಸಙ್ಗಮಸತ್ಸಙ್ಗಃ ನ ಬ್ರಹ್ಮ ನ ವಿಚಾರಣಮ್ ।
• ನಾಭ್ಯಾಸಂ ನ ಚ ವಕ್ತಾ ಚ ನ ಸ್ನಾನಂ ನ ಚ ತೀರ್ಥಕಮ್ ॥ ೧೬॥
• ನ ಪುಣ್ಯಂ ನ ಚ ವಾ ಪಾಪಂ ನ ಕ್ರಿಯಾ ದೋಷಕಾರಣಮ್ ।
• ನ ಚಾಧ್ಯಾತ್ಮಂ ನಾಧಿಭೂತಂ ನ ದೈವತಮಸಮ್ಭವಮ್ ॥ ೧೭॥
• ನ ಜನ್ಮಮರಣೇ ಕ್ವಾಪಿ ಜಾಗ್ರತ್ಸ್ವಪ್ನಸುಷುಪ್ತಿಕಮ್ ।
• ನ ಭೂಲೋಕಂ ನ ಪಾತಾಲಂ ನ ಜಯಾಪಜಯಾಜಯೌ ॥ ೧೮॥
• ನ ಹೀನಂ ನ ಚ ವಾ ಭೀತಿರ್ನ ರತಿರ್ನ ಮೃತಿಸ್ತ್ವರಾ ।
• ಅಚಿನ್ತ್ಯಂ ನಾಪರಾಧ್ಯಾತ್ಮಾ ನಿಗಮಾಗಮವಿಭ್ರಮಃ ॥ ೧೯॥
• ನ ಸಾತ್ತ್ವಿಕಂ ರಾಜಸಂ ಚ ನ ತಾಮಸಗುಣಾಧಿಕಮ್ ।
• ನ ಶೈವಂ ನ ಚ ವೇದಾನ್ತಂ ನ ಸ್ವಾದ್ಯಂ ತನ್ನ ಮಾನಸಮ್ ॥ ೨೦॥
• ನ ಬನ್ಧೋ ನ ಚ ಮೋಕ್ಷೋ ವಾ ನ ವಾಕ್ಯಂ ಐಕ್ಯಲಕ್ಷಣಮ್ ।
• ನ ಸ್ತ್ರೀರೂಪಂ ನ ಪುಂಭಾವಃ ನ ಷಣ್ಡೋ ನ ಸ್ಥಿರಃ ಪದಮ್ ॥ ೨೧॥
• ನ ಭೂಷಣಂ ನ ದೂಷಣಂ ನ ಸ್ತೋತ್ರಂ ನ ಸ್ತುತಿರ್ನ ಹಿ ।
• ನ ಲೌಕಿಕಂ ವೈದಿಕಂ ನ ಶಾಸ್ತ್ರಂ ನ ಚ ಶಾಸನಮ್ ॥ ೨೨॥
• ನ ಪಾನಂ ನ ಕೃಶಂ ನೇದಂ ನ ಮೋದಂ ನ ಮದಾಮದಮ್ ।
• ನ ಭಾವನಮಭಾವೋ ವಾ ನ ಕುಲಂ ನಾಮರೂಪಕಮ್ ॥ ೨೩॥
• ನೋತ್ಕೃಷ್ಟಂ ಚ ನಿಕೃಷ್ಟಂ ಚ ನ ಶ್ರೇಯೋಽಶ್ರೇಯ ಏವ ಹಿ ।
• ನಿರ್ಮಲತ್ವಂ ಮಲೋತ್ಸರ್ಗೋ ನ ಜೀವೋ ನ ಮನೋದಮಃ ॥ ೨೪॥
• ನ ಶಾನ್ತಿಕಲನಾ ನಾಗಂ ನ ಶಾನ್ತಿರ್ನ ಶಮೋ ದಮಃ ।
• ನ ಕ್ರೀಡಾ ನ ಚ ಭಾವಾಙ್ಗಂ ನ ವಿಕಾರಂ ನ ದೋಷಕಮ್ ॥ ೨೫॥
• ನ ಯತ್ಕಿಞ್ಚಿನ್ನ ಯತ್ರಾಹಂ ನ ಮಾಯಾಖ್ಯಾ ನ ಮಾಯಿಕಾ ।
• ಯತ್ಕಿಞ್ಚಿನ್ನ ಚ ಧರ್ಮಾದಿ ನ ಧರ್ಮಪರಿಪೀಡನಮ್ ॥ ೨೬॥
