Ribhu Gita - Siva Rahasya Purana Amsha 6

ಋಭುಗೀತಾ ೩೮ ॥ ಪ್ರಪಞ್ಚ ಶೂನ್ಯತ್ವ ಪ್ರಕರಣಮ್ ॥

ಋಭುಃ -

ವಕ್ಷ್ಯೇ ಅತ್ಯದ್ಭುತಂ ವ್ಯಕ್ತಂ ಸಚ್ಚಿದಾನನ್ದಮಾತ್ರಕಮ್ ।
ಸರ್ವಪ್ರಪಞ್ಚಶೂನ್ಯತ್ವಂ ಸರ್ವಮಾತ್ಮೇತಿ ನಿಶ್ಚಿತಮ್ ॥ ೧॥
ಆತ್ಮರೂಪಪ್ರಪಞ್ಚಂ ವಾ ಆತ್ಮರೂಪಪ್ರಪಞ್ಚಕಮ್ ।
ಸರ್ವಪ್ರಪಞ್ಚಂ ನಾಸ್ತ್ಯೇವ ಸರ್ವಂ ಬ್ರಹ್ಮೇತಿ ನಿಶ್ಚಿತಮ್ ॥ ೨॥
ನಿತ್ಯಾನುಭವಮಾನನ್ದಂ ನಿತ್ಯಂ ಬ್ರಹ್ಮೇತಿ ಭಾವನಮ್ ।
ಚಿತ್ತರೂಪಪ್ರಪಞ್ಚಂ ವಾ ಚಿತ್ತಸಂಸಾರಮೇವ ವಾ ॥ ೩॥
ಇದಮಸ್ತೀತಿ ಸತ್ತಾತ್ವಮಹಮಸ್ತೀತಿ ವಾ ಜಗತ್ ।
ಸ್ವಾನ್ತಃಕರಣದೋಷಂ ವಾ ಸ್ವಾನ್ತಃಕರಣಕಾರ್ಯಕಮ್ ॥ ೪॥
ಸ್ವಸ್ಯ ಜೀವಭ್ರಮಃ ಕಶ್ಚಿತ್ ಸ್ವಸ್ಯ ನಾಶಂ ಸ್ವಜನ್ಮನಾ ।
ಈಶ್ವರಃ ಕಶ್ಚಿದಸ್ತೀತಿ ಜೀವೋಽಹಮಿತಿ ವೈ ಜಗತ್ ॥ ೫॥
ಮಾಯಾ ಸತ್ತಾ ಮಹಾ ಸತ್ತಾ ಚಿತ್ತಸತ್ತಾ ಜಗನ್ಮಯಮ್ ।
ಯದ್ಯಚ್ಚ ದೃಶ್ಯತೇ ಶಾಸ್ತ್ರೈರ್ಯದ್ಯದ್ವೇದೇ ಚ ಭಾಷಣಮ್ ॥ ೬॥
ಏಕಮಿತ್ಯೇವ ನಿರ್ದೇಶಂ ದ್ವೈತಮಿತ್ಯೇವ ಭಾಷಣಮ್ ।
ಶಿವೋಽಸ್ಮೀತಿ ಭ್ರಮಃ ಕಶ್ಚಿತ್ ಬ್ರಹ್ಮಾಸ್ಮೀತಿ ವಿಭ್ರಮಃ ॥ ೭॥
ವಿಷ್ಣುರಸ್ಮೀತಿ ವಿಭ್ರಾನ್ತಿರ್ಜಗದಸ್ತೀತಿ ವಿಭ್ರಮಃ ।var was ಜಗದಸ್ಮೀತಿ
ಈಷದಸ್ತೀತಿ ವಾ ಭೇದಂ ಈಷದಸ್ತೀತಿ ವಾ ದ್ವಯಮ್ ॥ ೮॥
ಸರ್ವಮಸ್ತೀತಿ ನಾಸ್ತೀತಿ ಸರ್ವಂ ಬ್ರಹ್ಮೇತಿ ನಿಶ್ಚಯಮ್ ।
ಆತ್ಮಧ್ಯಾನಪ್ರಪಞ್ಚಂ ವಾ ಸ್ಮರಣಾದಿಪ್ರಪಞ್ಚಕಮ್ ॥ ೯॥
ದುಃಖರೂಪಪ್ರಪಞ್ಚಂ ವಾ ಸುಖರೂಪಪ್ರಪಞ್ಚಕಮ್ ।
ದ್ವೈತಾದ್ವೈತಪ್ರಪಞ್ಚಂ ವಾ ಸತ್ಯಾಸತ್ಯಪ್ರಪಞ್ಚಕಮ್ ॥ ೧೦॥
ಜಾಗ್ರತ್ಪ್ರಪಞ್ಚಮೇವಾಪಿ ತಥಾ ಸ್ವಪ್ನಪ್ರಪಞ್ಚಕಮ್ ।
ಸುಪ್ತಿಜ್ಞಾನಪ್ರಪಞ್ಚಂ ವಾ ತುರ್ಯಜ್ಞಾನಪ್ರಪಞ್ಚಕಮ್ ॥ ೧೧॥
ವೇದಜ್ಞಾನಪ್ರಪಞ್ಚಂ ವಾ ಶಾಸ್ತ್ರಜ್ಞಾನಪ್ರಪಞ್ಚಕಮ್ ।
ಪಾಪಬುದ್ಧಿಪ್ರಪಞ್ಚಂ ವಾ ಪುಣ್ಯಭೇದಪ್ರಪಞ್ಚಕಮ್ ॥ ೧೨॥
ಜ್ಞಾನರೂಪಪ್ರಪಞ್ಚಂ ವಾ ನಿರ್ಗುಣಜ್ಞಾನಪ್ರಪಞ್ಚಕಮ್ ।
ಗುಣಾಗುಣಪ್ರಪಞ್ಚಂ ವಾ ದೋಷಾದೋಷವಿನಿರ್ಣಯಮ್ ॥ ೧೩॥
ಸತ್ಯಾಸತ್ಯವಿಚಾರಂ ವಾ ಚರಾಚರವಿಚಾರಣಮ್ ।
ಏಕ ಆತ್ಮೇತಿ ಸದ್ಭಾವಂ ಮುಖ್ಯ ಆತ್ಮೇತಿ ಭಾವನಮ್ ॥ ೧೪॥
ಸರ್ವಪ್ರಪಞ್ಚಂ ನಾಸ್ತ್ಯೇವ ಸರ್ವಂ ಬ್ರಹ್ಮೇತಿ ನಿಶ್ಚಯಮ್ ।
ದ್ವೈತಾದ್ವೈತಸಮುದ್ಭೇದಂ ನಾಸ್ತಿ ನಾಸ್ತೀತಿ ಭಾಷಣಮ್ ॥ ೧೫॥
ಅಸತ್ಯಂ ಜಗದೇವೇತಿ ಸತ್ಯಂ ಬ್ರಹ್ಮೇತಿ ನಿಶ್ಚಯಮ್ ।
ಕಾರ್ಯರೂಪಂ ಕಾರಣಂ ಚ ನಾನಾಭೇದವಿಜೃಮ್ಭಣಮ್ ॥ ೧೬॥
ಸರ್ವಮನ್ತ್ರಪ್ರದಾತಾರಂ ದೂರೇ ದೂರಂ ತಥಾ ತಥಾ ।
ಸರ್ವಂ ಸನ್ತ್ಯಜ್ಯ ಸತತಂ ಸ್ವಾತ್ಮನ್ಯೇವ ಸ್ಥಿರೋ ಭವ ॥ ೧೭॥
ಮೌನಭಾವಂ ಮೌನಕಾರ್ಯಂ ಮೌನಯೋಗಂ ಮನಃಪ್ರಿಯಮ್ ।
ಪಞ್ಚಾಕ್ಷರೋಪದೇಷ್ಟಾರಂ ತಥಾ ಚಾಷ್ಟಾಕ್ಷರಪ್ರದಮ್ ॥ ೧೮॥
ಯದ್ಯದ್ಯದ್ಯದ್ವೇದಶಾಸ್ತ್ರಂ ಯದ್ಯದ್ಭೇದೋ ಗುರೋಽಪಿ ವಾ ।
ಸರ್ವದಾ ಸರ್ವಲೋಕೇಷು ಸರ್ವಸಙ್ಕಲ್ಪಕಲ್ಪನಮ್ ॥ ೧೯॥