• ನ ಯೌವನಂ ನ ಬಾಲ್ಯಂ ವಾ ನ ಜರಾಮರಣಾದಿಕಮ್ ।
• ನ ಬನ್ಧುರ್ನ ಚ ವಾಽಬನ್ಧುರ್ನ ಮಿತ್ರಂ ನ ಚ ಸೋದರಃ ॥ ೨೭॥
• ನಾಪಿ ಸರ್ವಂ ನ ಚಾಕಿಞ್ಚಿನ್ನ ವಿರಿಞ್ಚೋ ನ ಕೇಶವಃ ।
• ನ ಶಿವೋ ನಾಷ್ಟದಿಕ್ಪಾಲೋ ನ ವಿಶ್ವೋ ನ ಚ ತೈಜಸಃ ॥ ೨೮॥
• ನ ಪ್ರಾಜ್ಞೋ ಹಿ ನ ತುರ್ಯೋ ವಾ ನ ಬ್ರಹ್ಮಕ್ಷತ್ರವಿಡ್ವರಃ ।
• ಇದಮೇವ ಪರಂ ಬ್ರಹ್ಮ ಜ್ಞಾನಾಮೃತಮನಾಮಯಮ್ ॥ ೨೯॥
• ನ ಪುನರ್ಭಾವಿ ಪಶ್ಚಾದ್ವಾ ನ ಪುನರ್ಭವಸಂಭವಃ ।
• ನ ಕಾಲಕಲನಾ ನಾಹಂ ನ ಸಂಭಾಷಣಕಾರಣಮ್ ॥ ೩೦॥
• ನ ಚೋರ್ಧ್ವಮನ್ತಃಕರಣಂ ನ ಚ ಚಿನ್ಮಾತ್ರಭಾಷಣಮ್ ।
• ನ ಬ್ರಹ್ಮಾಹಮಿತಿ ದ್ವೈತಂ ನ ಚಿನ್ಮಾತ್ರಮಿತಿ ದ್ವಯಮ್ ॥ ೩೧॥
• ನಾನ್ನಕೋಶಂ ನ ಚ ಪ್ರಾಣಮನೋಮಯಮಕೋಶಕಮ್ ।
• ನ ವಿಜ್ಞಾನಮಯಃ ಕೋಶಃ ನ ಚಾನನ್ದಮಯಃ ಪೃಥಕ್ ॥ ೩೨॥
• ನ ಬೋಧರೂಪಂ ಬೋಧ್ಯಂ ವಾ ಬೋಧಕಂ ನಾತ್ರ ಯದ್ಭ್ರಮಃ ।
• ನ ಬಾಧ್ಯಂ ಬಾಧಕಂ ಮಿಥ್ಯಾ ತ್ರಿಪುಟೀಜ್ಞಾನನಿರ್ಣಯಃ ॥ ೩೩॥
• ನ ಪ್ರಮಾತಾ ಪ್ರಮಾಣಂ ವಾ ನ ಪ್ರಮೇಯಂ ಫಲೋದಯಮ್ ।
• ಇದಮೇವ ಪರಂ ಬ್ರಹ್ಮ ಜ್ಞಾನಾಮೃತಮನೋಮಯಮ್ ॥ ೩೪॥
• ನ ಗುಹ್ಯಂ ನ ಪ್ರಕಾಶಂ ವಾ ನ ಮಹತ್ವಂ ನ ಚಾಣುತಾ ।
• ನ ಪ್ರಪಞ್ಚೋ ವಿದ್ಯಮಾನಂ ನ ಪ್ರಪಞ್ಚಃ ಕದಾಚನ ॥ ೩೫॥
• ನಾನ್ತಃಕರಣಸಂಸಾರೋ ನ ಮನೋ ಜಗತಾಂ ಭ್ರಮಃ ।
• ನ ಚಿತ್ತರೂಪಸಂಸಾರೋ ಬುದ್ಧಿಪೂರ್ವಂ ಪ್ರಪಞ್ಚಕಮ್ ॥ ೩೬॥
• ನ ಜೀವರೂಪಸಂಸಾರೋ ವಾಸನಾರೂಪಸಂಸೃತಿಃ ।
• ನ ಲಿಙ್ಗಭೇದಸಂಸಾರೋ ನಾಜ್ಞಾನಮಯಸಂಸ್ಮೃತಿಃ ॥ ೩೭॥var was ಸಂಸೃತಿಃ