ಸರ್ವವಾಕ್ಯಪ್ರಪಞ್ಚಂ ಹಿ ಸರ್ವಚಿತ್ತಪ್ರಪಞ್ಚಕಮ್ ।
ಸರ್ವಾಕಾರವಿಕಲ್ಪಂ ಚ ಸರ್ವಕಾರಣಕಲ್ಪನಮ್ ॥ ೨೦॥
ಸರ್ವದೋಷಪ್ರಪಞ್ಚಂ ಚ ಸುಖದುಃಖಪ್ರಪಞ್ಚಕಮ್ ।
ಸಹಾದೇಯಮುಪಾದೇಯಂ ಗ್ರಾಹ್ಯಂ ತ್ಯಾಜ್ಯಂ ಚ ಭಾಷಣಮ್ ॥ ೨೧॥
ವಿಚಾರ್ಯ ಜನ್ಮಮರಣಂ ವಾಸನಾಚಿತ್ತರೂಪಕಮ್ ।
ಕಾಮಕ್ರೋಧಂ ಲೋಭಮೋಹಂ ಸರ್ವಡಮ್ಭಂ ಚ ಹುಂಕೃತಿಮ್ ॥ ೨೨॥
ತ್ರೈಲೋಕ್ಯಸಂಭವಂ ದ್ವೈತಂ ಬ್ರಹ್ಮೇನ್ದ್ರವರುಣಾದಿಕಮ್ ।
ಜ್ಞಾನೇನ್ದ್ರಿಯಂ ಚ ಶಬ್ದಾದಿ ದಿಗ್ವಾಯ್ವರ್ಕಾದಿದೈವತಮ್ ॥ ೨೩॥
ಕರ್ಮೇನ್ದ್ರಿಯಾದಿಸದ್ಭಾವಂ ವಿಷಯಂ ದೇವತಾಗಣಮ್ ।
ಅನ್ತಃಕರಣವೃತ್ತಿಂ ಚ ವಿಷಯಂ ಚಾಧಿದೈವತಮ್ ॥ ೨೪॥
ಚಿತ್ತವೃತ್ತಿಂ ವಿಭೇದಂ ಚ ಬುದ್ಧಿವೃತ್ತಿನಿರೂಪಣಮ್ ।
ಮಾಯಾಮಾತ್ರಮಿದಂ ದ್ವೈತಂ ಸದಸತ್ತಾದಿನಿರ್ಣಯಮ್ ॥ ೨೫॥
ಕಿಞ್ಚಿದ್ ದ್ವೈತಂ ಬಹುದ್ವೈತಂ ಜೀವದ್ವೈತಂ ಸದಾ ಹ್ಯಸತ್ ।
ಜಗದುತ್ಪತ್ತಿಮೋಹಂ ಚ ಗುರುಶಿಷ್ಯತ್ವನಿರ್ಣಯಮ್ ॥ ೨೬॥
ಗೋಪನಂ ತತ್ಪದಾರ್ಥಸ್ಯ ತ್ವಂಪದಾರ್ಥಸ್ಯ ಮೇಲನಮ್ ।
ತಥಾ ಚಾಸಿಪದಾರ್ಥಸ್ಯ ಐಕ್ಯಬುದ್ಧ್ಯಾನುಭಾವನಮ್ ॥ ೨೭॥
ಭೇದೇಷು ಭೇದಾಭೇದಂ ಚ ನಾನ್ಯತ್ ಕಿಞ್ಚಿಚ್ಚ ವಿದ್ಯತೇ ।
ಏತತ್ ಪ್ರಪಞ್ಚಂ ನಾಸ್ತ್ಯೇವ ಸರ್ವಂ ಬ್ರಹ್ಮೇತಿ ನಿಶ್ಚಯಃ ॥ ೨೮॥
ಸರ್ವಂ ಚೈತನ್ಯಮಾತ್ರತ್ವಾತ್ ಕೇವಲಂ ಬ್ರಹ್ಮ ಏವ ಸಃ ।
ಆತ್ಮಾಕಾರಮಿದಂ ಸರ್ವಮಾತ್ಮನೋಽನ್ಯನ್ನ ಕಿಞ್ಚನ ॥ ೨೯॥
ತುರ್ಯಾತೀತಂ ಬ್ರಹ್ಮಣೋಽನ್ಯತ್ ಸತ್ಯಾಸತ್ಯಂ ನ ವಿದ್ಯತೇ ।
ಸರ್ವಂ ತ್ಯಕ್ತ್ವಾ ತು ಸತತಂ ಸ್ವಾತ್ಮನ್ಯೇವ ಸ್ಥಿರೋ ಭವ ॥ ೩೦॥
ಚಿತ್ತಂ ಕಾಲಂ ವಸ್ತುಭೇದಂ ಸಙ್ಕಲ್ಪಂ ಭಾವನಂ ಸ್ವಯಮ್ ।
ಸರ್ವಂ ಸಂತ್ಯಜ್ಯ ಸತತಂ ಸರ್ವಂ ಬ್ರಹ್ಮೈವ ಭಾವಯ ॥ ೩೧॥
ಯದ್ಯದ್ಭೇದಪರಂ ಶಾಸ್ತ್ರಂ ಯದ್ಯದ್ ಭೇದಪರಂ ಮನಃ ।
ಸರ್ವಂ ಸಂತ್ಯಜ್ಯ ಸತತಂ ಸ್ವಾತ್ಮನ್ಯೇವ ಸ್ಥಿರೋ ಭವ ॥ ೩೨॥
ಮನಃ ಕಲ್ಪಿತಕಲ್ಪಂ ವಾ ಆತ್ಮಾಕಲ್ಪನವಿಭ್ರಮಮ್ ।
ಅಹಂಕಾರಪರಿಚ್ಛೇದಂ ದೇಹೋಽಹಂ ದೇಹಭಾವನಾ ॥ ೩೩॥
ಸರ್ವಂ ಸಂತ್ಯಜ್ಯ ಸತತಮಾತ್ಮನ್ಯೇವ ಸ್ಥಿರೋ ಭವ ।
ಪ್ರಪಞ್ಚಸ್ಯ ಚ ಸದ್ಭಾವಂ ಪ್ರಪಞ್ಚೋದ್ಭವಮನ್ಯಕಮ್ ॥ ೩೪॥
ಬನ್ಧಸದ್ಭಾವಕಲನಂ ಮೋಕ್ಷಸದ್ಭಾವಭಾಷಣಮ್ ।
ದೇವತಾಭಾವಸದ್ಭಾವಂ ದೇವಪೂಜಾವಿನಿರ್ಣಯಮ್ ॥ ೩೫॥
ಪಞ್ಚಾಕ್ಷರೇತಿ ಯದ್ದ್ವೈತಮಷ್ಟಾಕ್ಷರಸ್ಯ ದೈವತಮ್ ।
ಪ್ರಾಣಾದಿಪಞ್ಚಕಾಸ್ತಿತ್ವಮುಪಪ್ರಾಣಾದಿಪಞ್ಚಕಮ್ ॥ ೩೬॥
ಪೃಥಿವೀಭೂತಭೇದಂ ಚ ಗುಣಾ ಯತ್ ಕುಣ್ಠನಾದಿಕಮ್ ।
ವೇದಾನ್ತಶಾಸ್ತ್ರಸಿದ್ಧಾನ್ತಂ ಶೈವಾಗಮನಮೇವ ಚ ॥ ೩೭॥
ಲೌಕಿಕಂ ವಾಸ್ತವಂ ದೋಷಂ ಪ್ರವೃತ್ತಿಂ ಚ ನಿವೃತ್ತಿಕಮ್ ।
ಸರ್ವಂ ಸಂತ್ಯಜ್ಯ ಸತತಮಾತ್ಮನ್ಯೇವ ಸ್ಥಿರೋ ಭವ ॥ ೩೮॥
ಆತ್ಮಜ್ಞಾನಸುಖಂ ಬ್ರಹ್ಮ ಅನಾತ್ಮಜ್ಞಾನದೂಷಣಮ್ ।
ರೇಚಕಂ ಪೂರಕಂ ಕುಮ್ಭಂ ಷಡಾಧಾರವಿಶೋಧನಮ್ ॥ ೩೯॥