• ನ ವೇದರೂಪಸಂಸಾರೋ ನ ಶಾಸ್ತ್ರಾಗಮಸಂಸೃತಿಃ ।
• ನಾನ್ಯದಸ್ತೀತಿ ಸಂಸಾರಮನ್ಯದಸ್ತೀತಿ ಭೇದಕಮ್ ॥ ೩೮॥
• ನ ಭೇದಾಭೇದಕಲನಂ ನ ದೋಷಾದೋಷಕಲ್ಪನಮ್ ।
• ನ ಶಾನ್ತಾಶಾನ್ತಸಂಸಾರಂ ನ ಗುಣಾಗುಣಸಂಸೃತಿಃ ॥ ೩೯॥
• ನ ಸ್ತ್ರೀಲಿಙ್ಗಂ ನ ಪುಂಲಿಙ್ಗಂ ನ ನಪುಂಸಕಸಂಸೃತಿಃ ।
• ನ ಸ್ಥಾವರಂ ನ ಜಙ್ಗಮಂ ಚ ನ ದುಃಖಂ ನ ಸುಖಂ ಕ್ವಚಿತ್ ॥ ೪೦॥
• ನ ಶಿಷ್ಟಾಶಿಷ್ಟರೂಪಂ ವಾ ನ ಯೋಗ್ಯಾಯೋಗ್ಯನಿಶ್ಚಯಃ ।
• ನ ದ್ವೈತವೃತ್ತಿರೂಪಂ ವಾ ಸಾಕ್ಷಿವೃತ್ತಿತ್ವಲಕ್ಷಣಮ್ ॥ ೪೧॥
• ಅಖಣ್ಡಾಕಾರವೃತ್ತಿತ್ವಮಖಣ್ಡೈಕರಸಂ ಸುಖಮ್ ।
• ದೇಹೋಽಹಮಿತಿ ಯಾ ವೃತ್ತಿರ್ಬ್ರಹ್ಮಾಹಮಿತಿ ಶಬ್ದಕಮ್ ॥ ೪೨॥
• ಅಖಣ್ಡನಿಶ್ಚಯಾ ವೃತ್ತಿರ್ನಾಖಣ್ಡೈಕರಸಂ ಮಹತ್ ।
• ನ ಸರ್ವವೃತ್ತಿಭವನಂ ಸರ್ವವೃತ್ತಿವಿನಾಶಕಮ್ ॥ ೪೩॥
• ಸರ್ವವೃತ್ತ್ಯನುಸನ್ಧಾನಂ ಸರ್ವವೃತ್ತಿವಿಮೋಚನಮ್ ।
• ಸರ್ವವೃತ್ತಿವಿನಾಶಾನ್ತಂ ಸರ್ವವೃತ್ತಿವಿಶೂನ್ಯಕಮ್ ॥ ೪೪॥
• ನ ಸರ್ವವೃತ್ತಿಸಾಹಸ್ರಂ ಕ್ಷಣಕ್ಷಣವಿನಾಶನಮ್ ।
• ನ ಸರ್ವವೃತ್ತಿಸಾಕ್ಷಿತ್ವಂ ನ ಚ ಬ್ರಹ್ಮಾತ್ಮಭಾವನಮ್ ॥ ೪೫॥
• ನ ಜಗನ್ನ ಮನೋ ನಾನ್ತೋ ನ ಕಾರ್ಯಕಲನಂ ಕ್ವಚಿತ್ ।
• ನ ದೂಷಣಂ ಭೂಷಣಂ ವಾ ನ ನಿರಙ್ಕುಶಲಕ್ಷಣಮ್ ॥ ೪೬॥
• ನ ಚ ಧರ್ಮಾತ್ಮನೋ ಲಿಙ್ಗಂ ಗುಣಶಾಲಿತ್ವಲಕ್ಷಣಮ್ ।
• ನ ಸಮಾಧಿಕಲಿಙ್ಗಂ ವಾ ನ ಪ್ರಾರಬ್ಧಂ ಪ್ರಬನ್ಧಕಮ್ ॥ ೪೭॥
• ಬ್ರಹ್ಮವಿತ್ತಂ ಆತ್ಮಸತ್ಯೋ ನ ಪರಃ ಸ್ವಪ್ನಲಕ್ಷಣಮ್ ।
• ನ ಚ ವರ್ಯಪರೋ ರೋಧೋ ವರಿಷ್ಠೋ ನಾರ್ಥತತ್ಪರಃ ॥ ೪೮॥