ದ್ವೈತವೃತ್ತಿಶ್ಚ ದೇಹೋಽಹಂ ಸಾಕ್ಷಿವೃತ್ತಿಶ್ಚಿದಂಶಕಮ್ ।
ಅಖಣ್ಡಾಕಾರವೃತ್ತಿಶ್ಚ ಅಖಣ್ಡಾಕಾರಸಂಮತಮ್ ॥ ೪೦॥
ಅನನ್ತಾನುಭವಂ ಚಾಪಿ ಅಹಂ ಬ್ರಹ್ಮೇತಿ ನಿಶ್ಚಯಮ್ ।
ಉತ್ತಮಂ ಮಧ್ಯಮಂ ಚಾಪಿ ತಥಾ ಚೈವಾಧಮಾಧಮಮ್ ॥ ೪೧॥
ದೂಷಣಂ ಭೂಷಣಂ ಚೈವ ಸರ್ವವಸ್ತುವಿನಿನ್ದನಮ್ ।
ಅಹಂ ಬ್ರಹ್ಮ ಇದಂ ಬ್ರಹ್ಮ ಸರ್ವಂ ಬ್ರಹ್ಮೈವ ತತ್ತ್ವತಃ ॥ ೪೨॥
ಅಹಂ ಬ್ರಹ್ಮಾಸ್ಮಿ ಮುಗ್ಧೋಽಸ್ಮಿ ವೃದ್ಧೋಽಸ್ಮಿ ಸದಸತ್ಪರಃ ।
ವೈಶ್ವಾನರೋ ವಿರಾಟ್ ಸ್ಥೂಲಪ್ರಪಞ್ಚಮಿತಿ ಭಾವನಮ್ ॥ ೪೩॥
ಆನನ್ದಸ್ಫಾರಣೇನಾಹಂ ಪರಾಪರವಿವರ್ಜಿತಃ ।
ನಿತ್ಯಾನನ್ದಮಯಂ ಬ್ರಹ್ಮ ಸಚ್ಚಿದಾನನ್ದವಿಗ್ರಹಃ ॥ ೪೪॥
ದೃಗ್ರೂಪಂ ದೃಶ್ಯರೂಪಂ ಚ ಮಹಾಸತ್ತಾಸ್ವರೂಪಕಮ್ ।
ಕೈವಲ್ಯಂ ಸರ್ವನಿಧನಂ ಸರ್ವಭೂತಾನ್ತರಂ ಗತಮ್ ॥ ೪೫॥
ಭೂತಭವ್ಯಂ ಭವಿಷ್ಯಚ್ಚ ವರ್ತಮಾನಮಸತ್ ಸದಾ ।
ಕಾಲಭಾವಂ ದೇಹಭಾವಂ ಸತ್ಯಾಸತ್ಯವಿನಿರ್ಣಯಮ್ ॥ ೪೬॥
ಪ್ರಜ್ಞಾನಘನ ಏವಾಹಂ ಶಾನ್ತಾಶಾನ್ತಂ ನಿರಞ್ಜನಮ್ ।
ಪ್ರಪಞ್ಚವಾರ್ತಾಸ್ಮರಣಂ ದ್ವೈತಾದ್ವೈತವಿಭಾವನಮ್ ॥ ೪೭॥
ಶಿವಾಗಮಸಮಾಚಾರಂ ವೇದಾನ್ತಶ್ರವಣಂ ಪದಮ್ ।
ಅಹಂ ಬ್ರಹ್ಮಾಸ್ಮಿ ಶುದ್ಧೋಽಸ್ಮಿ ಚಿನ್ಮಾತ್ರೋಽಸ್ಮಿ ಸದಾಶಿವಃ ॥ ೪೮॥
ಸರ್ವಂ ಬ್ರಹ್ಮೇತಿ ಸನ್ತ್ಯಜ್ಯ ಸ್ವಾತ್ಮನ್ಯೇವ ಸ್ಥಿರೋ ಭವ ।
ಅಹಂ ಬ್ರಹ್ಮ ನ ಸನ್ದೇಹ ಇದಂ ಬ್ರಹ್ಮ ನ ಸಂಶಯಃ ॥ ೪೯॥
ಸ್ಥೂಲದೇಹಂ ಸೂಕ್ಷ್ಮದೇಹಂ ಕಾರಣಂ ದೇಹಮೇವ ಚ ।
ಏವಂ ಜ್ಞಾತುಂ ಚ ಸತತಂ ಬ್ರಹ್ಮೈವೇದಂ ಕ್ಷಣೇ ಕ್ಷಣೇ ॥ ೫೦॥
ಶಿವೋ ಹ್ಯಾತ್ಮಾ ಶಿವೋ ಜೀವಃ ಶಿವೋ ಬ್ರಹ್ಮ ನ ಸಂಶಯಃ ।
ಏತತ್ ಪ್ರಕರಣಂ ಯಸ್ತು ಸಕೃದ್ವಾ ಸರ್ವದಾಪಿ ವಾ ॥ ೫೧॥
ಪಠೇದ್ವಾ ಶೃಣುಯಾದ್ವಾಪಿ ಸ ಚ ಮುಕ್ತೋ ನ ಸಂಶಯಃ ।
ನಿಮಿಷಂ ನಿಮಿಷಾರ್ಧಂ ವಾ ಶ್ರುತ್ವೈತಬ್ರಹ್ಮಭಾಗ್ಭವೇತ್ ॥ ೫೨॥
ಲೋಕಾಲೋಕಜಗತ್ಸ್ಥಿತಿಪ್ರವಿಲಯಪ್ರೋದ್ಭಾವಸತ್ತಾತ್ಮಿಕಾ
ಭೀತಿಃ ಶಙ್ಕರನಾಮರೂಪಮಸ್ಕೃದ್ವ್ಯಾಕುರ್ವತೇ ಕೇವಲಮ್ ।
ಸತ್ಯಾಸತ್ಯನಿರಙ್ಕುಶಶ್ರುತಿವಚೋವೀಚೀಭಿರಾಮೃಶ್ಯತೇ
ಯಸ್ತ್ವೇತತ್ ಸದಿತೀವ ತತ್ತ್ವವಚನೈರ್ಮೀಮಾಂಸ್ಯತೇಽಯಂ ಶಿವಃ ॥ ೫೩॥

॥ ಇತಿ ಶ್ರೀಶಿವರಹಸ್ಯೇ ಶಙ್ಕರಾಖ್ಯೇ ಷಷ್ಠಾಂಶೇ ಋಭುನಿದಾಘಸಂವಾದೇ ಪ್ರಪಞ್ಚಶೂನ್ಯತ್ವಪ್ರಕರಣಂ ನಾಮ ಅಷ್ಟತ್ರಿಂಶೋಽಧ್ಯಾಯಃ ॥

Special Thanks

The Sanskrit works, published by Sri Ramanasramam, have been approved to be posted on sanskritdocuments.org by permission of Sri V.S. Ramanan, President, Sri Ramanasramam.

Credits

Encoded by Anil Sharma anilandvijaya at gmail.com
Proofread by Sunder Hattangadi and Anil Sharma

https://sanskritdocuments.org

Send corrections to sanskrit at cheerful.com