• ಆತ್ಮಜ್ಞಾನವಿಹೀನೋ ಯೋ ಮಹಾಪಾತಕಿರೇವ ಸಃ ।
• ಏತಾವದ್ ಜ್ಞಾನಹೀನೋ ಯೋ ಮಹಾರೋಗೀ ಸ ಏವ ಹಿ ॥ ೪೯॥
• ಅಹಂ ಬ್ರಹ್ಮ ನ ಸನ್ದೇಹ ಅಖಣ್ಡೈಕರಸಾತ್ಮಕಃ ।
• ಬ್ರಹ್ಮೈವ ಸರ್ವಮೇವೇತಿ ನಿಶ್ಚಯಾನುಭವಾತ್ಮಕಃ ॥ ೫೦॥
• ಸದ್ಯೋ ಮುಕ್ತೋ ನ ಸನ್ದೇಹಃ ಸದ್ಯಃ ಪ್ರಜ್ಞಾನವಿಗ್ರಹಃ ।
• ಸ ಏವ ಜ್ಞಾನವಾನ್ ಲೋಕೇ ಸ ಏವ ಪರಮೇಶ್ವರಃ ॥ ೫೧॥
• ಇದಮೇವ ಪರಂ ಬ್ರಹ್ಮ ಜ್ಞಾನಾಮೃತಮನೋಮಯಮ್ ।
• ಏತತ್ಪ್ರಕರಣಂ ಯಸ್ತು ಶೃಣುತೇ ಬ್ರಹ್ಮ ಏವ ಸಃ ॥ ೫೨॥
• ಏಕತ್ವಂ ನ ಬಹುತ್ವಮಪ್ಯಣುಮಹತ್ ಕಾರ್ಯಂ ನ ವೈ ಕಾರಣಂ
• ವಿಶ್ವಂ ವಿಶ್ವಪತಿತ್ವಮಪ್ಯರಸಕಂ ನೋ ಗನ್ಧರೂಪಂ ಸದಾ ।
• ಬದ್ಧಂ ಮುಕ್ತಮನುತ್ತಮೋತ್ತಮಮಹಾನನ್ದೈಕಮೋದಂ ಸದಾ
• ಭೂಮಾನನ್ದಸದಾಶಿವಂ ಜನಿಜರಾರೋಗಾದ್ಯಸಙ್ಗಂ ಮಹಃ ॥ ೫೩॥

• ॥ ಇತಿ ಶ್ರೀಶಿವರಹಸ್ಯೇ ಶಙ್ಕರಾಖ್ಯೇ ಷಷ್ಠಾಂಶೇ ಋಭುನಿದಾಘಸಂವಾದೇ ಜ್ಞಾನಾಮೃತಮನೋಮಯಪ್ರಕರಣವರ್ಣನಂ ನಾಮ ಷಡ್ವಿಂಶೋಽಧ್ಯಾಯಃ ॥

Special Thanks

The Sanskrit works, published by Sri Ramanasramam, have been approved to be posted on sanskritdocuments.org by permission of Sri V.S. Ramanan, President, Sri Ramanasramam.

Credits

Encoded by Anil Sharma anilandvijaya at gmail.com
Proofread by Sunder Hattangadi and Anil Sharma

https://sanskritdocuments.org

Send corrections to sanskrit at cheerful.com